Sel riski en yüksek iller hangileri? Hangi önlemler alınmalı? / Al Ain Türkçe Özel
Türkiye’de sel riski en yüksek iller hangileri, bu riski ortadan kaldırmak için hangi önlemler alınmalı? Kaç yıl içinde bu illerdeki sel riski ortadan kaldırılabilir? Su Politikaları uzmanı Dursun Yıldız bu soruları Al Ain Türkçe için cevapladı.
Son dönemde Türkiye’de hemen hemen her gün bir ilde sel felaketi görülüyor. Zaman zaman seller can kaybına da neden oluyor. Ve kent sellerinin sayısı her geçen gün artıyor. Bu gidişata dur demek için yapılması gerekenler var. Su Politikaları Uzmanı Dursun Yıldız, Al Ain Türkçe’ye Türkiye’de sel riski en yüksek illeri anlattı. Bu illerde neler yapılması gerektiğini dile getirdi. Alınacak önlemlerle riskin ne kadar sürede ortadan kaldırılabileceğini ifade etti. Dursun Yıldız’ın Al Ain Türkçe’nin sorularına verdiği cevaplar şöyle;
“KENT SELLERİNİN ANA SEBEBİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ DEĞİL”
Son dönemde art arda meteorolojik uyarılar görüyoruz. Her gün birkaç il için sel uyarısı yapılıyor. Kent merkezlerinde sel olayları yaşanıyor. Türkiye’de son dönemde bu tür olaylar neden arttı?
Kent sellerindeki artışta ve verdiği zararların artmasında belirleyici olan ve etkileyici olan iki temel etken var. Ama en önemli faktör sanılanın aksine iklim değişikliği değil. Kentlere yığılmanın önlenememiş olması ve su yönetimi ile arazi ve kent planlamasının birlikte ele alınmaması, imar afları ve betonlaşma kentlerde sellerin artmasının en önemli nedeni...
İklim değişikliği ile ortaya çıkan ani, çok şiddetli ve kısa süreli yağışlar ise bunun etkileyici nedeni olarak ortaya çıkıyor. İklim değişikliği yaşanan taşkınların ve sellerin şiddetini ve etkisini arttırmaktadır.
Özet olarak gerek akarsu taşkınları gerekse şehir sellerinin sonuçlarının bu derece büyük olmasının temel sebebi insan faaliyetleridir. Taşkın alanlarındaki yerleşimler, dere yataklarına müdahaleler, plansız kentleşme, sanayileşme, betonlaşma sonucunda yağmur sularının hızla yüzeysel akışa geçmesi bu faaliyetlerin sonuçlarından bazılarıdır.
TÜRKİYE’DE SEL RİSKİ EN YÜKSEK İLLER HANGİLERİ?
Türkiye kent selleri nedeniyle can kayıpları yaşadı. Geçmişte çok daha büyük boyutlu afetler görüldü. En çok sel riski olan şehir merkezleri hangileri? Türkiye’deki şehirlerde sel konusunda can kaybı riski azalıyor mu artıyor mu?
Yüksek yağış miktarı ve vahşi dere yapısı nedeniyle Karadeniz Bölgesi’nde sel, taşkın ve rüsubat taşınımı riski çok yüksek. Özellikle Artvin, Rize, Trabzon, Samsun, Ordu, Kastamonu ve Zonguldak gibi iller sık sık sel ve taşkın olaylarına maruz kalmaktadır. Bunların yanı sıra çarpık kentleşmeleri ve yetersiz altyapıları nedeniyle Ankara, İstanbul, İzmir ,Mersin, Adana, Antalya, Çanakkale, Balıkesir, Edirne, Hatay, Çorum, Sakarya da sayılabilir.
Ülkemizin kentlerinde taşkın ve sel konusundaki can ve mal kaybı riskleri artmaktadır. Bunun en temel nedeni kentlere dış ve iç göçlerin sürmesi, yanlış planlama sonucu kentlerde sel, taşkın kotu altında kalan riskli bölgelerin artmış olması, bütçe ve koordinasyon eksikliği nedeniyle altyapı eksikliklerinin giderilememesidir. Diğer bir etkileyici neden de ani, çok şiddetli ve kısa süreli yağışların şiddeti ve tekerrüründeki artıştır. Can kaybı riskini arttıran diğer bir neden olarak da şehir selleri ve taşkın tehdidi altında olan veya buna maruz kalan vatandaşların nasıl davranacağı konusundaki toplumsal bilinç yetersizliği sayılabilir.
KENTLERDE SEL RİSKİ NE KADAR SÜREDE ORTADAN KALDIRILABİLİR?
Türkiye’de şehirlerin kent sellerine hazır olabilmesi için neler yapılmalı? Ve bu hazırlığın maliyeti karşılanabilir mi? Şehirler ne kadarlık bir sürede kent sellerine hazır hale getirilebilir?
Bu konuda alınması gerekli tedbirlere yönelik yasal ve idari düzenleme ihtiyacı var. Yağmur sularının uzaklaştırılması görevi büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin görevi olarak tanımlanmıştır. Ancak bu görevin mali sorumluluğunun büyükşehir belediyelerinde mi yoksa ilçe belediyelerinde mi olduğu konusunda yerel mevzuatta bir belirsizlik var. Bu da hizmetin aksamasına neden olabilmektedir.
Bu nedenle yağmur sularının uzaklaştırılması görevinin büyükşehir veya ilçe belediyelerinde olan mali sorumluluğunun da büyükşehir su ve kanalizasyon idarelerine verilmesi halinde kamu kaynakları daha etkili, ekonomik ve verimli kullanılacaktır.
