Tahran'dan rest: Hürmüz Boğazı'nın kapanması ne anlama geliyor?

ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini vurmasının ardından Tahran, Hürmüz Boğazı’nı kapatma seçeneğini gündeme aldı. Hürmüz'ün kapatılması küresel enerji arzının tehdit altında olması anlamına geliyor.
İsrail-İran savaşı yeni bir boyuta taşınırken, ABD’nin İran’daki üç nükleer tesisi hedef alması bölgesel tansiyonu daha da artırdı. İran ise bu saldırıya karşılık olarak tüm savunma seçeneklerini değerlendireceğini açıkladı. En dikkat çekici başlıklardan biri ise Hürmüz Boğazı’nın kapatılması ihtimali oldu.
İran Meclisi, saldırıların ardından yaptığı acil oturumda Hürmüz Boğazı'nın uluslararası gemi trafiğine kapatılması gerektiği yönünde görüş birliğine vardı. Nihai kararın İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından verileceği duyuruldu.
Bu gelişme, yalnızca bölgesel değil, aynı zamanda küresel ekonomik dengeleri de tehdit eden bir hamle olarak okunuyor.
DÜNYA ENERJİSİ İÇİN KRİTİK ÖNEMDE
Hürmüz Boğazı, dünya petrol ticaretinin can damarı konumunda. Basra Körfezi’ni Hint Okyanusu’na bağlayan bu dar geçitten, günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol geçiyor. Bu miktar, deniz yoluyla taşınan küresel ham petrolün üçte birine denk geliyor.
Boğaz, Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt ve BAE gibi büyük üreticilerin ihracat rotasında yer alıyor. Aynı zamanda Katar’dan çıkan sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) dünyaya ulaşmasında da stratejik öneme sahip.
ASKERİ RİSK VE EKONOMİK KIRILGANLIK BİR ARADA
Hürmüz’ün kapatılması yalnızca petrol fiyatlarında ani artışa neden olmakla kalmaz, aynı zamanda küresel enerji arz güvenliğini de tehdit eder. Uzmanlar, dar ve sığ yapısı nedeniyle boğazın deniz mayınları, füze saldırıları veya devriye botları tarafından kolayca hedef alınabileceğini belirtiyor.
ABD'nin doğrudan dahil olduğu bu çatışma sürecinde Hürmüz üzerindeki askeri baskı, sadece bölge ekonomilerini değil, Çin ve Avrupa gibi enerjiye bağımlı büyük ekonomileri de etkileyebilir.
KÜRESEL PİYASALAR DİKEN ÜSTÜNDE
Hürmüz Boğazı’nın kapatılma ihtimali, petrol fiyatlarında sert dalgalanmalara neden olabilir. Bloomberg verilerine göre, 2024 itibarıyla boğazdan geçen günlük petrol miktarı dünya arzının beşte birinden fazla. İran’ın bu rotayı kapatması, arz şokuna ve fiyatların hızla yükselmesine zemin hazırlayabilir.
Öte yandan daha önce Hürmüz Boğazı’nı kapatmayan İran’ın, bu hamlesinden kendi ekonomisinin de ciddi şekilde etkileneceği belirtiliyor.