2022.. Mısır ile Türkiye arasında adım adım normalleşme
Türkiye ile Mısır arasında yakın zamanda durma noktasına gelen normalleşme sürecinde en kritik gelişme ise, Katar’da düzenlenen 2022 Dünya Kupası’nda yaşandı.
2013 yılı Mısır-Türkiye ilişkilerinde gerilimin başladığı yıl oldu. Muhammed Mursi’nin Cumhurbaşkanlığı görevinden uzaklaştırılmasına Türkiye’nin sert tepki göstermesi nedeniyle ikili ilişkiler maslahatgüzar seviyesine düşürülmüştü. Ankara’nın, Kahire'deki büyükelçisini geri çağırmasına Mısır da aynı şekilde karşılık verdi.
İki ülke büyükelçilerini geri çağırsa da “açık kapı” politikasıyla ikili ilişkiler maslahatgüzar seviyesinde devam etti. Bu durum, iki ülkenin gerilimi tırmandırıcı adımlardan geri adım attığının bir göstergesiydi. Uzun bir dönem, iki ülke, yakınlaşma çağrısında bulunan ve bunu reddeden açıklamalara tanık oldu.
Ancak 2021 yılı, Ankara'nın iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirmeye yönelik müzakereleri başlatmak üzere Kahire'ye, aralarında Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı'nın da bulunduğu üst düzey bir resmi heyeti gönderme niyetini açıklamasına tanık oldu. Bu niyet, iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirme yolunda atılan olumlu bir adım olarak değerlendirildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz Ekim ayında Mısır ile ilgili bir soruya, "Siyasette ebedi olarak dargınlık, kırgınlık, küslük olmaz. Vakti, zamanı geldiği anda oturur, değerlendirir, ona göre de bir yenilemeyi yapabilirsiniz" yanıtını vermişti.
Türkiye ile Mısır arasında yakın zamanda durma noktasına gelen normalleşme sürecinde en kritik gelişme ise, Katar’da düzenlenen 2022 Dünya Kupası’nda yaşandı. Açılış maçı dolayısıyla verilen resepsiyonda, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Mısır Cumhurbaşkanı Sisi el sıkışarak ilk kez doğrudan temas kurmuş oldu.
Türkiye-Mısır ilişkilerinin geleceğini de etkileyecek bu gelişme ile iki ülke arasındaki normalleşme sürecine yönelik umutları yeniden yeşertti.
AL-AiN Türkçe olarak, Türkiye-Mısır arasında 2022’de yaşanan olayları adım adım sizler için derledik.
8 Ocak
Türkiye Dışişleri'nden Mısır'a başsağlığı mesajı.. Dışişleri Bakanlığı, Mısır’da meydana gelen trafik kazasında hayatını kaybedenler için başsağlığı mesajı yayımladı. Bakanlık tarafından Mısır için yayımlanan başsağlığı mesajında ise şu ifadelere yer verildi:
“Mısır’da bugün El-Tor kentinden Süveyş’e giden otobüsün bir minibüsle çarpışması sonucunda meydana gelen Trafik kazasında çok sayıda ölü ve yaralıların olduğu üzüntüyle öğrenilmiştir. Kazada hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yaralananlara acil şifa, Mısır’a başsağlığı diliyoruz.”
21 Ocak
Türkiye ile Mısır arasındaki ekonomik ilişkilerde yeni adım.. Başkent Ankara'da, Türkiye Odalar ve Borsalar Federasyonu Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu, Mısır Ticaret Odaları federasyonu başkanı İbrahim El-Araby ve çok sayıda Mısırlı ve Türk iş adamının katılımıyla başkentte toplantı düzenlendi.
22 Ocak
Mısır-Türk ekonomi toplantısı: Karşılıklı iş birliği fırsatları sağlanmalı.. Türk ticaret yetkilisi, Mısır'ın, Türkiye'nin Afrika'daki en büyük ticaret ortağı olduğunu ve iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2021'de 6 milyar doları aştığını söyledi.
Türk ve Mısırlı iş adamları Ankara'da yaptıkları toplantıda, iki ülke arasında karşılıklı yatırımların geliştirilmesi çağrısında bulundu.
6 Nisan
Türkiye, 9 yıl aradan sonra Kahire’ye Büyükelçi atadı.. Türkiye, Salih Mutlu Şen’i “Büyükelçi” olarak Kahire'ye atadı. Ancak Salih Mutlu Şen’in “Büyükelçi” unvanı olmasına karşın “maslahatgüzar” olarak göreve başlayacağı belirtildi.
7 Nisan
Türkiye Dışişleri Bakanı: Mısır ile ilişkileri normalleştirmek için yakında daha fazla adım atılacak.. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yaptığı açıklamada, Türkiye’nin yakında Mısır ile ilişkileri normalleştirmeye yönelik adımlar atacağını söyledi. Bu açıklamalar, Çavuşoğlu'nun Belçika'nın başkenti Brüksel'deki Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) Dışişleri Bakanları toplantısına katılmasının ardından düzenlediği basın toplantısında geldi. Çavuşoğlu: "Mısır ile ilişkileri normalleştirme konusunda adımlar atıyoruz. Önümüzdeki günlerde de bazı adımlar atacağız" dedi.
