BAE'nin ETAF girişimi, gelişmekte olan ülkelerdeki enerji geçişinde önemli rol oynuyor
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı ve Abu Dabi Kalkınma Fonu, COP28 sırasında Enerji Dönüşümü Finansmanı Girişiminin (ETAF) sonuçlarını açıklamaya hazırlanıyor.
ETAF girişimi, gelişmekte olan ekonomilerde küresel enerji geçişini ilerletmek ve iklim hedeflerine ulaşmak için Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından yönetilen, birçok ortak ve paydaştan oluşan kapsayıcı bir iklim finansmanı platformudur.
ENERJİ GEÇİŞİ VE İKLİM HEDEFLERİ
Uluslararası iklim ve kalkınma hedeflerine ulaşmak, sermayenin yenilenebilir enerji kaynakları da dahil olmak üzere düşük karbonlu teknolojilere büyük ölçekte yeniden tahsis edilmesini ve mevcut tüm sermaye kaynaklarının seferber edilmesini gerektiriyor.
Enerji dönüşümüne yapılan yatırımın, 1.5 derece yoluyla uyumlu teknoloji yollarına öncelik verilerek, bugün ile 2050 yılları arasında planlanan yatırımın yüzde 30 oranında artarak toplam 131 trilyon ABD Dolarına ulaşması gerekiyor.
2021-2050 döneminde, 131 trilyon Amerikan Dolarının yüzde 80'den fazlası enerji dönüşüm teknolojilerine yatırılmalı. Bu sadece geleneksel yenilenebilir enerji üretimini içermeyip aynı zamanda enerji verimliliğini, nihai enerji kullanımının elektrifikasyonunu, enerji ağlarını, sürdürülebilir biyoyakıtları ve hidrojeni de içermeli.
Bu nedenle, Enerji Dönüşümünü Hızlandırma Finansman Girişimi (ETAF), iklim hedeflerine katkı sağlamak için büyük bir öneme sahiptir. Başta Paris Anlaşması'nın ana hedefi olan küresel ısınmayı 1.5 derece Celsius sınırlamak olmak üzere iklim hedeflerine ulaşmada katkıda bulunmayı amaçlar.
"ETAF" HİKAYESİ
"ETAF" hikayesi, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) ile Abu Dabi Kalkınma Fonu (ADFD) arasındaki uzun vadeli iş birliği ile başladı. ADFD, 2013 yılında gelişmekte olan ülkelerdeki yenilenebilir enerji projelerini finanse etmek için IRENA ile ortaklık yaparak bu kaynakları dağıtma iş birliği başlattı.
2013 ile 2020 yılları arasında IRENA ve ADFD, 23 gelişmekte olan ülkede toplam 28 yenilenebilir enerji projesine finansman sağladı. Bu projeler, 4 milyondan fazla kişi için sosyal, ekonomik ve iklim değişikliğine dayanıklılık sağlayarak faydalar yarattı.
Bu ilk inisiyatifin başarısı üzerine, Birleşik Arap Emirlikleri, Abu Dabi Kalkınma Fonu aracılığıyla 400 milyon Amerikan Doları değerinde bir taahhüt ile "ETAF"ın devamını destekleme kararı aldı.
2021'de Glasgow'daki COP26 Konferansı sırasında Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı ile Birleşik Arap Emirlikleri, Abu Dabi Kalkınma Fonu'nun başlıca kurucu ortak ve ana yatırımcı olarak yer aldığı "ETAF" platformunu başlattı.
"ETAF", sürdürülebilir kalkınma hedeflerine uygun olarak enerji geçişini hızlandırmak amacıyla gelişmekte olan ekonomilerde yenilenebilir enerji projelerini finanse etmek ve uygulamak üzere açık bir platform olarak görev yapar.
Bu taahhüt, COP27'de Asya Altyapı Yatırım Bankası'nın (AIIB) 300 milyon Amerikan Doları taahhüdü ile, BAE merkezli Masdar'ın 200 milyon Amerikan Doları taahhüdü ile ve Swiss Re gibi dev bir İsviçre sigorta şirketinin risk azaltma hizmetleri sunması ile güçlendirildi.
