UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki Türk eserleri...

Türkiye’den UNESCO Dünya Miras Listesi’nde 23 madde halinde eserler bulunuyor. İşte bu eserler ve o eserlere ilişkin bilgiler.

UNESCO Dünya Miras Listesi, dünyanın önemli tarihi alan ve eserlerinin korumasını amaçlıyor. Türkiye’den listeye giren 23 alan, grup ve eser bulunuyor. Listeye girenler şöyle;

İstanbul’un tarihi mekanları

Tarihi Yarımada olarak da anılan bölgede bulunan İstanbul’un Tarihi Alanları, 1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dâhil edildi.

Ayasofya, Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetim merkezi Topkapı Sarayı, Mimar Sinan’ın başyapıtı Süleymaniye Camii, Yerebatan Sarnıcı, Aya İrini Kilisesi, Surlar ve tarihi evler kapsama alanında.

Kapadokya ve Göreme Milli Parkı

Nevşehir’de bulunan Göreme Milli Parkı ve Kapadokya; 1985 yılında, Göreme Milli Parkı, Derinkuyu Yeraltı Şehri, Kaymaklı Yeraltı Şehri, Karlık Kilisesi, Aziz Theodore Kilisesi, Karain Güvercinlikleri ve Soğanlı Arkeolojik Alanı olmak üzere yedi bölüm halinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Hattuşa Hitit Başkenti (Çorum)

MÖ 1650’lerde kurulan Hitit Uygarlığının başkenti Hattuşa, 1986 yılından bu yana UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.

Bir açık hava arkeoloji müzesi olan Hattuşa, Çorum Boğazköy’de yer almaktadır. Aşağı Şehir ve Yukarı Şehir olmak üzere iki alandan oluşmaktadır.

Nemrut Dağı

Adıyaman Kahta’da yer alan 2 bin 150 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı, yamaçlarında bulunan Kommagene Kralı I. Antiochos’un mezarı, anıtsal heykelleri ile Helenistik Dönem’in en görkemli kalıntılarındandır. Nemrut Dağı, 1987 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’nde kültürel varlık olarak yerini almıştır.

Hieropolis-Pamukkale

Termal suların hava ile teması sonucunda meydana gelen beyaz travertenlerin kademeli şekiller oluşturduğu ve yer yer biçimli havuzlar meydana getirdiği Pamukkale Travertenleri’nin hemen yanında tüm görkemiyle ayakta duran Pamukkale Hierapolis Antik Kenti’nin tarihi Roma Dönemi’ne kadar uzanıyor. Denizli’nin 17 kilometre kuzeyinde yer alan Pamukkale Travertenleri ve Hierapolis Antik Kenti UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 1988 yılında dahil edilmiştir.

Xanthos ve Letoon

Xanthos ve Letoon UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde birlikte yer aldı. Tarihi MÖ 3000’lere kadar uzanan Xanthos, Antik Çağ’da Likya’nın en büyük idari merkezi ve başkenti olarak bilinmektedir. Letoon ise aynı dönemin en önemli dini merkezlerindendir. Xanthos ve Letoon içerdikleri arkeolojik değerler açısından dünya mirasının önemli değerlerinden olmaları sebebiyle 1988 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Safranbolu

Karabük’e bağlı Safranbolu, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 1994 yılında dahil edildi. Karadeniz kıyılarını, Batı, Kuzey ve Orta Anadolu’ya bağlayan yol üzerinde yer alan tarihi Safranbolu şehri eski çağlardan bu yana yerleşim görmektedir.

Truva

Çanakkale’de bulunan ve tarihi M.Ö. 3000 yılına uzanan, dünyanın en çok bilinen arkeolojik alanlardan biri olan Troya Antik Kenti, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 1998 yılında dâhil edilmiştir.

Çatalhöyük

Konya ili Çumra ilçesinde yer alan Çatalhöyük, Neolitik Dönem’e ait en eski yerleşim yerlerinden biri olarak bilinmektedir. 1958 yılında keşfedilen Çatalhöyük, ilk ev mimarisi, ilk manzara resmi gibi özgün buluntuları ile insanlık tarihine ışık tutmaktadır. Çatalhöyük Neolitik Kenti 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Bursa ve Cumalıkazık

Bursa’da yer alan miras alanı, Orhangazi Külliyesi ve çevresini içine alan Hanlar Bölgesi, Hüdavendigar (I. Murad) Külliyesi, Yıldırım (I. Bayezid) Külliyesi, Yeşil (I. Mehmed) Külliye, Muradiye (II. Murad) Külliyesi ve Cumalıkızık Köyü olmak üzere altı noktadan oluşmaktadır. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu, 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Bergama

Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı Dönemlerine ait unsurlar barındıran Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, Pergamon (çok katmanlı kent), Kibele Kutsal Alanı, İlyas Tepe, Yağma Tepe, İkili, Tavşan Tepe, X Tepe, A Tepe ve Maltepe Tümülüsleri olmak üzere dokuz bileşenden oluşmaktadır. İzmir’de bulunan Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 2014 yılında dahil edilmiştir.

