Öner Günçavdı’dan enflasyon yorumu: Vatandaş yüzde 64’e ikna olmaz! Al Ain Türkçe Özel
TÜİK’e göre kasımda yüzde 84,39 olan yıllık tüketici enflasyonu, aralıkta yüzde 64,27 olarak gerçekleşti. Vatandaş için hayat pahalılığının devam ettiğini söyleyen İktisatçı Prof. Dr. Öner Günçavdı, “Vatandaş yüzde 64’e ikna olmaz.” dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) aralık ayı enflasyon verilerini açıkladı. Yıllık enflasyon yüzde 64.27 oldu.
Verilerinin gerçekçi olmadığı yönünde şiddetle eleştirilen Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), aralık ayı Tüketici Fiyat Endeksi’ni (TÜFE) açıkladı. İktisatçı Prof. Dr. Öner Günçavdı, açıklanan rakamları ve bu rakamlardaki düşüşün sebebini Al Ain Türkçe’den Alev Olgay’a anlattı.
Sizinle geçen ay röportaj yaptığımızda kuru sabit tutabilirlerse baz etkisi de devreye girince enflasyonun 50-60 bandına geleceğini belirtmiştiniz. Öyle de oldu. TÜİK aralık ayında yıllık enflasyonu yüzde 64,27 olarak açıkladı. Sanıyorum beklediğiniz rakamlardı?
Açıkçası enteresan bir durum ortaya çıktı. Ben özellikle piyasadaki bazı öncül verileri takip ediyorum. İTO, Anadolu Ajansı ve Merkez Bankası piyasa aktörlerine sorarak her ay anket açıklıyor TÜİK'ten önce tabii bir de ENAG. Şimdi bu ay 2 tane gözlemim var benim birincisi TÜİK, İTO'dan, Anadolu Ajansı'ndan ve Merkez Bankası tahminlerinden ayrıştı. Ciddi oranda ayrıştı, onların altına düştü. Bu enteresan. Bir de yön olarak geçen aya göre TÜİK azalış gösterdi. Dolayısıyla burada birazcık üzerinde durmak lazım neden TÜİK rakamları diğer piyasadaki tahminlere göre bu düzeyde ayrıştı bunun üzerinde durmak lazım.
Geçen ay ENAG yüzde 170 demişti. Şimdi de yüzde 137 olarak açıkladı. Orada da aslında epey aşağı yönlü hareket mi var?
Öyle görünüyor. Ben açıkçası 1,80’leri beklemiyordum. Diğer tahminlere göre benim beklentim 2,5 2,4 civarlarındaydı yani ikinin altına düşmesini beklemiyordum. Benim için bir küsur sürpriz oldu diyebiliriz.
Giyim ve gıda yine artmış ama ortalamanın biraz üzerinde artmış gıda. Sağlık özellikle çıkmış ortaya bu sefer yukarıya doğru çeken ev eşyası ve konut bunlar toplam bütçede çok ağırlığı olan mallar değil. Yüksek oranda artmış olsalar bile etkisi az olmuştur. Gıdanın b1,86 artış oranı aylık düzeyde gıda yüzde 25’ler civarında en ağırlığı fazla olan madde gıda. Onda otomatik böyle bir düşüş çıkınca o diğerleri de beraberinde gelmiş diye düşünüyorum.
Enflasyon verileri son 9 ayın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti. Bir de memur ve memur emeklisine enflasyon farkıyla birlikte alacağı zam da netleşti. 16,48 oldu SGK ve Bağ-Kur emeklilerinin 6 aylık TÜFE’ye göre zam oranı 15,40 oldu. Nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu tehlikeli bir durum ortaya çıkan... Çok tehlikeli bir durum ortaya çıkarttı. Asgari ücret seviyesinde olmayabilirdi ama bu bahsettiğiniz oranda bir artış ekonomideki farklı kesimler arasında gelir dengesini ciddi oranda bozar. Bu rahatsızlık yaratır. Kamuoyunda rahatsızlık yaratır. Hükümet neticede bununla baş etmek zorunda… Enflasyona müdahale ediyorlar deniyor ya, gözü kara olması lazım insanın. Çünkü enflasyona bu şekilde müdahale ediyorsanız eğer ekonomideki diğer her şeye birden müdahale etmeniz lazım. Burası Kazakistan falan değil baya detaylı bir ekonomi gelişmiş bir ekonomi. Dolayısıyla böyle bir akıl Türkiye'de yoktur diye düşünüyorum. Yani bütün fiyatları aynı oranda sistematik bir şekilde organize edip nispi fiyat dengesini koruyacak gelir dengesini koruyacak bir müdahale böyle bir şey yok. Eğer varsa bir müdahale gerçekten filin zücaciye dükkânına girdiği gibi bir durum ortaya çıkmış demektir. Zira bu artış oranlarıyla emekliler arasında ciddi bir gelir farkı olacak. Ücretler arasında gelir farkı olacak ve bu da gelir dağılımının daha da bozulmasına neden olacak. Daha da önemlisi emekliler yoksulluk sınırının altında, bayağı altında bir durumla karşı karşıya kalacak. Bu sürdürülebilir değil.
Geçen ay enflasyon yüzde 84 açıklandığında demiştiniz ki ‘vatandaş markete bakar’. Şimdi de yıllık enflasyon yüzde 64,27 çıktı. Peki, bu veri vatandaşın cebine yansıdı mı? Vatandaş bu rakamlara ikna olur mu, kabul eder mi?
Etmez. Ben zaten onu iddia ediyorum. Vatandaşın enflasyonu dediğiniz şey onun bütçesinde en çok yer teşkil eden ve en çok para harcadığı mallar. Şimdi yıllık bazda baktığımızda gıda konut, ev eşyası bu ortalamanın çok üzerinde yüzde 70’lerin üzerinde bir enflasyon gıda ile yüzde 78 ‘er civarında. Konut yüzde 80 civarında. Dolayısıyla en basitinden vatandaş enflasyonu %80 civarında algılamaya devam eder. Belki daha fazla çünkü özellikle düşük gelirliler bu şekilde algılar. Çünkü adamın geliri düşük, aldığı gelir ancak kiraya belki üç beş gıda maddesine gidiyor. Düşünsenize asgari ücretli bir insanı… Konutla gıda elektrik, su, gaz ve ev kirası buradaki artış oranı %80, gıdada da %80. Dolayısıyla başka gelir kalmıyor yani diğer maddelerde örneğin alkollü içeceklerde çok yüksek bir enflasyon ya da çok düşük bir enflasyon olsa bile adamın öyle bir derdi yok ki çünkü harcayacak para kalmıyor ortaya. Eğlence ve Kültür yüzde 50 artmış. Oraya harcayacak parası olmayınca etkilemiyor.
Özellikle düşük gelirlilere etkileyecek olan gıdadır, konuttur onlarda da yüzde 80 enflasyon. Vatandaşa sorduğumuzda yüzde 80 ile yüzde 100 arasında bir enflasyon oranını hisseder. Yüzde 64’e de ikna olmaz. Kimse ikna olmaz ve bu tartışma devam eder.
