Tanbay: Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna arasındaki konumu oldukça güçlü ve sağlıklı! Al Ain Türkçe Özel
Tahıl Anlaşmasının ardından, Ukrayna ve Rusya tahılının dünya pazarına girişi için çok sayıda tartışma devam ederken, Türkiye’nin pozisyonunu ve bunun etkilerini Dış Politika Uzmanı Arzu Tanbay, Al Ain Türkçe için değerlendirdi.
Türkiye, Rusya'nın Katar destekli indirimli tahıl teklifini olumlu değerlendirirken, Batı'nın da Rusya’ya verilen sözleri yerine getirmesi, bu başlıkta adım atması gerektiğini vurguluyor. ABD ise Ukrayna tahılının NATO sınırları içinde Tuna Nehri üzerinden ihracatı için Romanya ve Moldova ile görüşüyor. Ukrayna, Türkiye'nin bu anlaşmaya katılmasının Karadeniz'deki güvenlik durumunu risk altına alacağı konusunda uyarıyor. Süreçte, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rus mevkidaşı Putin ile Soçi’de yapacağı görüşme de bu çerçevede daha önemli hale geliyor.
Tahıl Anlaşmasının bozulmasının ardından yaşananları ve olasılıkları Al Ain Türkçe’ye değerlendiren Dış Politika uzmanı Arzu Tanbay, “Ukrayna’da savaşın sıcak hale dönüşmesinin ardından geçen bu uzun zaman süresince ortaya çıkan en önemli adımlardan birisi, belki de açık ara en önemlisi idi. Ama bu anlaşma da tek bir anlaşma sanıldı. Detaya girmeyelim ama, aslında iki anlaşmadan bahsediyoruz bu çerçevede” diyerek, medyada pek değinilmeyen bi noktayı ele aldı. Ukrayna tahılının dünya pazarına çıkışına izin veren anlaşmanın imzalandığı saatlerde, Rusya da BM ile Rus tahıl ve gübresinin dünya pazarına ulaşması için bir anlaşma imzalamıştı.
Tanbay, “Anlaşmanın imzalanacağı süreçte yapılan tartışmaları anımsarsak, temel perspektif yoksul ülkelerin gıda krizine yuvarlanmalarının önüne geçmek olarak ortaya ifade edilmişti. Ancak süreç içerisinde gördük ki, tahılın hemen tamamı Batılı zengin ülkelere gitti.” ifadelerini kullandı.
“TUNA ÜZERİNDEN SEVK OLASILIĞI DA BENZER SONUÇ YARATIR”
Tanbay, “Tuna üzerinden tahıl sevki başlığı da görüldüğü kadarı ile gerçek olsa da benzer bir kader yaşayacak. Oysa Afrika’da yaşanan gelişmeler, Batı’nın bu ve benzer tutumu ile alakalı. Batı Afrika’da tüm Batı egemenliği tehdit altında” dedi.
Tanbay, “Batı’nın bu tutumu, özellikle Asya-Afrika ve Latin Amerika’da yaşanabilecek gıda sıkıntısından tek başına sorumlu oldukları algısını güçlendirebilir. Rusya, bu denklemden düşünülenden çok daha fazlasını kazanıyor. Dünya siyasetinde hükümetler gözünden önce, halkların sempatisini topluyor. Afrika sokaklarında yaşananlar bunun küçük bir öncülü” ifadelerini kullandı.
Tanbay, ABD’nin Tuna üzerinden tahıl sevki planını da değerlendirdi. “Ukrayna tahılı ağırlıkla ülkenin doğu hattında, yani savaş bölgesinde üretiliyor. Ve bu üretim demiryolu ile sevk ediliyor. Rusya, kendisinin tahıl, gübre vs sevk sürecine ilişkin yaptırımlar kaldırılmazsa bu sevkiyat sürecini engelleyebilir. Bu hatların aynı zamanda Ukrayna Ordusunun ikmali için kullanması da Moskova’y meşru bir zemin sunar. Yani Rusya’nın bu süreci tamamen durduramasa da sekteye uğraması mümkün” dedi. Tanbay, bununla birlikte Rusya’nın Odessa’ya ilerleyerek Tuna havzasını da kontrol altına alabileceğini ve tahıl sevkiyatında kullanılan gemileri denetleyebileceğini de belirtti. Bu durumun çatışmanın büyümesine ve Ukrayna’nın Karadeniz ile bağının tamamen kopmasına sebep olabileceğinin de altını çizen Tanbay, sorunun bu durumda mevcut halinde daha farklı bir boyuta ulaşabileceğinin de altını çizdi.
“TÜRKİYE’NİN POZİSYONU KİEV’İN TUTUMU İLE DEĞİŞMEZ”
Ankara’nın Rusya ile tahıl başlığında ortak hareket etmeye devam etmesi hakinde ortaya çıkabilecek gelişmelere ilişkin sorumuzu da yanıtlayan Tanbay, “Türkiye, öncelikle bu anlaşmada büyük kazanımlar elde etti. Devam etmesini de istiyor haliyle. Aynı zamanda, Rusya’nın uzun zamandır dile getirdiği, tahılın hemen tamamının Batı’ya gidişine ilişin açıklamaları, ki çıkan tahılın hemen tamamının Batı’ya gittiği biliniyor, Türkiye’nin de başından beri bu eleştirileri haklı bulması, Ankara için büyük bir koz. Batı’ya karşı kullanılabilecek bir koz bu.” ifadelerini kullandı.
Tanbay, Ankara’nın Rusya ile tahıl sürecinde ortaklığını devam ettirmesine Batı’nın sıcak bakmamakla birlikte çok büyük itirazlar geliştiremeyeceğini de söylerken, “Rus tahılının dışlanmaya çalışılması çok büyük bit gıda krizi yaratır. Bunun sorumlusu olarak gözükmek Batı için de akılcı değil.” dedi