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı; Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri olmak üzere iki bileşenden oluşmaktadır. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 2015 yılında dahil edilmiştir. Diyarbakır Kalesi, Surları ve Burçları 7 bin yıllık tarihsel varlığa sahiptir. Hevsel Bahçeleri 30’dan fazla uygarlığın izlerini taşıyan Diyarbakır bölgesinde yaklaşık 8 bin yıldır bahçe olarak varlığını sürdürmektedir.

Efes

2015 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilen Efes Dünya Miras Alanı; Çukuriçi Höyük, Ayasuluk Tepesi (Selçuk Kalesi, St. John Bazilikası, İsa Bey Hamamı, İsa Bey Camii ve Artemision), Efes Antik Kenti ve Meryem Ana Evi olmak üzere dört bileşenden oluşmaktadır.

9 bin yıl boyunca kesintisiz yerleşim görmüş Efes, Antik dönemin en önemli merkezlerindendir.

Ani Harabeleri

Türkiye ve Ermenistan sınırında bulunan Ani Arkeolojik Alanı, İpek Yolu üzerinde yer alan çok kültürlü bir yerleşim yeridir. Erken Demir Çağı’ndan 16. YY’a kadar sürekli yerleşim alanı olmuştur. Ani Arkeolojik Alanı, Orta Çağ’ın şehircilik, mimarlık ve sanatının zenginliğini barındıran bir alandır. Arkeolojik Alan 2016 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Aphrodisias

Aydın, Karacasu’da yer alan Afrodisias Antik Kenti 2017 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmiştir. MÖ 6. YY’da küçük bir köy görünümündeyken, MÖ 2. YY’da yoğun şehirleşmenin etkisiyle kent devleti (polis) statüsü kazanmıştır. Afrodisias, Eski Yunan ve Roma dönemlerine ait en görkemli antik kentlerden biridir.

Göbekli Tepe

“Tarihin sıfır noktası” olarak nitelendirilen Göbeklitepe Arkeoloji Alanı, 2018 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Arkeolojik Alan, Şanlıurfa kent merkezine 18 kilometre uzaklıkta, Örencik Köyü yakınlarındadır. 1963 yılında bir yüzey araştırması sırasında keşfedilmiş alanın gerçek değeri 1994 sonrasında başlatılan kazı çalışmaları ile ortaya çıkmaya başlamıştır. Çalışmalar sonucunda Göbeklitepe’nin tarihinin 12 bin yıl öncesine uzandığı keşfedilmiştir.

Arslantepe Höyüğü

Malatya’nın 7 kilometre kuzeydoğusunda yer alan Arslantepe Höyüğü, 2021 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir. MÖ 5000’lerden MS 11. YY’a kadar yerleşim gören Arslantepe Höyüğü, 5 ve 6. yüzyıllar arasında Roma köyü olarak kullanılmış ve Bizans Nekropolü (mezarlık) olarak yerleşimini tamamlamıştır.

Gordion

Ankara’nın Polatlı ilçesinde yer alan Friglerin başkenti Gordion Antik Kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne bu yıl alındı.

Gordion, dünyada en uzun süre yerleşimin görüldüğü nadir alanlar arasında. Antik kent ve çevresinde yerleşim, 4 bin 500 yıldır çok fazla kesintiye uğramadan sürüyor. Yerleşim, günümüzde antik kentin bitişiğindeki Yassıhöyük'te devam ediyor.

Selimiye Camii

Edirne’nin en önemli anıtsal eseri olan Selimiye Camii ve Külliyesi, 16. YY.’da Sultan II. Selim adına yaptırılmıştır. 1568 yılında inşasına başlanmış, 1575 yılında tamamlanmıştır. Selimiye Camii ve Külliyesi 2011 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Divriği Ulu Cami:

Divriği ve civarındaki en erken yerleşim Hititler Dönemi’ne kadar uzanıyor. Cami Mengücekoğulları Dönemi’nde Ahmet Şah ve eşi Turan Melek tarafından 1228-1229 yıllarında yaptırıldı. İslam mimarisinin bir başyapıtı olarak kabul edilen iki kubbeli türbeye sahip cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşuyor.

4 Ahşap Cami: Eşrefoğlu, Mahmut Bey, Sivrihisar, Aslanhane

UNESCO Dünya Mirasi Listesi’nde, ahşap mimarisinin zirvesi 4 cami aynı anda bulunuyor.

Konya'nın Beyşehir ilçesinde bulunan Eşrefoğlu Camisi, Kastamonu’da bulunan Mahmut Bey Camisi, Eskişehir’deki Sivrihisar Camisi ve Ankara’da bulunan Aslanhane Camisi, Anadolu ahşap mimarisinin sembol eserleri olarak listeye alındı.