‘Mahsa Amini’ fırtınası dinmiyor.. İran'daki protestolar bir ayını doldurdu!

İran'da Mahsa Amini'nin Eylül ayı ortasında gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolar bir türlü dinmiyor.

Zaman geçtikçe büyüyen protestolara her gün yeni gruplar katılıyor. Yetkililer, protestocular ve güvenlik güçleri arasında can kaybına neden olan aşırı güç kullanmanın yanı sıra, bilgi ulaşımını engellemek için ülkenin genelinde internet erişimine kısıtlama getiriyor.

Mahsa Amini adlı 22 yaşındaki genç kızın "Ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi üzerine başlayan ve bir türlü kontrol altına alınamayan protestoların bir aylık kronolojisini Al Ain olarak sizler için derledik.

13 Eylül:

İran'ın Kürdistan bölgesinden olan Mahsa Amini, 'uygunsuz kıyafeti’ gerekçesiyle Tahran'da ahlak polisi tarafından gözaltına alındı.

16 Eylül:

Polis, Mahsa’nın karakola götürüldükten sonra kalp krizi geçirdiğini söyledi. Ancak ailesi, kızının kalbinde herhangi bir sorun olmadığını belirtti.

Babası daha sonra bacaklarında morluklar olduğunu söyleyerek kızının ölümünden polisi sorumlu tuttu. Cumhurbaşkanı İbrahim Raisi soruşturma başlatılması talimatı verdi. Sosyal medyada ve sokaklarda protestolar başladı.

17 Eylül:

Amini'nin memleketi Kürdistan'daki cenaze töreninde protestolar başladı. Güvenlik güçleri göz yaşartıcı gaz kullandı. Protestolar il merkezine yayıldı. "Diktatöre ölüm" sloganları atıldı. Bazı kadınlar başörtülerini çıkardı.

18 Eylül:

Gösteriler gün geçtikçe başka şehirlere sıçradı. Yüzlerce kişi Tahran Üniversitesi çevresinde toplanarak "Kadın, yaşam, özgürlük" sloganları attı.

19 Eylül:

Reşt, Meşhed, İsfahan ve Tahran'da protestolar yoğunlaşırken, güvenlik güçleri ile göstericiler arasında çatışmalar yaşandı.

20 Eylül:

Ali Hamaney'in yardımcılarından biri, ‘Amini’nin ailesine taziye ziyaretinde bulunarak Hamaney'in ‘Mahsa Amini’nin ölümüne üzüldüğünü söyledi.

Bir yetkili, terörist olarak nitelendirdiği grupları Kürdistan'daki ölümlerden sorumlu olmakla suçladı.

21 Eylül:

Yetkililer, Instagram ve WhatsApp kullanımını kısıtladı. Resmi kaynaklar, bir polis memuru ve bir Basij milis üyesi de dahil olmak üzere sekiz kişinin öldürüldüğünü duyurdu.

22 Eylül:

Tahran ve diğer şehirlerde göstericiler, polis karakollarını ve araçları ateşe verdi. Raisi "eylemlerin" kabul edilemez olduğunu söyledi. ABD, Tahran'daki ahlak polisine yaptırım uyguladı.

23 Eylül:

İran, farklı şehirlerde protestocuları sert bir şekilde bastırmaya çalıştı. Ordu, "düşmanların çeşitli komplolarıyla yüzleşmeye" yemin etti. Devlet televizyonu ölü sayısının 35'e çıktığını açıkladı.

24 Eylül:

Devrim Muhafızları, silahlı İranlı muhalifleri protestolarda rol almakla suçladıktan sonra, Kuzey Irak'ın Kürt bölgesindeki silahlı İran muhalefetinin üslerine yönelik saldırılar gerçekleştirdi.

Raisi, İran'ın protestolara sert bir şekilde müdahale edeceğini söyledi.

Devlet televizyonu ölü sayısının 41'e çıktığını duyurdu.

27 Eylül:

Onlarca şehirde güvenlik güçleri ile göstericiler arasında çatışmalar yaşandı. Baskılara rağmen, sosyal medya protestocuları "Kadınlar, yaşam, özgürlük" sloganları ve görüntülerini yayınlamaya devam etti.

30 Eylül:

Devlet televizyonu, silahlı kişilerin Zahedan kentindeki bir polis karakoluna ateş açtığını söyledi. Devlet televizyonu 19 kişinin öldürüldüğünü aktardı. Devrim Muhafızları ve Basij güçlerinden 4 kişinin öldüğü açıklandı.

3 Ekim:

Hamaney, olaylarla ilgili yaptığı ilk açıklamada güvenlik güçlerini destekledi ve Amini'nin ölümünün çok üzücü olduğunu söyledi. Olayı, İran'ın düşmanları tarafından tetiklenen "acı bir olay" olarak nitelendirdi.

7 Ekim:

Yetkililer, güvenlik güçlerinin 16 yaşındaki bir kızı öldürdüğü yönündeki haberleri yalanladı. Kızın çatıdan atlayarak intihar ettiğini söyledi.

8 Ekim:

Raisi'nin Tahran'daki üniversite ziyareti sırasında öğrenciler "Defol" sloganları attı.

Sosyal medyadaki haberlerde, Abadan, Kangan Petrol Rafinerisi ve Bushehr Petrokimya Projesi çalışanlarının gösteriler düzenledikleri aktarıldı.

10 Ekim:

Protestolar İran enerji sektörüne kadar uzandı.

13 Ekim:

Basij milisleri her tarafa dağıtıldı. Bu milisler genellikle halk ayaklanmalarının bastırılmasında ön saflarda yer alan milisler. Kürt bölgelerindeki protestolarda 7 kişi hayatını kaybetti.