Futbolda şike skandalları: Dünyada hangi takımlar şike yaptı?
İtalya’dan Türkiye’ye, Çin’den Fransa’ya kadar futbol tarihine geçen en kapsamlı şike skandallarını ülke ülke detaylı inceledik. İşte Türkiye'de ve dünyada şike yapan takımlar listesi...
Dünya futbolu, onlarca yıldır şike skandallarıyla zaman zaman büyük sarsıntılar yaşadı. Kulüplerin ligden düşürülmesi, yöneticilerin ömür boyu men edilmesi, hatta hapis cezaları, oyunun adil ruhuna gölge düşüren olaylar arasında yer aldı. Peki dünyada hangi takımlar şike ile suçlandı?
İtalya: Totonero (1980) ve Calciopoli (2006) skandalları
Totonero Skandalı (1980)
İtalya futbol tarihindeki ilk büyük şike vakası olan Totonero skandalı, 1980 yılında patlak verdi. Olayın merkezinde Roma'da restoran işleten Alvaro Trinca ve tedarikçi Massimo Cruciani vardı. Yasadışı bahisler üzerinden futbolculara ulaşarak maç sonuçlarını etkilemeye çalıştılar. İlk manipüle edilen maç Lazio–Palermo karşılaşmasıydı. Ancak sonuçlar beklendiği gibi gitmedi ve Trinca ile Cruciani ciddi para kaybetti. Şubat 1980'de savcılığa verdikleri dilekçeyle skandal kamuoyuna taşındı.
1 Mart 1980’de 27 futbolcu ve 13 kulübün adı yolsuzlukla anıldı. Guardia di Finanza’nın 23 Mart’ta yaptığı operasyonla Milan Başkanı Felice Colombo dahil 13 kişi gözaltına alındı.
Verilen Cezalar:
AC Milan ve Lazio Serie B’ye düşürüldü.
Paolo Rossi üç yıl men cezası aldı (temyizle iki yıla indirildi).
Perugia, Bologna, Avellino, Palermo, Taranto kulüplerine puan silme cezaları verildi.
Suçlamalar ceza hukuku açısından düşürüldü çünkü o tarihte İtalya’da maç ayarlamaya karşı doğrudan bir yasa yoktu.
Calciopoli Skandalı (2006)
2006’da patlak veren Calciopoli skandalı, telefon dinlemeleriyle ortaya çıktı. Juventus’un başı çektiği olayda, hakem atamaları kulüpler lehine manipüle edildi.
Olaylara karışan kulüpler: Juventus, AC Milan, Fiorentina, Lazio ve Reggina.
Cezalar:
Juventus, 2004–05 şampiyonluğu iptal edildi, 2005–06 sezonunda son sıraya yerleştirildi, Serie B’ye düşürüldü.
Luciano Moggi ve Antonio Giraudo ömür boyu futboldan men edildi.
AC Milan, Lazio, Fiorentina ve Reggina’ya puan cezaları verildi.
Skandalın hemen ardından, İtalya Milli Takımı 2006 Dünya Kupası’nı kazanarak kamuoyundaki baskıyı geçici olarak hafifletti. Ancak dava süreci yıllarca sürdü, bazı cezalar zaman aşımı nedeniyle iptal edildi.
Fransa: VA–OM Skandalı (1993)
Olympique de Marseille, 1992–93 sezonunda şampiyonluğa giderken, Valenciennes maçında rakip oyunculara şike teklifinde bulundu. Başkan Bernard Tapie'nin organize ettiği rüşvet, oyuncu Jacques Glassmann tarafından ifşa edildi.
Olayın Detayları:
Marseille oyuncusu Jean-Jacques Eydelie aracılığıyla Valenciennes kaptanı Christophe Robert ve Jorge Burruchaga’ya para teklif edildi.
Glassmann teklifi reddetti ve hakemi uyardı.
Maçı 1-0 kazanan Marseille, 1993 UEFA Şampiyonlar Ligi’ni de aldı.
Yaptırımlar:
Ligue 1 şampiyonluğu iptal edildi.
Kulüp, 1994–95 sezonu için Ligue 2’ye düşürüldü.
UEFA, kulübü Avrupa kupalarından men etti.
Başkan Tapie hapse girdi; diğer yöneticiler ve oyuncular çeşitli cezalara çarptırıldı.
