Zengezur ve Laçın koridorlarında bölgesel ittifakların geleceği Al Ain Türkçe Özel!
Uluslararası İlişkiler Uzmanı Levent Ersin Orallı, Al Ain Türkçe'ye önemli açıklamalarda bulundu. Orallı, Zengezur ve Laçın Koridorlarına dair görüşlerini paylaştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan dün yaptığı açıklamada, Zengezur ve Laçın koridorlarına barış koridoru olarak yaklaşmak istediklerini belirtti. Ermenistan'ın bu koridorların açılışı konusunda olumsuz bir tutum sergilemesi durumunda, Türkiye'nin İran üzerinden Azerbaycan'a geçiş yapabileceği sinyalini verdi.
Uluslararası İlişkiler Uzmanı Levent Ersin Orallı Al Ain Türkçe''nin konuya ilişkin sorularını yanıtladı.
Zengezur Koridoru'nun açılması için Ermenistan'ın tutumu ne yönde olabilir ve bu tutumun, Türkiye ve Azerbaycan arasında planlanan kara ve demiryolu bağlantılarının uygulanabilirliği ve zamanlaması üzerinde nasıl bir etkisi olabilir?
44 günlük Karabağ Zaferi'nin ve Karabağ'ın yeniden işgalden kurtuluşunun ardından Karabağ coğrafyasının toprak bütünlüğünün sağlanması ve Azerbaycan ile Ermenistan arasında kalıcı barışın sağlanabilmesi için Azerbaycan'ın mevcut sınırlarının resmileşmesi açısından 2'nci Karabağ operasyonu oldukça büyük önem arz etmektedir. O coğrafyada yaşıyan sayıları 50 bine yakın olan Ermeni içerisinde bir kısım yapıların silahlandığı ve o coğrafyadan bir terör yağması tutum içerisinde bulunduğu gerçeğini hareketle hem egemenliğin devredilemezliği toprak bütünlüğünün korunması amacıyla Azerbaycan'ın gerçekleştiği anti terör operasyonu 24 saat içerisinde sonuçlandı ve uluslararası hukuk ve uluslararası camia tarafından da kabul gördü. Bu noktada Ermenistan ve Azerbaycan arasında yapılan ateşkes antlaşmasının şartlarına bir tarafın uyması beklenir.
Türk tarafı ve Azerbaycan açısından Laçin Koridoru'nun açık tutulması Ermenistan açısından da Nahçivan ile Bakü arasında ulaşımın sağlanabilmesi amacıyla Zengezur Koridoru'nun açılması hukuki bir zorunluluk olarak belirlenmektedir. Azerbaycan üzerine düşeni yapmış Laçin Koridoru'nu açmış, hem insani yardım hem gıda hem ilaç sevkiyatı noktasıda, Ermanistan'ın Elivan'da Karabağ'da yaşayan Ermenilere ulaştırmayı planladığı tüm envanterleri ulaştırmasını sağlamıştır. Ancak bu koridordan silah ve mühimmatın gerçekleştiğinin ortaya çıkmasıyla beraber koridor kapatılmıştır.
An itibarıyla Karabağ bölgesinden yeniden Elivan'a dönmek isteyen Ermeniler açısından güvenli geçişin sağlanması amacıyla koridor yeniden açılmıştır ve şu ana kadar da en ufak bir silahlı durum meydana gelmedi. Aynı güvenceyi Türk tarafı Azerbaycan'ın beklemesinin makul olduğu kanaatindeyim. Zengezur Koridoru'nun açılması sadece Azerbaycan'ın ya da Türkiye Cumhuriyeti'nin değil, aynı zamanda Ermenistan'ı Paşinyan'ı da rahatlatacak bir durumdur ki taraflar arasındaki ateşkesin varış antlaşmasına dönüşmesinin önündeki engellerin kaldırılması ve Paşinyan'ın da şu anda üzerine yük olarak gördüğü Elivan dışında Ermenilerin daha fazla müdahil olmasının engellenmesi amacıyla sadece Azerbaycan açısından değil, koridorunun açılmasının Paşinyan mevcut Ermeni Elivan yönetiminin çok lehine olacağının kanaatindeyim. Bu saatten sonra Paşinyan'ın rasyonel bir davranışta koridordan sağlayabileceği hem ticari geliri değerlendirmesi hem de sorunlardan bir tanesinin kendi adına kapatmasının vakti olduğunu Aksi taktirde bu coğrafyada terorize olmuş grupların eylem ve planlarıyla karşı karşıya kalmaya devam etme riski barınmaktadır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "İran'dan da bu konuda olumlu sinyaller gelmesi sevindirici" açıklaması ışığında, İran'ın Zengezur Koridoru projesi ile ilgili tutumu nasıl şekilleniyor ve bu tutum, projenin geleceğini nasıl etkileyebilir?
İran'ın, Azerbaycan ile var olan diyalog kopukluğunun altında büyük oranda güney Azerbaycan meselesi ve aynı zamanda İran'da milyonlarca Türk'ün varlığı konusu yazmaktadır. Fakat bir şeyi atlamamak gerekir, gerek Azerbaycan gerek ise Türkiye bölgede hiç bir denetim toprak bütünlüğünün zarar gelmesini ve dolayısıyla istikrarsızlığı istememektedir. Bu noktada İran'ın bölünmesinin, İran'ın toprak bütünlüğünün zarar görmesinin burada siyasi istikrarsızlıkların beraberindeki coğrafyanın tamamına sirayet edeceği gerçeğini Türkiye Cumhuriyeti net bir şekilde görmekte ve ilgili mercilerde aktarmaktadır. Bu noktada İran'ın Zengezur Koridoru üzerinden hem Türkiye'nin hem de Azerbaycan ile dolayısıyla Türk dünyasıyla güçlü siyasi bağlar ve iktisadi ilişkiler geliştirme kabiliyeti bulunmaktadır. Bu saatten sonra yapılması gereken hadise İran'ın bunu görmesini sağlamak ve koridora destek vermesi noktasında ön ayak olma hususunda talepkar olmaktadır.
Kafkas coğrafyasında ortaya çıkacak sorunlardan ve terorize olmuş gruplardan İran'da doğrudan olumsuz anlamda etkileniyorsa şüphesiz böyledir ki Türk dünyasının kucaklaşmasının önünde bir engel teşvik etmeyecek bir tavır geliştirmek durumundadır. Son dönemdeki hamleleri ve söylemleri İran'ın günden güne barışa ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün duyduğu saygıya yönelik olumlu adımlar ortaya çıkmaktadır. Fakat ben Ermenistan'ın Azerbaycan ile anlaşabileceği ve İran'ın içerisinden koridorun geçilmesi ihtiyaç duyulmayacağı kanaatindeyim. Şüphesiz bu koridorla beraber hem Türk dünyasının bileşenleri hem tren yolları vasıtasıyla serbest dolaşımının önünde engellerin kaldırılması sağlanacaktır. Bu durumun İran'a da oldukça büyük bir fayda getireceği hem siyasi hem iktisadi anlamda elini kuvvetlendireceği kanaatindeyim.
