Yeni vergi artışları neleri kapsıyor?
Meclis’e sunulan torba yasada bir defaya mahsus ek vergiler getirilmesi öngörülüyor. Deprem nedeniyle ortaya çıkan finansman açığını kapatmak. Peki düzenlemenin detayları neler?
T24 yazarı Erdoğan Sağlam, TBMM’ye sunulan deprem nedeniyle ortaya çıkan finansman açığını karşılamak için alınan kararları özetledi. 8 madde getirilen değişiklikleri açıkladı.
T24 yazarı Erdoğan Sağlam’ın yazısı şöyle;
Sekiz maddede, Torba Yasa ile getirilmek istenen ek vergi düzenlemeleri
Vergi kanunlarında yer alan bazı maktu vergi tutarlarının artırılmasına imkân verecek yetki düzenlemeleri yapılması öngörülmektedir
Değerli okurlar, “6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” 5 Temmuz 2023 tarihinde TBMM Başkanlığına sunuldu.
Bu torba yasa teklifiyle, deprem afetleri nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlanmasını teminen bir defaya mahsus olmak üzere ek motorlu taşıtlar vergisi ihdas edilmesi, kurumlar vergisi oranlanın artırılması ve bazı istisnaların kaldırılması amaçlanmaktadır.
Ayrıca vergi kanunlarında yer alan bazı maktu vergi tutarlarının artırılmasına imkân verecek yetki düzenlemeleri yapılması öngörülmektedir.
Aşağıda vergi ile ilgili yapılması düşünülen değişiklikleri kısaca açıklamaya çalışacağım.
1- Bir defaya mahsus ek motorlu taşıtlar vergisi getiriliyor
1/1/2018 tarihinden (bu tarih dahil) sonra kayıt ve tescil edilen ve otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzeri taşıtlar ile motosikletler için motor silindir hacmi, yaş ve taşıt değerine göre (I) sayılı tarifeye,
31/12/2017 tarihinden (bu tarih dahil) önce kayıt ve tescil edilen otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzeri taşıtlar için motor silindir hacmi ve yaşa göre (I/A) sayılı tarifeye,
Minibüs, panelvan ve motorlu karavanlar, otobüs ve benzerleri ile kamyonet, kamyon, çekici ve benzerleri için motor silindir hacmi ve yaşa göre (II) sayılı tarifeye,
Uçak ve helikopterler için azami kalkış ağırlığı ve yaşa göre (IV) sayılı tarifeye göre motorlu taşıtlar vergisi ödeniyor.
Torba yasa ile bu tarifelerde bulunan ve yasanın yayımlanacağı tarihte kayıt ve tescilli olan taşıtlar ile 31/12/2023 tarihine kadar ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlardan, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılında tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisi alınması öngörülüyor.
2- Cumhurbaşkanının GEKAP tutarlarını yeniden belirleme yetkisi artırılıyor
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ek 11 inci maddesine istinaden tahsil edilen geri kazanım katılım payı (GEKAP) yıllar itibariyle yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanıyor. Cumhurbaşkanının halen yeniden değerleme oranında artan tutarları yarısına kadar artırma yetkisi bulunuyor. Torba yasa teklifi ile Cumhurbaşkanına yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle artan tutarları iki katına kadar artırma yetkisi veriliyor.
3- Taşınmaz satışında KDV istisnası kaldırılıyor
Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunun 17/4-r maddesi uyarınca, kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimleri KDV’den istisna.
Bu maddede yapılması öngörülen değişiklikle, kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerde uygulanan KDV istisnası kaldırılıyor. İştirak hissesi satışında istisna devam ettiriliyor.
Banka, finansal kiralama ve finansman şirketlerine ilişkin istisna uygulamaları da devam ediyor.
Müktesep hakların korunması adına, istisnayı kaldıran maddenin yürürlüğe gireceği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için eski hükümlerin uygulanması, yani bunların devir ve teslimlerinde istisnanın geçerli olması öngörülüyor.
4- ÖTV’de artırım yetkisi genişletiliyor
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) ve (III) sayılı listelerde yer alan malların, oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun şekilde vergilenmesi ve günün sosyal, ekonomik ve mali ihtiyaçlarına göre hızlı ve esnek karar alınabilmesi için Cumhurbaşkanına tanınan yetki değiştiriliyor.
