Çin ve ABD, yeni Ay yarışında kim önde?
Çin ve ABD, Ay'a olan ilgisini yeniden alevlendirirken, Rusya'nın gerilemesi dikkat çekiyor. Artemis Programı ve Çin'in 2030 hedefleri, iki süper güç arasında yeni bir Ay yarışını işaret ediyor.
Soğuk Savaş dönemini anımsatan yeni bir rekabet Ay'ı yeniden global odak noktası haline getiriyor. Fakat bu kez yarışta ABD'nin rakibi Rusya değil, Çin. Rusya'nın son Ay görevinin başarısız olması ve Çin'in uzay programında kaydettiği başarılar, büyük güçler arasındaki dengeyi değiştiriyor.
Çin'in Yükselişi ve Rusya'nın Düşüşü
Çin, ABD'nin NASA ile işbirliğini 2011 yılında güvenlik gerekçesiyle yasaklamasından bu yana, uzay programını hızlandırmakta. Bu süreçte Mars'a iniş yapmış, ayrıca 2030'a kadar kalıcı bir Ay üssü kurmayı hedefliyor. Rusya'nın ise son Ay görevi başarısız oldu. Sovyetlerin uzaydaki paha biçilmez deneyimi artık neredeyse kaybolmuş durumda.
Ukrayna Krizi ve Sonuçları
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve sonrasında gelen yaptırımlar, uzay programını olumsuz etkiledi. Dünya çapında teknoloji kontrolleri ve kısıtlamalar Rusya'nın uzaydaki rolünü zayıflatıyor.
ABD ve Artemis Programı
ABD, Artemis anlaşmaları aracılığıyla Ay, Mars ve diğer gök cisimleri için yeni bir işbirliği çerçevesi oluşturuyor. Artemis programı, 2025'e kadar Ay'a yeniden insan gönderilmesi ve sürekli bir varlık kurulmasını hedefliyor.
Çin ve ABD Arasında Büyüyen Gerilim
Çinli eleştirmenler, Artemis anlaşmalarını ABD'nin kendi çıkarlarına uygun kurallar koyarak Çin'i engellemeye çalıştığı bir girişim olarak nitelendiriyor. Çin, bu engellemelere rağmen kendi uzay istasyonunu inşa etti ve ilerlemeye devam ediyor.
Diğer Ülkeler ve Çok Kutuplu Bir Uzay Yarışı
Hindistan, Ay'a başarılı bir iniş gerçekleştirdi ve yeni bir BRICS Uzay Keşif Konsorsiyumu'nun fikrini ortaya attı. Çin ise Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü aracılığıyla Moğolistan, İran, Pakistan, Türkiye ve Tayland gibi ülkelerle işbirliği anlaşmaları imzalıyor.
Uzayda Rekabet Kızışıyor
Uzayın yeni jeopolitik arenası olan Ay, büyük güçler arasında rekabeti kızıştırıyor. Rusya'nın gerilemesi, ABD ve Çin arasındaki rekabeti daha da önemli kılıyor. Bu durum, Ay'ın keşfi ve kullanılması için küresel bir çerçeve oluşturulması gerektiğini gösteriyor.
