Türkiye ile Suriye arasında son aylarda yapılan anlaşmalar neler?
Türkiye ile Suriye arasında yılın başından bu yana pek çok alanda anlaşmalar yapıldı. Bu anlaşmalar iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlenmesine vesile oldu.
Geçtiğimiz yılın son ayında Beşar Esad rejiminin düşmesinin ardından Suriye’de kurulan yeni hükümet ile Türkiye arasında çok sayıda anlaşma imzalandı. Bunlardan en önemlisi 2025’in şubat ayında imzalanan askeri anlaşma oldu.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in 15 Aralık 2024'te "Yeni yönetimin talep etmesi durumunda gerekli desteği sağlamaya hazırız" açıklamasının ardından Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, 4 Şubat’ta Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında iki ülke arasında “stratejik ortaklık” gelişebileceğini söyledi.
Şara’nın bu açıklamasına Milli Savunma Bakanlığı, “müşterek bir yol haritası” oluşturulabileceğini söyleyerek karşılık verdi. Bu görüşme ve açıklamaların ardından Türkiye ile Suriye arasında yapılacak anlaşmalar kapsamında yeni ordunun kurulması, mevcut altyapının iyileştirilmesi, mevcut askeri malzemenin gözden geçirilmesi gündeme geldi.
Ticaret alanında da anlaşmalar yapıldı
Yine şubat ayında Ticaret Bakanlığı, “Ticaret Bakanlığımız tarafından, bu kapsamda, Suriye ile karşılıklı ticarette eski rejim döneminde kısıtlı tutulan ihracat, transit ve ithalata ilişkin olarak da gerekli kararlar alınmaya devam edilmektedir” ifadeleriyle bir açıklama yaptı.
Türkiye ile Suriye arasındaki ticaretin düzenlendiği bir genelge yayımlanarak “İlk olarak, Türkiye Gümrük Bölgesi üzerinden Suriye’ye ihracat ve Suriye’ye transit işlemlerinde mevcut kısıtlama listeleri kaldırılmıştır. Suriye’ye açılan kara sınır kapılarımız kullanılarak, Türkiye’den Suriye’ye ihraç edilecek veya transit edilecek eşya, diğer ülkeler ile aynı şartlara tabi tutulacaktır.
İkinci olarak, aynı Genelgenin eki 2 Sayılı eşya listesinde bulunan “metal hurda” hariç, diğer eşyanın Suriye’den ülkemiz üzerinden üçüncü ülkelere transiti serbest hale getirilmiştir.
Üçüncü olarak da Suriye’den ithalat işlemleri normal hale getirilmiştir. Böylece yürürlükten kalkan Genelge kapsamındaki 1 sayılı ithalatı izne tabi eşya listesi kaldırılmış olup, mevcut dış ticaret rejimimiz kapsamında Suriye ile ithalat rejimi normalleştirilmiştir” ifadelerine yer verildi.
Doğal gaz tedarik anlaşması imzalandı
Türkiye, mayıs ayında Suriye ile bir doğal gaz tedarik anlaşması da imzaladı. Anlaşma kapsamında Suriye’ye günlük altı milyon metreküp doğal gaz sağlanacak. Suriye Enerji Otoriteleri Başkanı Muhammed el-Beşir ile Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar arasında imzalanan anlaşma kapsamında Türk doğal gazının önümüzdeki üç ay içinde Suriye’ye ulaştırılacağı bildirildi.
Eğitim alanında da iş birliği
Bir anlaşma ve iş birliği de eğitim alanında yapıldı. Milli Eğitim Bakanlığı 31 Temmuz’da yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 23 Aralık 2024'te yapılan Kabine Toplantısı'nda Bakanlara görev alanlarındaki ihtiyaçlar için Suriye'de çalışma yürütmesi talimatı verdiğini hatırlatarak 8-11 Temmuz'da Millî Eğitim Bakanlığı heyetinin Suriye'yi ziyareti kapsamında, Suriye Eğitim Bakanı Muhammed Abdurrahman Turko başkanlığındaki heyet ile bir görüşme gerçekleştirildiğini kaydetti.
Söz konusu tarihlerde iki ülke arasında "Eğitim İş Birliği Protokolü" imzalandı. Görüşmelerde, Halep'in mevcut eğitim altyapısına ilişkin bilgiler paylaşıldı, bazı okulların tadilatı için Türk tarafınca destek verilmesi konusunda anlaşmaya varıldı.
Anlaşma kapsamında “Ortak Eğitim Çalışma Grubu” kurulacak ve ortak projeler geliştirilecek.
İki ülke arasındaki anlaşma ve iş birliklerinin sürmesi bekleniyor.
