İklim değişikliği alarmı! Dünya nüfusunun yüzde 99'u etkilendi
Dünya tarihindeki en sıcak 12 ay kaydedildi; 7,8 milyar insan aşırı sıcaklıkla karşı karşıya kaldı.
Geçtiğimiz Kasım 2022'den Ekim 2023'e kadar olan dönemde, dünya genelinde ortalama sıcaklık, sanayi öncesi döneme kıyasla 1,32 derece artış göstererek rekor bir seviyeye ulaştı. Bu durum, yaklaşık 7,8 milyar insanın ortalamanın üzerinde sıcaklıklarla karşılaşmasına yol açtı.
Kapsamlı bir analiz: 175 ülke, 920 şehir
Climate Central tarafından yürütülen geniş çaplı bir araştırmada, dünya genelindeki 175 ülke, 154 eyalet ve bölge ile 920 büyük şehrin günlük sıcaklık değerleri incelendi. Bu analiz, İklim Değişim Endeksi (CSI) adı verilen bir sistem kullanılarak gerçekleştirildi. CSI, iklim değişikliğinin günlük sıcaklık değerlerine etkisini ölçümlemek için tasarlandı.
CSI endeksi ve anlamı
CSI, sıfır değeriyle insan aktivitelerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin sıcaklık üzerinde tespit edilebilir bir etkisi olmadığını gösteriyor. Pozitif CSI seviyeleri ise iklim değişikliğinin etkilerinin hissedildiğini belirtiyor. Örneğin, CSI 1 seviyesi, iklim değişikliğinin etkilerinin belirgin olduğunu ve sıcaklık olasılıklarının arttığını gösterirken, CSI 2 ve üzeri seviyelerde bu etkiler daha da belirgin hale geliyor.
Dünya nüfusunun yüzde 99'u etkilendi
Bu dönemde, dünya nüfusunun yüzde 99'u, yani 7,8 milyar insan, ortalamanın üzerinde sıcaklıklara maruz kaldı. Sadece İzlanda ve Lesotho gibi bazı bölgeler normalden daha düşük sıcaklıklar kaydetti.
Bölgesel sıcaklık artışları
Bu dönemin en yüksek sıcaklık artışları, Tacikistan'ın başkenti Duşanbe, Japonya'nın başkenti Tokyo, İran'ın Meşhed şehri, ABD'nin Teksas eyaletindeki Houston, İspanya'nın Barselona, İsviçre'nin Bern ve Avusturya'nın Viyana şehirlerinde gözlendi. ABD'nin New York eyaleti ve Çin'in birçok şehrinde de sıcaklık artışları dikkat çekici düzeylerde ölçüldü.
Türkiye'de sıcaklık artışı ve etkileri
Türkiye'de ise Kasım 2022-Nisan 2023 döneminde ortalama sıcaklık 1,6 derece, Mayıs-Ekim 2023 döneminde ise 1,1 derece artış gösterdi. Özellikle İstanbul ve Ankara'da kaydedilen sıcaklık artışları, Türkiye'nin tamamının sıcak hava dalgasından etkilendiğini gösteriyor.
Dünya genelinde sıcaklık dalgaları
Yaklaşık 5,7 milyar insan, iklim değişikliğinin etkisiyle en az 30 gün süreyle yüksek sıcaklıkları hissetti. Japonya, Endonezya, Filipinler, Vietnam, Bangladeş, İran, Mısır, Etiyopya, Nijerya, İtalya, Fransa, İspanya, Birleşik Krallık, Brezilya, Meksika ve Orta Amerika gibi ülkelerde yaşayan insanlar uzun süreli sıcaklık dalgalarını deneyimledi.
Uzmanların görüşleri
Climate Central'dan Andrew Pershing, bu 12 aylık rekor sıcaklık döneminin, karbon kirliliğinin körüklediği bir küresel iklim krizinin beklenen bir sonucu olduğunu belirtti. Pershing, gelecek yıllarda El Nino'nun etkisinin artmasıyla daha da yüksek sıcaklıkların yaşanabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Ekvator yakınlarında etkiler daha belirgin
Pershing, iklim değişikliğinin etkilerinin özellikle Ekvator'a yakın gelişmekte olan ülkelerde daha belirgin şekilde hissedildiğini vurguladı. Ayrıca, ABD, Hindistan, Japonya ve Avrupa'da yaşanan aşırı sıcakların, iklim değişikliğinin küresel bir sorun olduğunu ve hiç kimsenin bu durumdan güvende olmadığını gösterdiğini dile getirdi.
Fosil yakıtların kullanımının azaltılması çağrısı
Imperial College London Grantham Enstitüsü'nden Kıdemli Öğretim Görevlisi Friederike Otto, fosil yakıtların kullanımının azaltılması gerektiğine dikkat çekti. Otto, mevcut teknoloji ve politikaların küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlama potansiyeline sahip olduğunu, ancak bu politikaların hâlâ uygulanmadığını belirtti. Gelecek 20 yıl içinde fosil yakıt kullanımı azaltılmazsa, sıcaklıkların daha da artacağına ve 1,5 derece hedefinin aşılabileceğine işaret etti.
Dünyadaki aşırı sıcak hava dalgaları
ABD'nin Teksas eyaletinde yer alan Houston, üst üste 22 gün süren aşırı sıcak hava dalgasıyla dikkat çekti. Benzer şekilde, New Orleans, Endonezya'nın Jakarta ve Tangerang şehirleri ile ABD'nin Austin ve San Antonio kentlerinde de uzun süreli aşırı sıcak hava dalgaları yaşandı.
CSI endeksi uyarıları
Hindistan, Çin ve ABD gibi ülkelerde milyonlarca insan, en az 30 gün boyunca CSI 3 seviyesinde sıcaklıklara maruz kaldı. Jamaika, CSI endeksinin 4,5 ile en yüksek ölçüldüğü ülke oldu, bu da iklim değişikliğinin sıcaklığı en az 4 kat arttırdığını gösteriyor.
