Çınar: Yüzde 25 gibi sert faiz artırımı beklemiyorum / Al Ain Türkçe Özel
Merkez Bankası’nın faizi artıracağı konusunda piyasa hemfikir. Artış ne kadar olacak? Sorusuna verilen cevaplar ise farklı. Yüzde 25 iddiası ne kadar gerçekçi? MB faizi ne kadar artırır? Ekonomist Ramazan Çınar’a sorduk...
Piyasalar 22 Haziran’daki faiz kararını bekliyor. Dünyanın en büyük bankaları faizin yüzde 25’e çıkarılacağı tahminini dillendiriyor. Bu tahminler gerçekleşebilir mi? Faizde olası kararlar ve sonuçları ne olur? Ekonomist Ramazan Çınar, Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi.
Dünyanın en büyük bankalarından JP Morgan ve Deutsche Bank, Türkiye ekonomisine ilişkin raporlarında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 22 Haziran'da yapılacak Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini %25’e yükselteceği tahmininde bulundu. Bu tahmin gerçekçi mi, faizin yüzde 8,5’tan tek seferde üç katına çıkarılması olası mı?
Merkez Bankası Başkanı’nın da değişmesi ile gözler 22 Haziran’da yapılacak olan PPK toplantısına çevrildi. Tabi ki bir sürü kurum beklentisini, yorumlarını açıklıyor. Ama benim şahsi beklentim onların bahsettiği gibi yüzde 25’lik sert bir faiz artışı olmaması yönünde. Bunu geçmiş yıllarda yaşanan krizler sonrası yapılan faiz artışlarına bakarak söylüyorum.
Örneğin, Rahip Brunson krizi sonrasında 13 Eylül 2018 yılında MB 625 baz puan (%6,25) faiz artışı gerçekleştirdi.
7 Kasım 2020 yılında Naci Ağbal MB başkanlığına geçtiği ilk toplantıda 475 baz puan (%4,75) faiz artışı gerçekleşti. TL bu krizler öncesinde de değer kaybetmişti. Geçmiş dönemlerde olduğu gibi 500-600 baz puan bir faiz artışı olmasını bekliyorum.
Ayrıca yapılacak olan açıklamalar ile de bu durum desteklenecektir. Sıkılaşma adına verilecek adımlar da en az faiz artışı kadar önemlidir. Önemli olan verilecek olan mesaj ve uygulanacak politikalardır. Tek bir seferde yüklü faiz artışı yerine kademeli olarak bir artış yapılmasının daha doğru olacağını, bu sayede MB faizi ve piyasa faizinin bir noktada dengeleneceğini düşünüyorum. Dolar TL fiyatlarında oluşan tablo gibi MB faizleri biraz yükseltmesinden sonra piyasa faizleri de biraz geri gelecektir ve iki faiz ortada bir noktada dengeye kavuşacaktır.
Faizler yüzde 25’e yükseltilirse bunun ekonomide ve iç politikalardaki yansımaları nasıl olur?
Faizlerin yüzde 25 seviyelerine yükseltilmesi piyasalarda oluşan belirsizliğin ortadan kalmasına neden olacaktır. Çünkü şu an piyasa faizleri çok yüksek ve hem vatandalar hem de kurumlar finansmana erişim noktasında sorun yaşıyor. Faizin miktarından ziyade finansmana erişim biraz daha kolaylaşacaktır. Bu durum seçim öncesi başlayan finansman sorunlarını kısmen çözecektir. Mevcut durumdan daha ucuz ve daha kolay bir finansman elde edilecektir. Çünkü MB faizi ile piyasa faizi dengelenecektir. İlk etapta bu kadar fazla faiz artışı olması biraz rahatsızlık yaratsa da şu anki faiz gerçekçi olmadığı için piyasa gerçekliğine uygun bir hale gelmesi ilerleyen günler adına daha sağlıklı olacaktır. Ama bir anda bu kadar yüklü bir artış yapılacağını sanmıyorum.
Merkez Bankası 22 Haziran’da bu tahmin dışında nasıl hareket edebilir? Mehmet Şimşek hızlı hamleler olmayacağını söylemişti. Piyasada baskıyı azaltma konusunda faizde tek hamleli keskin bir yükseliş mi yoksa kademeli bir artış mı etkili olur?
Mehmet Şimsek’in hızlı hamleler olmayacağını söylemesinin nedeni dengeli bir şekilde piyasaları gerekli raya oturma amacını taşıyor. Bir anda yüklü faiz artışları ya da kurun bir anda çok yükseklere çıkması değil de piyasanın kendi dinamikleri içinde doğru bir şekilde, sindire sindire olması gereken noktaya gitmesi daha sağlıklı olacaktır. Bu açıklamalar ve geçmiş dönemde verilen reaksiyonlardan dolayı kademeli bir artış olmasını bekliyorum.
Faiz kararı piyasalarda ne kadar belirleyici olacak? Kur üzerindeki baskı faiz kararıyla kalkabilir mi?
Faiz kararı ve tutanaklarda verilecek mesaj önemli olacaktır. Çünkü atılacak adımların şeffaflığı, sürekliliği ve sürdürülebilir olup olmadığı piyasa için önemli... Aksi takdirde yaptığınız hamleler ile anlık kısa süreli tepkiler alırsınız ve sonrasında bu hamlelerin işe yaramadığını da görmüş olursunuz. Önemli olan piyasa ile uyumlu hareket edebilmektir. Tüm Merkez Bankalarının sıkılaştığı bir dönemde bizim faizleri indirmemiz piyasa beklentileri ile uyuşmayan ve sürdürülemez bir durumdu. Faizlerin kaç puan artacağı ve ilerleyen aylarda izlenecek adımlar ile ilgili gerekli mesaj piyasalara verildiği takdirde kurun yukarı gitme eğilimi de biraz azalmış olacaktır. Yaz aylarında turizm gelirleri ve bu dönemde kademeli faiz artışları ile MB doğal yollarla kuru dengelemiş olacaktır.
