Türkiye'nin hava kalitesi karnesi yayınlandı: İşte en temiz ve en kirli iller
Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye'deki hava kalitesine yönelik verileri inceleyen 'Kara Rapor 2024'ü yayınladı. Peki rapora göre havası en temiz ve en kirli iller hangileri?
Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye'nin hava kalitesi karnesi ‘Kara Rapor 2024’ü yayınladı. Raporda hava kirliliğine yol açan partikül maddeler PM10 ve kanserojen PM2,5 İstanbul, Ankara ve İzmir'de düzenli ve yeterli ölçülmediğine dikkat çekildi.
Raporda yer verilen kısıtlı resmi verilere göre, İzmirliler ulusal mevzuatın koyduğu 40 µg/m3 (mikrogram bölü metreküp) limitin üstünde kirli hava soluyor, Ankara ve İstanbul ise sınırda bulunuyor.
Raporda incelenen verilere göre İstanbullular 2022 yılı boyunca ortalama 38,41 μg/m3 PM10 kirliliğine maruz kaldı. Bu değerin, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) kılavuz değerinin 2,5 katı olduğu belirtildi. Kansorejen partikül madde PM2,5 ise yeterince ölçülemedi. Ankara'da 2022'de PM10 yıllık ortalaması 39,25 μg/m3, İzmir'de ise 45,18 μg/m3'tü.
HAVA KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİNDE YAPILMASI GEREKENLER / AL AİN TÜRKÇE ÖZEL
Havası en kirli olan ve buna bağlı ölüm oranının en yüksek olduğu il, Hakkari olarak çıktı. Dünya Sağlık Örgütü değerlerine göre hava kirliliğine atfedilen ölümlerin sayısal olarak en fazla olduğu iller, İstanbul (8 bin 357), İzmir (4 bin 852) ve Bursa (3 bin 657) oldu. Türkiye genelinde 2022 yılında hava kirliliği sebebiyle ölümlerin sayısı 68 bini geçti. En kirli 10 il; Aydın, Iğdır, Hakkari, Şırnak, Batman, Malatya, Kahramanmaraş, Osmaniye, Gaziantep, Kilis oldu.
“TÜRKİYE’NİN YÜZDE 92’SİNDEN FAZLASI KİRLİ HAVA SOLUYOR”
Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) Koordinatörü Deniz Gümüşel, raporun ortaya koyduğu verilerle ilgili açıklama yaptı. Temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevrede yaşama hakkının etkili biçimde kullanılabilmesi için etkin bir hava kalitesi izleme sistemi kurulması ve bu sistemden elde edilen verilerin doğru değerlendirilmesi gerektiğini söyleyen Gümüşel, Türkiye'nin hava kalitesi izleme sistemine ilişkin altyapı olduğunu ancak bu altyapının etkin işletilemediğini ifade etti.
Gümüşel, "Özellikle fosil yakıt kullanan ağır sanayinin olduğu bölgelerde hava kalitesi düzenli takip edilmiyor. Maalesef Türkiye'de nüfusun yüzde 92'sinden fazlası hala Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre kirli hava soluyor." ifadelerini kullandı.
Gümüşel, İstanbul'da 29 istasyon olduğunu ancak bu istasyonların yarısından düzenli veri alınabildiğini kaydederek, "Bu yıl İstanbul'da Göztepe en kirlisi görünüyor. Kentsel dönüşümün de bu toz emisyonlarında katkısı olabildiğini tahmin ediyoruz" dedi.
HAVA KİRLİLİĞİ VE MEME KANSERİ İLİŞKİSİ
Prof. Dr. Gamze Varol ise meme kanseriyle hava kirliliği arasındaki ilişkiye dikkat çekti. Dünyada bu ilişkiye işaret eden bilimsel araştırmaların sayısının giderek arttığına dikkati çeken Varol, "ABD'de yapılan bir araştırmaya göre PM2,5'a daha fazla maruz kalınan bölgelerde yaşayanlarda meme kanseri vakalarında yüzde 8'lik bir artış gözlemlendi" diye konuştu.
