2024’te Dünya bunları konuştu: Almanak 2024 Dünya Gündemi
2024, dünya tarihine çalkantılı bir yıl olarak geçti. Siyasetten, seçimlere, saldırılardan savaşlar ve afetlere baş döndüren gelişmeler yaşandı. İşte 2024’te dünyanın konuştuğu olaylar: Almanak 2024 Dünya Gündemi...
Savaşlar, saldırılar, doğal afetler, seçimler, suikast girişimleri üst düzey ölümler... Dünya 2024 yılını oldukça çalkantılı geçirdi. ABD, Avrupa ve Asya’da birçok ülkede kritik seçimler yapıldı. Orta Doğu’daki gerilimler artarak sürdü. Suriye’de yılın son döneminde Beşar Esad yönetimi sona erdi. Rusya-Ukrayna savaşı, uzun menzilli füzelerin karşılıklı kullanımıyla yeni bir aşamaya geçti. İklim değişikliği felaketleri beraberinde getirdi. İşte gün gün, Dünyada 2024 yılında gündeme damga vuran gelişmeler: Almanak 2024 Dünya gündemi...
1 Ocak Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Mısır, İran ve Etiyopya BRICS grubuna resmen üye oldu.
1 Ocak Japonya’da 7,6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Batı bölgesindeki deprem, 376 kişinin ölümüne neden oldu.
2 Ocak Japonya'nın başkenti Tokyoda bir yolcu uçağı iniş sırasında, Sahil Güvenlik uçağına çarparak pistte sürüklendi. Askeri uçaktaki 5 mürettebat öldü. Yolcu uçağındaki 380 kişi sağ salim tahliye edildi.
2 Ocak Güney Kore ana muhalefet lideri Lee Jae-myung, basın mensuplarının sorularını cevaplarken boğazından bıçaklandı. Lee, yaralı olarak kurtuldu.
3 Ocak Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) arabuluculuğunda Rusya ile Ukrayna arasında esir değişimi yapıldı. Rusya’nın 248, Ukrayna’nın 200 esiri kurtuldu. BAE’nin rolü taktir topladı.
7 Ocak Bangladeş'te yapılan seçimlerde Şeyh Hasina Vecid’in partisi tek başına iktidarını devam ettirdi.
8 Ocak Fransa Başbakanı Elisabeth Borne istifa etti.
11 Ocak Güney Afrika Cumhuriyeti'nin İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı'nda açtığı "Soykırım" davası başladı.
13 Ocak Tayvan'daki seçimlerde Lai Ching-te kazandı.
15 Ocak Yemen'de Husilerin kontrolündeki bir bölgeden ABD’ye ait USS Laboon'a füze atıldı. Havada imha edildiği açıklanan füze, bölgedeki ABD kuvvetlerine yönelik ilk saldırıydı.
19 Ocak Japonya Uzay Ajansı’na ait SLIM isimli uzay aracı Ay’a iniş yaptı. Japonya Ay'a iniş yapan 5. ülke oldu.
7 Şubat Azerbaycan’daki Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanı İlham Aliyev yüzde 92 oy alarak beşinci kez cumhurbaşkanı seçildi
11 Şubat Finlandiya’da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini yüzde 51,6 oy alan Alexander Stubb kazandı.
14 Şubat Endonezya’daki seçimlerde Prabowo Subianto Cumhurbaşkanı seçildi.
16 Şubat Rus muhalif lider Aleksey Navalni tutuklu olduğu Yamalo-Nenets Bölgesi Cezaevi'nde hayatını kaybetti.
21 Şubat Türkiye’nin geliştirdiği 5. nesil savaş uçağı KAAN ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
TÜRKİYE'DE 2024 YILINDA YAŞANANLAR İÇİN TIKLAYIN...
3 Mart Pakistan Meclisi’nde yapılan oylama sonucunda Şahbaz Şerif ikinci kez başbakan seçildi
8 Mart İsveç, zorlu müzakerelerin ardından resmen NATO'ya katıldı.
10 Mart Portekiz genel seçimleri sonucunda iktidardaki Sosyalist Parti çoğunluğu sağcı Demokratik İttifaka kaptırdı.
13 Mart Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya girişine tepki gösteren Putin, “varlığımız tehdit edilirse nükleer silah kullanmaya hazırız” dedi.
14 Mart ABD ön seçimlerinde, Başkan Biden ve eski Başkan Trump gerekli delege sayısına ulaştı.
17 Mart Rusya’da yapılan Devlet Başkanlığı seçimi sonuçlandı. Oyların yüzde 87,8'ini alan Vladimir Putin yeniden Devlet Başkanı seçildi. Putin ilk konuşmasında, NATO ile geniş çaplı bir çatışmanın kaçınılmaz olabileceğini söyledi.