Bu yeni ortaklarla, platformun toplam sermaye tahsisatı yaklaşık 1 milyar Amerikan Doları'na ulaştı.
2023'te, OPEC Fonu ve İslam Kalkınma Bankası finansman ortakları olarak katılarak sırasıyla 250 milyon ve 100 milyon Amerikan Doları taahhüt etti, böylece yenilenebilir enerji finansmanının toplam taahhüt miktarı 1.25 milyar Amerikan Doları'na ulaştı.
"ETAF" platformu, enerji alanındaki dönüşümü desteklemek amacıyla taahhüt edilen kaynakların 1.25 milyar Amerikan Doları'nı çekmeyi başardı.
Platform, 2030'a kadar 5 gigavat kapasiteli projeleri finanse etmeyi hedefleyerek büyümeye devam ediyor.
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı, "ETAF" platformunun koordinasyonunu üstlenerek projelerin başvurudan son önerilere kadar olan süreçlerinin düzgün bir şekilde işlemesini sağlar. Başvuran projelerin niteliklerini değerlendirmek ve uygun olanları belirlemek amacıyla ayrıntılı bir inceleme yapılır.
ETAF’IN MİSYONU YEŞİL ENERJİ
"ETAF", enerji alanındaki esnek ve uyumlu bir dönüşüm sağlayarak gelişmekte olan ülkelerde ekonomik ve sosyal etkiyi artırmak ve Paris Anlaşması'nın hedeflerini (azaltma, uyum ve iklim esnekliği) desteklemek amacıyla sermaye sağlamayı kolaylaştırmak üzere faaliyet gösterir.
Aynı zamanda, Paris Anlaşması'nın (azaltım, uyum ve iklim direncini ele alan) hedeflerine ulaşmak için iddialı Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkıların (NDC'ler) uygulanmasını da destekler.
Enerji erişimi ve güvenliği, ekonomik çeşitlilik ve sürdürülebilir etki gibi stratejik ulusal hedeflere hizmet ederken, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşılmasına da katkıda bulunuyor.
"ETAF" stratejisi, IRENA üye ülkelerinden gelen yatırıma hazır projeleri seçip yönlendirerek güçlü bir portföy oluşturmayı içerir, özellikle gelişmekte olan ülkeler üzerinde yoğunlaşır.
Yenilenebilir enerji projelerinin finansmanını kolaylaştırmaya ek olarak, "ETAF" aynı zamanda platforma bağlı finansal ortaklara dikkat göstererek ve kredi onay süreçlerini yöneterek inovatif mali çözümler geliştirir.
Finansal ortaklar arasındaki entegrasyon avantajlarından yararlanarak, yenilenebilir enerji teknolojilerinin kapsamını genişletmek için yenilikçi mali çözümler sunar.
Girişimin ana ortaklarından biri, Birleşik Arap Emirlikleri'nin temiz enerji şirketi "Mubadala"dır. "Mubadala", sektördeki teknik deneyimi ve projelerin geliştirilmesindeki başarısıyla ön plana çıkar ve aynı zamanda bir yatırımcı olarak pazardaki bilgisi ile katkı sağlar. "Mubadala", özel sektör tarafından desteklenen belirli projelere yatırım yapacak.
BÜYÜK PROJELER
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı ile "ETAF" girişiminin manevi babası olan Abu Dabi Kalkınma Fonu arasındaki ortaklık, 2013-2020 yılları arasında gelişmekte olan 23 ülkede 28 mega enerji projesini hayata geçirdi.
Ortaklığın hayata geçirdiği güneş enerjisi proje sayısı 12 olup, 4 hidroelektrik santrali, 3 hibrit enerji projesi, 2 atıktan enerjiye dönüştürme projesi, bir rüzgâr santrali ve bir jeotermal enerji santrali bulunuyor.
Ortaklığın Togo, Küba, Sierra Leone ve Maldivler'de hayata geçirdiği dört proje son dört yılın en önemlileri arasında yer alıyor.
Ortaklık, Batı Afrika'nın en büyük yenilenebilir enerji projelerinden biri olan ve Togo'da türünün ilk tesisi olan Şeyh Muhammed bin Zayed Güneş Enerjisi Santrali'ni finanse etti.