Türkiye: 2011 Şike Soruşturması
2011 yazında Türkiye’de polis, 19 futbol maçıyla ilgili şike ve teşvik primi iddiaları üzerine soruşturma başlattı. 61 kişi gözaltına alındı. Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım, altı maçta şike yapmakla suçlandı.
Süreç:
Aziz Yıldırım 6 yıl 3 ay hapse mahkum edildi.
Beşiktaş da dahil olmak üzere çok sayıda kulüp ve yönetici hakkında dava açıldı.
TFF, Fenerbahçe’yi 2011–12 Şampiyonlar Ligi’ne göndermedi.
UEFA, Fenerbahçe ve Beşiktaş’ı Avrupa kupalarından men etti.
2020 yılında, Aziz Yıldırım ve diğer yöneticiler beraat etti.
Fenerbahçe, şike soruşturmasında mağdur edildiği gerekçesiyle TFF’ye 250 milyon TL’lik tazminat davası açtı.
Çin: 1999 ve 2009–2013 Şike Skandalları
1999 Skandalı
Chongqing Longxin ile Shenyang Haishi kulüpleri arasında oynanan maçta şike yapıldığı iddia edildi. Her iki kulübe para cezası verildi.
2009–2013 Soruşturması
Çin Futbol Federasyonu'nun yürüttüğü soruşturma sonucu Shanghai Shenhua kulübünün 2003 şampiyonluğu iptal edildi.
Sonuçlar:
Federasyon başkan yardımcıları 10 yılı aşkın hapis cezası aldı.
FIFA hakemi Lu Jun ve milli oyuncular 5–6 yıl hapse mahkum edildi.
Brezilya: 2005 Hakem Skandalı
FIFA hakemi Edílson Pereira de Carvalho ve Paulo José Danelon, birçok maçta rüşvet alarak sonuçları manipüle etti.
Cezalar:
Her iki hakem ömür boyu futboldan men edildi.
11 maç tekrar oynatıldı.
İngiltere: 1964 Bahis Skandalı
Sheffield Wednesday oyuncuları, kendi maçlarında bahis oynayarak sonuçları etkiledi.
Cezalar:
3 oyuncu ömür boyu futboldan men edildi.
Hapis cezası verildi.
Bahis çetesi lideri Jimmy Gauld tarafından organize edildiği ortaya çıktı.
Malta: Hamrun Spartans Vakası
Kulübün eski oyuncuları Roderick Fenech ve Massimo Grima, maçları manipüle ettikleri gerekçesiyle ömür boyu futboldan men edildi.
Avustralya: Macarthur FC Skandalı
A-League takımı Macarthur FC'nin üç oyuncusu, bahis manipülasyonu iddialarıyla gözaltına alındı. Olay, ligde büyük yankı uyandırdı.
Avrupa’da şike cezası alan diğer büyük kulüpler
Yalnızca İtalya, Fransa ya da Türkiye gibi ülkeler değil; Avrupa'nın dört bir yanında birçok köklü kulüp de şike suçlamaları nedeniyle ağır disiplin cezaları aldı.
Juventus, Calciopoli skandalı kapsamında Serie A’dan Serie B’ye düşürüldü ve iki şampiyonluğu iptal edildi. Ayrıca puan silme cezası aldı. Aynı süreçte, Milan da Avrupa kupalarından men edilerek UEFA'nın sert yaptırımlarıyla karşı karşıya kaldı.
Fiorentina, skandalda adı geçen diğer kulüplerden biri olarak puan silme, para cezası ve üst düzey yöneticilerine getirilen yaptırımlarla cezalandırıldı.
Yunanistan’ın köklü kulübü Olympiakos, hakem ayarlamaları ve şike girişimleri nedeniyle UEFA tarafından soruşturmaya tabi tutuldu ve cezalandırıldı.
Belçika’nın önemli takımlarından Anderlecht, geçmiş yıllarda yürütülen bir soruşturma kapsamında şike girişiminde bulunduğu tespit edilince UEFA’nın çeşitli yaptırımlarına maruz kaldı.
Romanya temsilcisi Steaua Bükreş de maç manipülasyonu ve yetkili mercilerle uygunsuz temaslar nedeniyle Avrupa kupalarından men edilen kulüpler arasında yer aldı.