22 Mart Rusya’nın başkenti Moskova'daki Crocus City Holl konser salonunda silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda en az 137 kişi hayatını kaybetti.
24 Mart Senegal’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerini yüzde 53 oy alan Bassirou Diomaye Faye kazandı.
26 Mart ABD'nin Baltimore şehrinde bulunan Francis Scott Key Köprüsü, bir konteynır köprüsünün çarpması sonucu yıkıldı.
31 Mart Romanya ve Bulgaristan, Avrupa Birliği Schengen bölgesine dahil oldu.
1 Nisan Suriye’nin başkenti Şam’da İran’a ait büyükelçilik yerleşkesindeki konsolosluk binasına hava saldırısı düzenlendi. İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan 2'si general rütbesinde toplam 7 kişi hayatını kaybetti. İran uygun zamanda İsrail’den intikam alınacağını açıkladı.
3 Nisan Tayvan açıklarında 7,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem sonucu 16 kişi öldü.
11 Nisan Güney Kore’deki seçimlerde Kore Demokratik Partisi, Meclis’te çoğunluğu kazandı.
13 Nisan İran, İsrail’in konsolosluk saldırısına çok sayıda İHA ve seyir füzesi kullanarak misilleme yaptı.
19 Nisan İsrail, İran'ın saldırısına misilleme olarak İran'a hava saldırısı düzenledi
5 Mayıs ABD, İsrail'e mühimmat sevkiyatını durdurma kararı aldı.
7 Mayıs Rusya’da yeniden Devlet Başkanı seçilen Vladimir Putin, yemin ederek 5. dönemine resmen başladı. Kremlin'deki yemin törenine kalabalık bir davetli topluluğu katıldı.
15 Mayıs Slovakya Başbakanı Robert Fico silahlı saldırıya uğradı. Hastaneye kaldırılan Fico bir süre sonra sağlığına kavuştu.
19 Mayıs İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın da içinde bulunduğu helikopter, Azerbaycan dönüşü düştü. İran enkazın bulunması için Türkiye’den yardım istedi. Silahsız Akıncı TİHA enkazın yerini belirleyip Türkiye’ye döndü. Kazada Reisi ve Abdullahian dahil 8 kişi hayatını kaybetti.
1 Haziran Hindistan’da genel seçimler tamamlandı. Başbakan Narendra Modi’nin içinde bulunduğu ittifak seçimden galip ayrıldı.
9 Haziran İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz, Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Başbakan Binyamin Netanyahu'yu eleştirerek istifa etti.
9 Haziran Avrupa Parlamentosu seçimlerine aşırı sağ damgasını vurdu. Halk, Avrupa Birliği’nin (AB) 27 üye ülkesinde, AP’nin 720 üyesini seçmek için sandığa gitti. Seçimin lideri Avrupa’daki en büyük uluslararası siyasi parti olan merkez sağcı Avrupa Halk Partisi (EPP) oldu. EPP 184 sandalye aldı.
9 Haziran Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, parlamentoyu feshederek erken seçim kararı.
17 Haziran İsrail Başbakanı Netanyahu savaş kabinesini feshetti.
19 Haziran Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 yıl aradan sonra Kuzey Kore'ye resmi bir ziyaret gerçekleştirdi.
28 Haziran ABD’de Biden ve Trump, televizyonda karşı karşıya geldi ve kozlarını paylaştı. Biden’ın performansı eleştirilere neden oldu. Biden’ın adaylıktan çekilmesi çağrıları arttı.
29 Haziran İran'daki cumhurbaşkanı seçiminde adaylardan hiçbiri yüzde 50'yi geçemeyince Mesud Pezeşkiyan ile muhafazakâr Said Celili ikinci tura kaldı.
4 Temmuz İngiltere’de yapılan seçimde ana muhalefette bulunan İşçi Partisi, tek başına iktidarı elde etti. Keir Starmer yeni başbakan oldu.
5 Temmuz Avrupa Birliği (AB) dönem başkanı Macaristan’ın Başbakanı Viktor Orban Rusya’ya gitti, Devlet Başkanı Putin’le görüştü. Ziyaret AB’de büyük bir krizin fitilini ateşledi.
6 Temmuz İran’da yapılan 2. tur seçimde Mesud Pezeşkiyan, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı oldu.
7 Temmuz Fransa'da genel seçimin ikinci turunda en çok oyu sol partilerin ittifakı Yeni Halk Cephesi aldı. Hiçbir parti Ulusal Meclis'te çoğunluğu sağlayamadı. Başbakan Gabriel Attal istifa etti.
13 Temmuz ABD Başkan adayı Donald Trump, miting yaptığı sırada suikast girişimine uğradı. Trump, kulağından yaralandı. 20 yaşındaki saldırgan yakalandı.
