Uzayda mahsur kalan astronotlar Dünya'ya iniş yaptı

Uzay'da 9 ay boyunca mahsurkalan 2 astronot 17 saat süren bir yolculuğun ardından Dünya'ya başarıyla iniş yaptı.

Boeing'in uzay aracıyla yaşanan teknik aksaklıklar, ABD'li astronotlar Suni Williams ve Butch Wilmore'un Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) aylarca mahsur kalmasına neden oldu. Ancak uzun süren bekleyişin ardından, ikili ve beraberlerindeki diğer iki astronot, yaklaşık 17 saat süren bir dönüş yolculuğunun ardından Florida’nın Körfez Kıyısı açıklarında başarıyla suya iniş yaptı.

Ancak uzayda uzun süre kalan astronotlar, Dünya'ya döndüklerinde birçok fiziksel ve psikolojik zorlukla karşılaşıyor. Bu etkilerden biri, astronotlar arasında oldukça yaygın olan ve ‘bebek ayakları’ olarak bilinen rahatsız edici bir durum.

Astronotların ayakları, Dünya'da yürüyüş yaparken sürekli sürtünmeye ve baskıya maruz kalır. Bu baskı, ayak tabanındaki derinin kalınlaşmasını sağlayarak dış etkenlere karşı koruma oluşturur. Ancak uzayda yerçekimi olmadığı için astronotlar yürüyüş yapamaz ve ayakları herhangi bir baskıya maruz kalmaz.

Eski NASA astronotu Leroy Chiao, NewsNation Prime’a verdiği röportajda, uzayda geçirilen aylar boyunca ayak derisinin yavaş yavaş soyulduğunu belirterek, “Altı ay ila bir yıl içinde ayaklarınızdaki kalın ve nasırlı deri yavaş yavaş dökülür” dedi.

Dünya’ya döndüklerinde, astronotların ayakları tıpkı yeni doğmuş bir bebeğinki gibi hassas ve yumuşak hale gelir. Bu durum, yeniden yürümeyi zorlaştırabilir ve rahatsızlık hissine neden olabilir. Chiao, bu sürecin haftalar hatta aylar sürebileceğini vurgulayarak, "Denge sisteminiz bozulduğu için kendinizi hasta ve baş dönmesi içinde hissedebilirsiniz" dedi.

Eski NASA astronotu Terry Virts ise Dünya'ya döndüğünde yoğun bir baş dönmesi yaşadığını ve dengesini sağlamakta zorlandığını ifade etti.

Uzun süreli yerçekimsiz ortam, insan vücudu üzerinde ciddi biyolojik değişikliklere neden oluyor. Astronotların karşılaştığı diğer sağlık sorunları arasında şunlar yer alıyor:

Kas kaybı (atrofi): Uzayda bacak, sırt ve boyun kasları yürümek ve dik durmak için kullanılmaz. Bu nedenle, vücut bu kasları gereksiz görerek zamanla parçalar. Astronotlar Dünya’ya döndüklerinde bu kasları tekrar güçlendirmek için uzun bir fizik tedavi sürecine girer.

Kalp küçülmesi: Yerçekimsiz ortamda vücut kanı pompalamak için daha az çaba sarf ettiğinden, astronotların kalpleri küçülür.

Görme bozukluğu: Vücut sıvılarının uzayda farklı şekilde hareket etmesi, göz sinirine baskı yaparak bulanık görmeye neden olabilir.

Denge kaybı ve baş dönmesi: Dünya'daki yerçekimine yeniden adapte olmak, özellikle denge sisteminde büyük zorluklara neden olabilir.

Fiziksel etkilerin yanı sıra, astronotlar psikolojik zorluklarla da karşı karşıya kalıyor. Aylarca küçük bir yaşam alanında kapalı kalmak, sosyal etkileşimden yoksun olmak ve sürekli stres altında çalışmak, kaygı ve depresyon riskini artırabiliyor.

NASA ve diğer uzay ajansları, astronotların mental sağlıklarını korumak için özel psikolojik destek programları sunuyor. Ancak uzun süre uzayda kalan birçok astronot, Dünya'ya döndüklerinde duygusal dalgalanmalar ve uyum sorunları yaşayabiliyor.

Uzaydan dönen astronotlar, özel bir rehabilitasyon programına tabi tutuluyor. Bu süreç;

• Fiziksel terapi ve güçlendirme antrenmanları,
• Kardiyovasküler egzersizler,
• Beslenme ve kas gelişimi destekleri,
• Psikolojik destek ve uyum terapileri gibi aşamaları içeriyor.

NASA'nın geliştirdiği rehabilitasyon protokolleri, astronotların vücutlarını ve zihinlerini normale döndürmelerine yardımcı oluyor. Ancak bazı astronotlar, uzayda geçirdikleri sürenin ardından uzun vadeli sağlık etkileriyle karşılaşabiliyor.

Gelecekte, Mars görevleri gibi uzun süreli uzay yolculukları için astronotların vücutlarını koruyacak yeni çözümler geliştiriliyor. NASA ve SpaceX gibi şirketler, yerçekimsiz ortamın zararlarını azaltmak için özel egzersiz ekipmanları, beslenme programları ve biyomedikal destek sistemleri üzerinde çalışıyor.

Ancak şimdilik, uzaydan Dünya’ya dönen astronotlar için "yeniden yürümeyi öğrenmek" ve vücutlarını adapte etmek uzun ve zorlu bir süreç olarak devam ediyor.