30 Nisan
Türkiye'den, 'İhvan' bağlantılı TV kanallarını durdurma kararı.. Türkiye, İhvan'ın, İstanbul'dan yayın yapan "Mekameleen" tv kanalına durdurma talimatı verdi. Talimatın ardından 'Mekameleen' TV kanalı, Türkiye'deki yayınlarını durdurma kararı aldıklarını ve stüdyolarını başka bir ülkeye taşıyacaklarını duyurdu.
11 Mayıs
Türkiye ile Mısır arasında önemli gelişme.. Diplomatik kaynaklar, Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerde yeni döneme ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, iki ülke arasında bakan yardımcıları düzeyinde gerçekleştirilecek görüşmeler sonrasında bakan düzeyinde de görüşmelerin olabileceğini açıkladı.
20 Ağustos
Erdoğan: "Mısır halkı bizim kardeşimiz".. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile görüşmek için gittiği Ukrayna'dan dönüşte gazetecilere önemli açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Mısır halkıyla dargın olmamız mümkün değil" dedi.
20 Kasım
Erdoğan, Sisi ile görüştü.. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Katar’da Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi ile Katar'da el sıkıştı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani’nin davetiyle gittiği başkent Doha’da, Mısır lideri Abdülfettah Sisi ile görüştü.
21 Kasım
Mısır medyası Sisi ile Erdoğan'ın el sıkışmasına nasıl baktı? Mısır basını görüşmeyi, Katar’da dünyanın en büyük futbol organizasyonu açılışında Sisi ile Erdoğan arasında “önemli zirve” olarak manşetlere taşıdı.
Mısır’dan Sisi-Erdoğan görüşmesi açıklaması.. Mısır, Sisi ile Erdoğan’ın Katar’da el sıkışmalarını “ikili ilişkilerde yeni bir başlangıç olarak kabul ettiklerini” açıkladı. Katar'da 2022 FIFA Dünya Kupası'nın açılışına katılan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Mısırlı mevkidaşı Abdülfettah Sisi'nin kameralara el sıkışırken poz vermesi, Mısır'da 3 Temmuz 2013'te Müslüman Kardeşler (İhvan) hükümetinin, Anayasayı ilga etmesinin ardından devrilmesiyle kopan ilişkilerin düzelmeye başladığına ilişkin yorumları beraberinde getirdi.
28 Kasım
“Mısır ve Türk heyetleri Kahire’de görüştü”.. Reuters’a konuşan kaynaklar, iki ülke liderlerinin temaslarının ardından, heyetlerin hafta sonunda Mısır’da görüştüğünü aktardı. Üst düzey bir Türk yetkili de, Türk ve Mısırlı heyetler arasında önemli görüşmelerin başladığını söyledi. Görüşmelerin askeri, siyasi, ticari ve enerji alanlarında gerçekleşeceği de belirtildi.
Türkiye ve Mısır ilişkileri, 2013'te Müslüman Kardeşler iktidarının devrildiği darbeyle kopmuş, Müslüman Kardeşler'e büyük destek veren Erdoğan, Sisi yönetimine karşı çok sert açıklamalar yapmıştı.
11 Aralık
Mısır’dan Ankara’nın Libya politikasını boşa düşüren hamle.. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, ülkesinin Akdeniz'deki deniz sınırını tanımlayan yeni bir kararname imzaladı. Mısır devlet haber ajansı Middle East News Agency'ye göre, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, bir kararname imzalayarak, ülkesinin Akdeniz’deki deniz sınırlarına ilişkin önemli bir adım attı. Sisi’nin imzaladığı kararnamede, "Mısır'ın karasuları Mısır-Libya kara sınırı 1. noktadan başlar ve 8. noktaya ulaşacak şekilde 12 deniz mili devam eder. Bu vesileyle Mısır'ın bat deniz sınırı 8. noktadan kuzeye doğru gider" denildi.
18 Aralık
Ankara'dan Libya ile Mısır’a sınırları belirlemek için müzakere çağrısı.. Türkiye’nin, Libya ile Mısır'ın ülke sınırlarının uluslararası hukuka uygun olarak tespiti için iki ülkenin diyalog ve müzakere başlatmasını teşvik ettiği belirtildi. Diplomatik kaynaklar, Mısır'ın batı deniz sınırlarını belirlediğini açıkladığı kararın Libya'nın kıta sahanlığını ihlal ettiğini söyleyen Ankara'dan 'müzakere' önerisi yapıldığını duyurdu. Diplomatik kaynaklar, Mısır’ın 11 Aralık 2022'de 9 coğrafi koordinatla tek taraflı olarak belirlediği Libya’yla deniz yan sınırının Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığına girmediğini ifade etti.