19 Temmuz Dünya genelinde Microsoft işletim sistemlerinde teknik aksaklıklara yol açan bir yazılım sorunu yaşandı. Arızadan özellikle havayolları şirketleri etkilendi. Uçuşlar aksadı.
21 Temmuz ABD Başkanı Joe Biden, 5 Kasım'daki seçimler öncesinde adaylıktan çekildiğini duyurdu. Yerine yardımcısı Kamala Harris’i desteklediğini açıkladı.
23 Temmuz Kamala Harris gerekli delege sayısına ulaştı ve Donald Trump’ın rakibi oldu.
31 Temmuz Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye, İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan’ın yemin töreni için bulunduğu Tahran’da uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetti. Suikast büyük yankı uyandırdı. İsrail Başbakanı Netanyahu "İran'ın vekil güçlerine ağır bir darbe indirdik" dedi. İran’dan intikam açıklamaları yapıldı.
1 Ağustos Türkiye’nin başkenti Ankara'da, ABD ve Rusya dahil 7 ayrı ülkenin cezaevlerindeki esirlerinin karşılıklı değişimini içeren son dönemin en geniş kapsamlı takas operasyonu gerçekleşti.
14 Ağustos Dünya Sağlık Örgütü, Afrika'da artan maymun çiçeği vakaları nedeniyle küresel acil durum ilan etti.
6 Eylül Türk ve ABD vatandaşı aktivist Ayşenur Ezgi Eygi, Nablus’ta İsrail’i protesto ettiği sırada başından vurularak öldürüldü. Ezgi, Türkiye’de toprağa verildi.
6 Eylül Avrupa Birliği Copernicus İklim Değişikliği Servisi, 2024 yazının dünya genelinde "en sıcak yaz" olduğunu duyurdu.
7 Eylül Cezayir’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun yüzde 84 oyla ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi.
11 Eylül ABD’de Başkan adayları Donald Trump ve Kamala Harris, televizyon tartışmasında bir araya geldi. 1 buçuk saat süren tartışmada, Kamala Harris’in performansı başarılı bulundu.
15 Eylül ABD Başkan adayı Donald Trump, bir kez daha suikast girişimine uğradı. Trump’ın bulunduğu yerin yakınlarında silah sesleri duyuldu. Trump olaydan yara almadan kurtuldu.
17 Eylül Hizbullah üyeleri tarafından kullanılan binlerce çağrı cihazı ve telsiz, eş zamanlı olarak patlatıldı.
18 Eylül Hizbullah’a yönelik ikinci dalga çağrı cihazı saldırısı gerçekleşti. İki gün süren patlamalarda en az 42 kişi hayatını kaybetti. Yüzlerce kişi de yaralandı. Hizbullah Lideri Nasrallah; "Bu toplu katliamdan başka bir şey değildir. Bu savaş ilanıdır" dedi.
19 Eylül İsrail ordusu Lübnan'daki 50'den fazla Hizbullah hedefine hava saldırısı gerçekleştirdi.
23 Eylül İsrail, Lübnan’a en büyük hava saldırılarından birini gerçekleştirdi. Lübnan Sağlık Bakanlığı, en az 182 kişinin öldüğünü duyurdu.
25 Eylül İsrail’in saldırıları nedeniyle Lübnan’ın güneyinden 150 bin kişinin göç ettiği belirtildi.
26 Eylül ABD’nin Florida eyaletinde etkili olan Helene Kasırgası nedeniyle 167 kişi hayatını kaybetti.
27 Eylül İsrail’in gerçekleştirdiği saldırıda Hizbullah Lideri Hasan Nasrallah dahil 33 kişi hayatını kaybetti.
1 Ekim Mark Rutte, Jens Stoltenberg’den görevi devralarak NATO’nun yeni genel sekreteri oldu.
2 Ekim İran Devrim Muhafızları, İsrail’e yönelik gerçekleştirilen geniş çaplı saldırıda 500 füze kullanıldığını duyurdu. İsrail ve ABD yetkililerine göre, İran tarafından fırlatılan 200 füze tespit edildi. Pentagon, saldırının başarısız olduğunu ve hiçbir ABD yerleşkesinin zarar görmediğini açıkladı.
6 Ekim Tunus başkanlık seçiminde Kays Said yüzde 90 oy alarak ikinci kez devlet başkanı seçildi.
16 Ekim İsrail İsmail Haniye’nin yerine geçen Hamas Siyasi büro şefi Yahya Sinvar’ı öldürdüğünü açıkladı.
23 Ekim Türkiye’nin Başkenti Ankara’da bulunan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) yerleşkesine terör saldırısı gerçekleştirildi. Saldırıda 5 kişi hayatını kaybetti.