Ayrıca Kanuna ekli (I) sayılı listedeki mallar için maktu vergi tutarlarının enflasyondan etkilenmemesi amacıyla bu tutarların her yıl ocak ve temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksindeki son altı ayda meydana gelen değişim oranında güncellenebilmesi amacıyla düzenlemeler yapılıyor
Bu demektir ki yakında ÖTV tutarları artırılacak!
5- Girişim sermayesi yatırım fonu dışındaki diğer yatırım fonlarından elde edilen gelirlere yönelik kurumlar vergisi istisnaları kaldırılıyor
Girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan istisna hariç olmak üzere diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik sağlanan istisna kaldırılıyor.
Yatırım fonlarına yönelik bu istisnalar yakın zamanda getirilmişti. Bu kadar kısa bir süre içinde kaldırılmasını doğru bulmuyorum. Özellikle gayrimenkul yatırım fonları için bu değişiklik olumsuz olur, fon oluşumunu durdurur.
İstisnalar, torba yasanın yayımlanacağı tarihten itibaren iktisap edilen fonu katılma payları için kaldırılıyor. Bu tarihten önce iktisap edilmiş olanlarda istisna uygulaması devam edecek.
6- Taşınmaz satış kazancına ilişkin istisna kaldırılıyor
Kurumlar Vergisi Kanununun (KVK) 5/1-e maddesi kapsamında taşınmaz satışlarından doğan kazançların yüzde 50’si için uygulanan istisna kaldırılıyor. Geçici maddeyle istisnayı kaldıran maddenin yürürlüğe gireceği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için istisnanın kullanımı imkânı veriliyor. Ancak istisna oranı yüzde 50’den yüzde 25’e düşürülüyor.
7- Kurumlar vergisi oranı kalıcı olarak yükseltiliyor
KVK’nın kurumlar vergisi oranını düzenleyen 32 nci maddede yapılan değişikliklerle;
Yüzde 20 olan kurumlar vergisi oranı yüzde 25’e, banka ve finans kurumları için yüzde 25 olan oran yüzde 30’a çıkarılıyor. Yani genel oran yüzde 25, banka ve finans kurumları için geçerli oran yüzde 20 oranında artırılıyor.
İhracatçı kurumlar için uygulanan 1 puan indirim 5 puana yükseltiliyor. İmalatçılarda 1 puan indirim uygulaması devam ediyor.
Kurumlar vergisi oranlarına ilişkin bu değişiklikler, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
8- Taşınmazlar kısmi bölünme kapsamında çıkarılıyor
KVK’nın 19 uncu maddesi kapsamında taşınmazlar, en az iki yıl süreyle elde tutulan iştirak hisseleri ile sahip olunan üretin ve hizmet işletmeleri kayıtlı değerleri ile vergisiz olarak mevcut veya yeni kurulan şirketlere kısmi bölünme kapsamında ayni sermaye olarak konulabiliyor.
Yapılması öngörülen değişiklikle, taşınmazlar için bu olanak kaldırılıyor. Bu değişikliğin 1/1/2024 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülerek, en azından başlamış olanların projelerin yıl sonuna kadar tamamlanabilmesine olanak sağlanıyor.
Kısmi bölüne işlemleri yaklaşık olarak 5 ay içinde tamamlanabildiğinden aktifindeki taşınmazlar için kısmi bölünmeyi düşünenler çok hızlı hareket ederek mevcut vergisizlik olanağından yararlanabilirler.
5520 sayılı KVK’nın hazırlık çalışmaları sırasında Maliye taşınmazları kapsam almak istememesi, ancak Vergi Konseyinin yoğun çabaları ile kapsama girmişti. Maliyenin taşınmaz bölünmesi ile vergisiz elden çıkarma yapıldığı, müesseseden haksız şekilde yararlanıldığı yolundaki görüşleri sanırım bu düzenlemeyi gündeme getirdi. Umarım bu düzenleme teklifi Komisyonda veya genel kurulda değiştirilir.
Kısmi bölünme düzenlemesinin amacına aykırı uygulamaların vergi incelemeleri yoluyla engellenmesi mümkünken, bu değişiklikle olanağın tümden kaldırılmasını doğru bulmuyorum.
