Türkiye’nin yaşlı nüfus oranı yükseliyor, en yaşlı iller belli oldu
Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfus 2024’te 9 milyonu aştı. Yaşlı nüfus oranı yüzde 10,6’ya yükselirken, en yüksek yaşlı nüfus oranına sahip il Sinop oldu.
Türkiye’de yaşlı nüfus son beş yılda yüzde 20,7 oranında artarak 2024 yılında 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı verilere göre, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı da yükselerek yüzde 10,6 oldu. Uzmanlara göre, Türkiye demografik dönüşüm sürecine girmiş durumda ve doğurganlık oranlarının düşmesi ile birlikte yaşlanma eğilimi önümüzdeki yıllarda hızlanacak.
Yaşlı Nüfusun Demografik Dağılımı
Yaşlı nüfus, cinsiyet bazında değerlendirildiğinde, 2024 yılı itibarıyla yüzde 44,6’sını erkekler, yüzde 55,4’ünü ise kadınlar oluşturuyor. Yaş gruplarına göre incelendiğinde, 65-74 yaş arasındaki bireyler toplam yaşlı nüfusun yüzde 63,4’ünü kapsarken, 75-84 yaş aralığındaki bireyler yüzde 28,8 ve 85 yaş ve üzerindeki bireyler ise yüzde 7,8 oranında yer aldı. 100 yaş ve üzerindeki bireylerin sayısı ise 7 bin 632 olarak kaydedildi.
Türkiye’nin En Yaşlı ve En Genç İlleri
2024 yılında en yüksek yaşlı nüfus oranına sahip il, yüzde 20,8 ile Sinop oldu. Sinop’u yüzde 20,2 ile Kastamonu ve yüzde 19,1 ile Giresun takip etti. Öte yandan, yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,7 ile Şırnak oldu. Şırnak’ı yüzde 4,3 ile Hakkari ve yüzde 4,4 ile Şanlıurfa izledi.
Yaşlı nüfus oranının yüzde 10’un üzerinde olduğu il sayısı 2024 yılında 60’a yükseldi. Bu durum, Türkiye’nin demografik yapısında yaşlanma sürecinin bölgesel olarak farklı oranlarda gerçekleştiğini gösteriyor.
Ortanca Yaş Yükseliyor
Ortanca yaş, nüfusun yaşlanmasına dair önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor. 2019 yılında 32,4 olan ortanca yaş, 2024’te 34,4’e yükseldi. Erkeklerde ortanca yaş 33,7, kadınlarda ise 35,2 olarak hesaplandı.
Nüfus projeksiyonlarına göre, mevcut demografik yapının korunması halinde ortanca yaşın 2030 yılında 37,1, 2040 yılında 41,4, 2060 yılında 48 ve 2100 yılında 52,2’ye ulaşması bekleniyor.
Yaşlı Bağımlılık Oranı Artıyor
Çalışma çağındaki 100 kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı, 2019 yılında yüzde 13,4 iken 2024 yılında yüzde 15,5’e yükseldi. Mevcut demografik eğilimler devam ederse, bu oranın 2030 yılında yüzde 19,5, 2060 yılında yüzde 45,5 ve 2080 yılında yüzde 61,9’a çıkması öngörülüyor.
Türkiye, Dünya Genelinde 75. Sırada
Birleşmiş Milletler’in 2024 yılı dünya nüfus tahminlerine göre, dünya genelinde yaşlı nüfusun oranı yüzde 10,2 olarak hesaplandı. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ülkeler sırasıyla Monako (%36,2), Japonya (%29,8) ve İtalya (%24,6) olurken, Türkiye 194 ülke arasında 75. sırada yer aldı.
Yaşlıların Eğitim Durumu ve Ekonomik Şartları
Yaşlı nüfus içinde okuma yazma oranı 2023 yılı itibarıyla yüzde 87,5 olarak hesaplandı. Ancak yaşlı kadınlarda okuma yazma oranı erkeklere kıyasla düşük kaldı.
Medeni durum incelendiğinde, yaşlı erkeklerin yüzde 83,7’si evli iken, kadınların yüzde 45,7’sinin eşi vefat etmiş durumda. Bu oran, yaşlı kadınların erkeklere kıyasla dört kat daha fazla dul kaldığını gösteriyor.
Yaşlı nüfusun yüzde 23,3’ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunuyor. Bu oran kadınlarda yüzde 24,2, erkeklerde ise yüzde 22,3 olarak ölçüldü.
Sağlık Durumu ve Beklenen Yaşam Süresi
Türkiye genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi 77,3 yıl olarak hesaplandı. Erkeklerde bu süre 74,7 yıl, kadınlarda ise 80 yıl olarak belirlendi.
Yaşlı bireyler arasında en yaygın ölüm nedeni yüzde 40 ile dolaşım sistemi hastalıkları olurken, bunu yüzde 16,4 ile solunum sistemi hastalıkları ve yüzde 13,9 ile tümörler takip etti.
Yaşlıların Çalışma Hayatı ve Sosyal Yaşamı
2023 yılında yaşlı nüfusun iş gücüne katılım oranı yüzde 12,2 olarak belirlendi. Çalışan yaşlıların yüzde 57,7’si tarım sektöründe yer aldı.
Türkiye’de toplam hanelerin yüzde 25,3’ünde en az bir yaşlı birey bulunuyor. Tek başına yaşayan yaşlıların oranı Balıkesir’de yüzde 34,4 ile en yüksek seviyede iken, Hakkari’de yüzde 8 ile en düşük seviyede kaydedildi.
Teknoloji Kullanımı ve Dijitalleşme
İnternet kullanan 65-74 yaş arası bireylerin oranı 2019’da yüzde 19,8 iken 2024 yılında yüzde 46,9’a yükseldi. Yaşlı erkeklerin internet kullanım oranı yüzde 55,3, kadınların ise yüzde 39,3 olarak hesaplandı.
Yaşlıların Günlük Hayata Katılımı
Yaşlıların yüzde 85,7’si telefon kullanabilirken, yüzde 55,1’i alışverişini kendisi yapabiliyor. Ayrıca, yaşlıların yüzde 95,2’si kendi başına yemek yiyebilirken, yüzde 86,5’i banyo yapabiliyor.
Evde bakım desteğine ihtiyaç duyan yaşlıların oranı ise 2023 yılında yüzde 16,4 olarak ölçüldü.