27 Ekim Japonya’daki seçimlerde 15 yıldır iktidarda olan Liberal Demokrat Partisi, Meclis’te çoğunluğu kaybetti.
4 Kasım İsrail Suriye’de saldırı düzenledi. Şam’da Hizbullah'a ait bir hedefi vurduğunu açıkladı.
5 Kasım ABD 47. Başkanını seçti. Donald Trump ve Kamala Harris’in yarıştığı seçimde Trump açık ara seçimi kazandı. Cumhuriyetçiler Senato’da da çoğunluğu elde etti. Zaferini ilan eden Trump, il konuşmasında tarihi bir zafer kazandıklarını belirterek "Bu Amerika'nın altın çağı olacak. Savaş istemiyorum. Tüm savaşları bitireceğim" dedi.
6 Kasım Almanya’da Başbakan Olaf Scholz, Maliye Bakanı Christian Lindner’i görevden alınca üçlü koalisyon dağıldı. Ülkede önümüzdeki yıl erken seçim yapılması kararı alındı.
16 Kasım Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, Ukrayna'ya ABD yapımı uzun menzilli füzeleri Rus topraklarında kullanma izni verdi.
17 Kasım Ukrayna ABD’nin izin vermesinden 1 gün sonra ABD yapımı uzun menzilli füzeleri Rusya’ya karşı kullandı. Rusya, atılan 6 füzeden 5’inin havada imha edildiğini birinin de küçük çaplı yangına neden olduğunu duyurdu.
20 Kasım Rusya, Ukrayna’nın uzun menzilli füze saldırısına kıtalararası balistik füzeyle karşılık verdi.
21 Kasım Uluslararası Ceza Mahkemesi, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Gallant hakkında tutuklama emri çıkarttı.
27 Kasım Orta Doğu’da ilk ateşkes sağlandı. Lübnan ile İsrail, ateşkes konusunda anlaştı. Anlaşma kapsamında Lübnan ordusu 60 gün içinde topraklarında kontrolü ele alacak. İsrail Başbakanı Netanyahu, anlaşmayı bozması halinde Hizbullah’ı yeniden vuracaklarını söyledi.
27 Kasım Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı gruplar, Suriye’de ordu güçlerine karşı saldırı başlattı.
2 Aralık ABD Başkanı Joe Biden, oğlu Hunter Biden için af yetkisini kullandı. Biden kararının gerekçesini yazılı bir açıklamayla duyurdu. “Hunter’la birlikte beni de mahvetmeye çalıştılar” dedi.
2 Aralık ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump “Eğer rehineler 20 Ocak 2025’ten önce serbest bırakılmazsa, Orta Doğu cehenneme döner. Bu işten sorumlu olanlar Amerikan tarihinde görülmedik şekilde çok sert vurulacak” açıklamasını yaptı.
3 Aralık Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk-yeol, sıkı yönetim ilan ettiğini duyurdu. Ordunun, parlamento ve siyasi partilerin faaliyetlerini yasakladığı bildirildi. Meclis, Yoon’un bu kararını kaldırdı. Yoon hakkında soruşturma açıldı. İlgili bakanlar istifa etti.
4 Aralık Fransa’da 62 yıl sonra ilk kez bir hükümet gensoruyla düşürüldü. Michel Barnier liderliğindeki azınlık hükümeti, mecliste yapılan güven oylamasında düştü.
8 Aralık Halep, Hama, Dera ve Humus’ta kontrolü alan silahlı gruplar, Suriye’nin başkenti Şam’a girdi. Beşar Esad ülkeyi terk etti. Suriye’de Beşar Esad yönetimi sona erdi.
SURİYE'DE 2024'TE YAŞANANLAR İÇİN TIKLAYIN...
12 Aralık Türkiye MİT Başkanı İbrahim Kalın, Şam’a gitti Emevi Camisi’nde namaz kıldı. HTŞ Lideri Colani’nin kullandığı araçla Şam sokaklarında görüntülendi.
13 Aralık Michel Barnier hükümetinin gensoruyla düşürülmesinin ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Demokrasi Hareketi lideri François Bayrou başbakan olarak atadı.
14 Aralık Sıkıyönetim ilanı kararıyla muhalefetin hedefindeki Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Ulusal Meclis'te gerçekleştirilen oylamayla görevinden azledildi.
15 Aralık Donald Trump, Suriye konusunda dikkat çeken açıklamalar yaptı. “Suriye’de olup olmayacakların anahtarı Türkiye’nin elinde olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan çok akıllı bir adam ve çok güçlü. Erdoğan, iyi anlaştığım biri. Çok güçlü bir ordu kurdu” dedi.
16 Aralık Almanya’da yapılan güven oylamasında hükümet yeterli çoğunluğu sağlayamadı ve düştü.
17 Aralık Avrupa Birliği (AB) Şam’daki büyükelçiliğini yeniden açmak kararı aldı.