Şu anda 50 megavat gücünde çalışan tesis Temmuz 2021'de açılarak yaklaşık 160.000 eve ve küçük işletmeye güvenilir, temiz elektrik sağlayıp ülkenin enerji tüketimi için odun, kömür ve yakıt ithalatına bağımlılığını önemli ölçüde azaltıyor.
Proje aynı zamanda yenilenebilir enerjinin elektrikteki payını 2025 yılına kadar yüzde 50'ye ve 2030 yılına kadar yüzde 100'e çıkarmak için Togo'nun Ulusal Temiz Enerji Stratejisini de ilerletecek.
Ortaklık ayrıca Küba'da 10 megavatlık devasa bir güneş fotovoltaik (PV) projesini de finanse etti.
Küba Enerji ve Maden Bakanlığı tarafından 2019 yılında hizmete açılan bu santral, yaklaşık 7.000 Küba evine yetecek kadar elektrik sağlayacak.
Proje aynı zamanda Küba hükümetinin elektrik üretiminde fosil yakıt kullanımını azaltma ve yenilenebilir enerji kaynaklarından gelen enerjinin payını 2030 yılına kadar yüzde 24'e çıkarma yönündeki ulusal hedeflerine ulaşmasına da katkıda bulunarak yıllık bazda yaklaşık 12.700 ton karbondioksit salınımını azaltıyor.
ETAF, Maldivler'de Noonu, Raa, Baa ve Lviyani adalarından gelen atıkları yönetmek için Vandhoo Bölgesel Atık Yönetimi ve Enerji Üretim Merkezi'ni finanse etmek ve uygulamak için uygun krediler yoluyla yeşil ayak izini bıraktı.
Temmuz 2019'da çalışmalarına başlayan ve iki yıl sonra tamamlanan tesis, gelişmiş atık toplama ve yönetimiyle 20 adaya (11 tatil köyü dahil) hizmet veriyor.
Ortaklık aynı zamanda Sierra Leone'de Freetown yakınlarındaki Newton'da 6 megavat kapasiteli bir güneş fotovoltaik kompleksinin inşasına da katkıda bulundu.
2018'de faaliyete geçen ve 2020'de tamamlanan tesis, yılda yaklaşık 8,76 GWh elektrik üretme kapasitesine sahip olup, şebeke istikrarını iyileştiriyor ve talebin en yüksek olduğu zamanlarda arzı artırıyor. Breton’un yetişkin nüfusu için fosil yakıta bağımlı elektrik kaynaklarına bağımlılığı da azaltıyor.
Proje aynı zamanda iş fırsatları yaratarak bölgedeki güneş fotovoltaik enerji santrallerinin kurulumu, işletilmesi ve bakımı konusunda eğitim yoluyla teknik beceriler kazandırdı.
"ETAF" ve COP28
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin (UNFCCC) Taraflar Konferansı olan "COP28" etkinliğinde "ETAF" girişiminin elde ettiği sonuçları duyurmak için bu yıl sonunda Birleşik Arap Emirlikleri'nde düzenlenecek konferansa hazırlanıyor.
Birleşik Arap Emirlikleri'nin IRENA Daimi Temsilcisi Dr. Nawal Al-Hosani, Birleşik Arap Emirlikleri'nin IRENA'nın yerel, bölgesel ve küresel girişimlerini ve faaliyetlerini desteklediğini vurguladı. Ülke ve ajansın, yenilenebilir enerji dönüşümünü hızlandırmak ve topluluklara katkı sağlamak için çalıştıklarını belirtti.
"ETAF" girişiminin 2021 yılında COP26 sırasında başlatılmasından bu yana Birleşik Arap Emirlikleri'nin girişimi desteklediği ve bu yıl ülke tarafından IRENA ile birlikte başlatılan "Yaşamı Güçlendirme ve Geçim Yolları" platformunun rolüne vurgu yapıldı.
Bu platform, erişimin zor olduğu bölgelerde tarım ve sağlık yaşamını geliştirmeyi, yenilenebilir enerji kaynakları sağlayarak bu alanlardaki toplulukları desteklemeyi hedefliyor.
Platform ayrıca, gelişmekte olan topluluklar için çözümler bulmayı amaçlıyor.
