Ortadoğu’daki rota değişikliği küresel ticareti nasıl etkiledi?

Husilerin ticari gemilere saldırıları, güzergah değişikliğini beraberinde getirdi. Ticari gemiler artık Kızıldeniz yerine Afrika kıtasını dolaşıyor. Bu durum maliyetleri ikiye katladı. Küresel ekonomiler bu durumdan etkilenecek.

Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’den geçen ticari gemilere yönelik saldırıları artarken, dünyanın önde gelen küresel nakliye firmalarının rotalarını değiştirmelerine neden oldu. Bu karar nakliye süre ve ücretlerini ciddi oranda artırdı. Küresel ticarette büyük bir krizin fitilini ateşledi.

Ticaret akışının önemli bir ayağı

Kızıldeniz, petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz ve tüketim malları için de dünyanın en önemli rotalarından biri. Güneyinde Babu’l Mendeb Boğazı, kuzeyinde ise Süveyş Kanalı bulunuyor.

Yemen’deki Husiler, kasım ayından bu yana Babu’l Mendeb Boğazı’ndaki gemileri hedef alıyor. Bu nedenle küresel taşımacılık şirketleri Kızıldeniz seferlerini durdurdu. Bazı petrol şirketleri de bu karara katıldı.

Maliyetler katlanıyor

Kızıldeniz’in alternatifi Ümit Burnu’nu dolaşmak… Bu da taşıma süresinin 10 gün, mesafenin de 6 bin 500 kilometre uzaması anlamına geliyor. Esas sorun ise maliyet artışı... Nakliye gemilerinin günlük maliyetlerinin iki katına çıktığı belirtiliyor. Bu durum bölgeden gelen tüm ürünlerin fiyatlarının artması anlamına geliyor. Zaten enflasyonla boğuşan dünyaya, küresel boyutta ek yük gelecek olması endişeye neden oluyor.

Yıllık 1 trilyon dolarlık yükün rotası değişiyor

Denizcilik gazetesi Lloyd’s List’in genel yayın yönetmeni Richard Meade, “Rota değişimi, petrolden daha fazlasını etkileyecektir. Küresel ticaretin yüzde 12’sinin Kızıldeniz üzerinden gerçekleştiğinden bahsediyorsunuz, bu yıllık yaklaşık 1 trilyon dolar değerinde mal demektir. Ana konteyner taşıyıcılarının çoğunu gördük. Neredeyse tamamen yeniden rota oluşturmaya başladılar” değerlendirmesini yaptı.

ABD devreye girdi

Kızıldeniz ticaretinin alt üst olması riskine karşı ABD dün devreye girdi ve çok uluslu bir misyon kurulduğunu duyurdu. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin,"Bu, Ortak Deniz Kuvvetleri ve 153. Görev Gücü’nün çatısı altında Kızıldeniz’deki güvenliğe odaklanan önemli bir çok uluslu güvenlik girişimidir” ifadesini kullandı. Misyonda ABD’nin yanı sıra İngiltere, Bahreyn, Kanada, İtalya, Fransa, Hollanda, Norveç, Şeyseller ve İspanya yer alıyor.

Navlun bedelleri artacak

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Bilgehan Engin, saldırıların ihracat navlun bedellerini yükseltebileceğini söyledi: "Süveyş Kanalı’nın ticari gemilerce tercih edilmemesinin devam etmesi durumunda Türkiye’yi çevreleyen taşımacılık koridorları etkilenecek. Kısa vadede Doğu Akdeniz’deki limanlarda ve ülkemizin Akdeniz’deki limanlarında konteyner stokunun azalacak, boş ekipman azalacak ve ihracat navlunları yükselecek. İthalatta da benzer bir durum yaşanacaktır” açıklamasını yaptı.

Kızıldeniz seferlerini durduran şirketler:

-BP: Petrol devi, geçişlerini 18 Aralık’ta durdurdu.

-CMA CGM: Fransız denizcilik grubu, 16 Aralık’ta açıklamayı yaptı.

-EQUINOR: Norveçli petrol ve gaz şirketi, 18 Aralık’ta rota değişikliğini açıkladı.

-EURONAV: Belçikalı petrol tankeri şirketi, 18 Aralık’ta Kızıldeniz bölgesinden uzak duracağını söyledi.

-Evergreen: Tayvanlı nakliye şirketi, 18 Aralık’ta rota değişikliğini açıkladı.

-Frontline: Norveç merkezli petrol tankeri grubu, 18 Aralık’ta “Kızıldeniz geçişi artık yok” dedi.

-HAPAG-LLOYD: Dünyanın üçüncü büyük taşımacılık şirketi, 18 Aralık’ta açıkladı.

- HMM: Güney Koreli konteyner nakliyecisi de 15 Aralık’ta “Dur” dedi.

-MAERSK: Danimarkalı şirket, 15 Aralık’ta "Kızıldeniz’den çıktık" dedi.

-MSC: Dünyanın en büyük konteyner şirketi, gemilerini 16 Aralık’ta Ümit Burnu’na yönlendirdi.

- OOCL: Hong Kong merkezli şirket, İsrail kargosu taşımayacaklarını açıkladı.

-Yang Ming Marine Transport: Tayvanlı şirket, 18 Aralık’ta Kızıldeniz'den çıktı.