Dünya'dan Ramazan Gelenekleri
Dünya çapında milyonlarca Müslüman tarafından kutlanan Ramazan, her yıl Hicri takvimin dokuzuncu ayında başlar ve 30 gün boyunca sürer.
Temelde oruç tutma, dua etme gibi ortak gelenekler içeren Ramazan ayı, ülkeden ülkeye değişen farklı ritüellerle kültürel zenginliğini ortaya koyuyor.
Padusan / Endonezya
Endonezya’daki Müslümanlar, Ramazan’dan önceki gün kendilerini temizlemek için pek çok farklı ritüeller uygularlar. Orta Doğu Cava’daki birçok yerleşim yeri, bölgede yaşayan Müslümanların pınarlara daldığı ve vücutlarını tepeden tırnağa ıslattığı ‘padusan’ adındaki geleneğe ev sahipliği yapar. Yıkanmak anlamına gelen bu gelenek, yüzyıllardır sürüyor. Ramazan ayını tamamen arınma olayı olarak gören Endonezya Müslümanları; günümüzde göllere, denize, yüzme havuzlarına gidiyor veya kendi evlerinde iyice temizlenerek Ramazan ayını karşılıyor.
Top Ateşi / Lübnan
Pek çok İslam ülkesinde, patlayan top sesi oruç süresinin bittiğini işaret etmektedir. Mısır’da 200 yıl önce, ülkenin Osmanlı yöneticisi Khosh Cadam’ın gün batımında topu test ederken yanlışlıkla ateşlemesiyle bu geleneğin başladığı söyleniyor. Top yanlışlıkla patladıktan sonra halkın büyük bir kesimi bunun orucun sona erdiğini ifade etmek için yapıldığını düşünmüş ve bu yenilik için ona çok teşekkür etmiş. Bu uygulama Osmanlılar tarafından topların ülkenin her yerinde iftar başlangıcını belirtmek için kullanıldığı Lübnan dahil olmak üzere, pek çok Orta Doğu ülkesine yayılmıştır. 1983’te yaşanan bir işgalden sonra toplara el konulmasından korkuluyordu. Ancak savaşın ardından bu gelenek Lübnan Ordusu tarafından yeniden canlandırıldı ve bugün bile devam etmektedir.
Haq al Laila / Birleşik Arap Emirlikleri
Ramazan ayından önceki ay olan Şaban ayının 15’inde gerçekleşen haq al laila geleneği, körfezdeki pek çok ülke tarafından kutlanır. Bugün de çocuklar mahallelerinde dolaşıp parlak kıyafetlerle kharyta olarak bilinen bez çantalarda tatlı ve fındık toplarlar. Bunu yaparken de geleneksel şarkılar söylerler. Özellikle Aatona Allah Yutikom, Bait Makkah Yudikum ilahisi çocuklar şekerlerini toplarken sokaklarda yankılanır. Bu gelenek Birleşik Arap Emirlikleri’nde ulusal kimliğinin vazgeçilmez bir öğesi olarak kabul edilir.
Chaand Raat / Pakistan
Pakistan’da her bayram arifesinde, kadınlar bir araya geliyor. Ramazan’ın sonunu ve Ramazan Bayramı’nın başlangıcını işaret yeni ayın görülmesiyle Pakistan’da Chaand Raat şenlikleri başlar. Son iftarların ardından kadınlar bir araya gelir, renkli bilezikler alır ve farklı motiflerde kınalar yakarlar. Bu geleneğin ışığında esnaf tezgahları sabahın erken saatlerine kadar açık kalır. Chaand Raat’taki kalabalık pazarlar, böylelikle bayram coşkusunu arife gününden başlatmış olur!
Nafar / Fas
Ramazan boyunca Fas sokaklarını dolaşan ‘nafar’; geleneksel gandora kıyafetleri, terlikler ve şapkayla şafağın başlangıcını bir tür geleneksel korna ile müjdeler. Kasaba halkı tarafından dürüstlüğü ve empatisi için seçilen ‘nafar’, sahur için halkı uyandırmakla görevlidir. Orta Doğu’dan Fas’a kadar yayılan bu geleneğin mazisi 7. yüzyıla kadar dayanır.
