Saatleri Ayarlama Enstitüsü kimin eseri? İşte KPSS 2024 sorusunun cevabı!
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın 1961 yılında yayımlanan ve Türk insanının Doğu ile Batı arasında yaşadığı bocalamaları derinlemesine inceleyen unutulmaz romanıdır. KPSS 2024’te Saatleri Ayarlama Enstitüsü kimin eseri? diye soruldu.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Türk edebiyatının önemli isimlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar'ın unutulmaz eserlerinden biridir. İlk kez 1961 yılında Remzi Kitabevi tarafından yayımlanan bu roman, günümüzde Dergâh Yayınları tarafından basılmaktadır. Eser, Türk insanının Doğu ile Batı arasında yaşadığı bocalamaları derinlemesine incelemektedir.
ROMANIN ÖZELLİKLERİ
Ahmet Hamdi Tanpınar, şiirlerinde sembolist bir dil kullanırken, romanlarında gerçekçi ve sosyal sorunlara eğilen bir tarz benimsemiştir. Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Tanpınar’ın simgeci anlatımını içermekle birlikte, olayların gelişimi ile zaman zaman farklılık göstermektedir. Roman, insanların popülerliğe ve paraya verdiği önemi ve bu değerlerin nasıl hızla değişebileceğini vurgular.
KONUSU VE KARAKTERLERİ
Romanın ana karakterleri arasında saat ustası Nuri Efendi, İngiliz yapımı yaşlı bir duvar saati olan Mübarek, Halit Ayarcı ve saat-zaman-insan ilişkileri bulunmaktadır. Hikâye, çocukluğu II. Abdülhamit döneminde geçen ve Meşrutiyet ile Cumhuriyet dönemlerinde de yaşayan Hayri İrdal'ın anıları etrafında şekillenir. Osmanlıca ve Farsça kelimelerin sıkça kullanıldığı, dili ağır fakat anlatımı akıcı olan roman, dört bölümden oluşur: Büyük Ümitler, Küçük Hakikatler, Sabaha Doğru, Her Mevsimin Bir Sonu Vardır.
ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, iki uygarlık arasında bocalayan Türk toplumunun tutum ve davranışlarını eleştiren bir romandır. Türkiye’nin modernizme geçiş sürecinde yaşanan toplumsal sorunlar, Hayri İrdal’ın gözlemleri ve deneyimleri üzerinden aktarılır. Roman, geleneksel değerlere bağlı, fakat Batılı normları da sorgulayan bir karakterin bakış açısıyla yazılmıştır.
Hayri İrdal, hayatını dini/geleneksel-akılcı, Osmanlı-Türkiye olarak ikiye ayırır ve yaşamını dönüştüren Halit Ayarcı ile tanışması, bu bölünmeyi belirginleştirir. Psikiyatrist Dr. Ramiz'in Hayri İrdal'a zorla bir rüya gördürmeye çalışması, toplumun devrimlerle dönüştürülme çabasını sembolize eder.
METAFORLAR VE NÜMEROLOJİ
Roman, metafor ve nümeroloji açısından oldukça zengindir. Her karakter, eşya ve isim, insanların ve kurumların belirli yanlarını sembolize eder. Tanpınar, tasavvufta anlatılan "seyri sülük" yani insanın manevi yolculuğunu bu romanda işler. İbn Arabi'nin Fusus-ul Hikem'i, Fuzuli'nin Sıhhat ile Maraz ve Rind ile Zahid'i ve Hüsn-ü Aşk, romanın anlaşılmasında başvurulması gereken temel eserlerdendir.
TİYATRO UYARLAMASI
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, tiyatro sahnesine çağdaş bir uyarlama ile taşınmıştır. Serkan Keskin’in birçok karaktere hayat verdiği bu oyun, sinema ve tiyatronun iç içe geçtiği bir oyunculuk şölenidir. Tuluğ Tırpan'ın canlı piyano performansı ile hikâyeye eşlik ettiği bu uyarlama, izleyiciler tarafından büyük beğeni toplamıştır.
