Rusya ve Ukrayna İstanbul’da yeniden masaya oturdu: Ateşkes yok ama ilerleme var
ABD ve Türkiye’nin arabuluculuğunda İstanbul'da gerçekleşen Rusya-Ukrayna barış müzakerelerinin üçüncü turunda askeri konularda sonuç çıkmadı. Ancak İstanbul Müzakereleri, taraflar arasında insani konularda gelişmeler yaşanmasını sağladı.
Rusya-Ukrayna barış müzakerelerinin merkezi konumuna gelen İstanbul, dün görüşmelerin üçüncü turuna ev sahipliği yaptı. Dolmabahçe’de bir araya gelen taraflar arasında temel anlaşmazlıkların sürdüğü görüldü. ABD ve Türkiye’nin arabuluculuğunda gerçekleşen üçüncü tur görüşmesi yaklaşık 40 dakika sürdü. Görüşmede ciddi bir ilerleme kaydedilmedi ancak insani konular başlığında çeşitli önemli adımlar atıldı.
Ukrayna heyeti başkanı Rüstem Ümerov, toplantı sonrası açıklamalarda bulundu. Ümerov “Ateşkese dair henüz bir ilerleme sağlanamadı” dedi. Rus heyetinin başındaki Vladimir Medinsky de bu değerlendirmeyi doğrulayanlardan biriydi. Medinsky, iki tarafın durduğu noktayı “hâlâ çok farklı” sözleriyle nitelendirdi.
RUSYA VE UKRAYNA NE İSTİYOR?
Üç yılı aşkın bir süredir devam eden savaşta Ukrayna cephesi, olası bir barış anlaşmasından önce tam bir ateşkesin sağlanmasını, silahların susmasını şart koşuyor. Rusya cephesiyse barış şartlarını tam olarak netleştirmeden ateşkese gitmeye sıcak bakmıyor. Zamanın daraldığını savunan Kiev tarafına karşılık Moskova’nın daha temkinli ve ağır ilerleyen bir diplomasiyi tercih ettiği görülüyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yüz yüze görüşme konusundaki ısrarını yinelese de Kremlin, bu aşamada liderler düzeyinde bir temasın erken olduğunu, öncelikle daha düşük diplomatik seviyede görüşmelerin önemine vurgu yapıyor.
Rus diplomat Medinsky, Rusya cephesinin barış sürecini hızlandırmak amacıyla askeri, politik ve insani başlıklarda üç ayrı çalışma grubu oluşturulmasını teklif ettiklerini aktardı. Medinsky, Ukrayna heyetinin bu öneriyi değerlendirmek istediğini söyledi.
HANGİ KONULARDA ANLAŞILDI?
İstanbul’da Rusya ve Ukrayna taraflarını bir araya getiren müzakere masasında askeri ilerleme gerçekleşmedi. Ancak insani başlıklarda önemli gelişmeler yaşandığı söylenebilir. Hem Rusya hem de Ukrayna tarafı, esir değişimi ve kayıp askerlerin cenazelerinin ülkelerine iadesi konusunda anlaşmaya sağladı. Varılan uzlaşıya göre:
* Rusya ve Ukrayna 1.200 savaş esirinin daha karşılıklı değişimi konusunda anlaştı. (Mayıs ayında başlayan görüşmelerden beri esir takası konusunda önemli bir artış)
* Rusya, 3.000 Ukraynalı askerin cenazesini daha Kiev’e göndermeyi kabul etti. (Bugüne kadar toplamda 7.000 cenaze teslim edildi.)
* Öte yandan Rusya, Ukrayna’nın talep ettiği 339 çocuğun iadesi için sürecin başladığını duyurdu. (Ukrayna, Rusya’nın işgal ettiği bölgelerden binlerce çocuğu yasa dışı bir şekilde kaçırdığını savunuyor.)
ABD'NİN MÜZAKERELERDEKİ ROLÜ
Diplomatik görüşmelerde motivasyonun önemli bir kısmının ABD Başkanı Donald Trump’ın politikalarıyla ilişkili olduğu düşünülüyor. Ukrayna Savaşı’nı sona erdirmeyi dış politika önceliği haline getiren Başkan Trump’ın, Rusya ve Ukrayna’yı masaya çekmek için çeşitli yöntemler tercih ettiği biliniyor. Bu yöntemler arasında hem diplomatik baskı hem de teşvik unsurları yer alıyor.
ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarını kesmemesini isteyen Ukrayna, bir yandan da Washington ve Avrupa Birliği’nden (AB) gelen askeri desteği kaybetmek de istemiyor. Rusya’nın hedefi ise hem bu yaptırımlardan kurtulmak hem de ABD’nin Ukrayna’ya silah desteğinin önüne geçmek.
RUSYA VE UKRAYNA’YI NELER BEKLİYOR?
Dünkü müzakerelerde büyük bir ilerleme sağlanamadı ancak tarafların bu teması diplomatik bir umudun varlığına işaret ediyor. Müzakere öncesi Rüstem Ümerov ve Vladimir Medinsky’nin yaptığı birebir görüşmenin beklenenden uzun sürmesi de umutları yeşertti.
