2024 yılında en fazla şikayet alan bakanlık Adalet Bakanlığı oldu
TBMM Dilekçe Komisyonu 2024 raporları açıklandı. Vatandaşların da doğrudan dilekçe yoluyla şikayette bulunmasını yolunu açan komisyona, 2024 yılında en fazla Adalet Bakanlığı hakkında şikayet dilekçesi verildi.
TBMM Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyon, AK Parti Adana Milletvekili Sunay Karamık başkanlığında bir araya gelerek Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) tarafından hazırlanan “2024 Yılı Yıllık Raporu”nu ele aldı. Komisyonda söz alan Karamık, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin ikinci yılı olduğuna dikkati çekerek bu depremin “asrın felaketi” şeklinde nitelendirildiğini hatırlattı ve bir daha böyle büyük acıların yaşanmaması temennisinde bulundu. Karamık ayrıca, KDK’nin çalışmalarının artan etki gücüne vurgu yaparak, raporun önce alt komisyonca inceleneceğini ve sonrasında nihai değerlendirmenin TBMM Başkanlığı’na sunulacağını ifade etti.
Karma Komisyon Başkanı Sunay Karamık, KDK’nin bilinirliğinin yükselmesinde yürütülen faaliyetlerin yanı sıra komisyon tavsiyelerinin de büyük katkısı olduğunu belirtti. KDK’nin tavsiye kararlarını uygulamayan kurumların komisyona davet edildiğini, bu kurumların gerekçelerinin dinlenerek değerlendirildiğini anlatan Karamık, son yıllarda tavsiye kararlarına yüksek oranda uyum sağlayan kurumların ödüllendirildiğini ve iyi uygulamaların kamuoyuyla paylaşıldığını dile getirdi.
Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca, TBMM Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyon toplantısında, KDK’nin 2024 Yılı Yıllık Raporu hakkında kapsamlı bilgiler verdi. Akarca, bireylerin hak arama kültürünün gelişmesinde KDK’nin fark yarattığını ve toplamda 241 bin 482 başvuru aldıklarını, bunların 240 bin 679’unu da sonuçlandırdıklarını söyledi. Bu veriler, KDK’nin ülke genelinde önemli bir işlev üstlendiğini somut biçimde ortaya koydu.
Akarca’nın aktardığı bilgilere göre, 2024 yılında KDK’ye 14 bin 762 yeni başvuru yapıldı. 2023 yılından devreden 1792 başvuru da eklendiğinde toplam 16 bin 554 başvuru incelendi ve bunlardan 15 bin 751’i sonuçlandırıldı. Başvuruların konu bazında değerlendirilmesinde adalet, milli savunma ve güvenlik konuları yüzde 22,93 ile ilk sırada yer aldı. Kamu personel rejimi bağlamında yüzde 21,47; eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanında yüzde 8,45; mahalli idarelerin hizmetlerinde yüzde 7,28; çalışma ve sosyal güvenlik konularında yüzde 7,04; ekonomi, maliye ve vergi konularında ise yüzde 5,23 oranında başvuru yapıldığı vurgulandı. İlgili idarelere göre dağılımda ise Adalet Bakanlığı yüzde 18,68’lik oranla başı çekti. Sağlık Bakanlığı yüzde 6,35, Milli Eğitim Bakanlığı yüzde 5,97 ve Sosyal Güvenlik Kurumu ise yüzde 4,40 ile dikkati çekti.
Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca, 2024 yılında sonuçlandırılan 15 bin 751 başvurunun 4 bin 999’unun “kabul edilebilir” nitelikte değerlendirildiğini, bunun da toplam başvurular içinde yüzde 31,74’lük bir orana karşılık geldiğini aktardı. KDK’nin başvurularda dostane çözümü öncelik olarak benimsediğini dile getiren Akarca, 2024’te 2 bin 498 başvurunun bu yöntemle çözüme kavuştuğunu belirtti. İlgili idarelere yapılan tavsiyeler sonucunda alınan cevapların değerlendirilmesiyle tavsiye kararlarına uyum oranının yüzde 53,96 olarak tespit edildiğini, ancak 230 tavsiye kararıyla ilgili yaşanan fiili imkansızlıklar çıkarıldığında bu oranın yüzde 71,29’a yükseldiğini kaydetti. Akarca, kurumların bu tavsiyelere yüksek düzeyde uyum göstermesini son derece önemli bulduğunu söyledi.
Mehmet Akarca, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü’nün KDK’yi ziyaretinde dile getirilen bir talep üzerine, 77 bin hükümlünün sürücü belgesini yenileme sürecinin çözülmesi için adım atıldığını bildirdi. 31 Mart 2025’te sona erecek sürücü belgesi değiştirme işlemi sebebiyle cezaevindeki hükümlülerin başvuru yapamama riski bulunduğuna işaret eden Akarca, KDK’nin önerisiyle cezaevlerinde oluşturulacak dijital ortam sayesinde hükümlülerin bizzat dışarı çıkmadan sürücü belgelerini yenileyebileceklerini söyledi. Bu uygulama sayesinde cezaevinde bulunan binlerce kişinin mağduriyet yaşamadan belgelerini değiştirmesine imkan sağlandığı dile getirildi.
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun ileriye dönük beklentilerine de değinen Akarca, uluslararası örneklerde olduğu gibi kurumun resen inceleme yetkisine, davalara katılabilme imkanına ve Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilme hakkına sahip olması gerektiğinin altını çizdi. KDK’nin zaman içinde etkinliğini ve erişilebilirliğini artıran yapısına bu tür ek yetkilerin de kazandırılmasının, hak arama kültürünün daha da gelişmesine katkı sağlayacağını ifade etti.
Toplantıda milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Akarca, KDK’nin Ukrayna ve Rusya arasında yürüttüğü iletişime de değindi. Ukrayna’daki savaş sebebiyle ailelerin kendilerine çocuklarıyla ilgili mektup ulaştırdığını, söz konusu mektupları Rusya Ombudsmanlığına ilettiklerini belirtti. Kızılhaç’ın kendilerini ziyaret ettiğini ve Ukraynalı ailelerin kurduğu bazı derneklerle görüşmelerin sürdüğünü söyleyen Akarca, KDK’nin bu konuda elinden gelen gayreti gösterdiğini vurguladı.
Karma Komisyon toplantısında yapılan görüşmelerin ardından, KDK’nin 2024 Yılı Yıllık Raporu’nun detaylı olarak incelenmesi amacıyla bir alt komisyon kurulmasına karar verildi. Alt komisyonun hazırlayacağı rapor, TBMM Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyonca ele alınacak ve sonrasında nihai haliyle TBMM Başkanlığına sunulacak.
