Nasser: Nijer’de istikrar sağlanmazsa, bölgede durum daha da kötüleşir / Al Ain Türkçe Özel
Nijer’de dün darbe gerçekleşti. Asker yönetime el koydu, Cumhurbaşkanı Bazoum’un devrildiği ve anayasanın askıya alındığı açıklandı. Nijer’deki gelişmeleri ve darbenin bölgeye etkisini Afrika Uzmanı Dr. İbrahim Nasser’le konuştuk.
Nijer’de asker yönetime el koydu. Kendilerine "Vatanı Koruma Ulusal Konseyi" adını veren bir grup asker anayasanın askıya alındığını, Cumhurbaşkanı Bazoum’un devrildiğini duyurdu.
Grubun başında Yarbay Amadou Abdramane vardı. Abdramane, darbeye gerekçe olarak giderek kötüleşen güvenlik durumu ve ülkenin içinden geçtiği sosyo-ekonomik krizi göösterdi.
Abdramane, ülkenin tüm sınırlarının kapatıldığını, 22.00-05.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacağını duyurdu.
Darbenin arkasında yaklaşık 10 yıldır Cumhurbaşkanı Muhafız Alayı komutanı olarak görev yapan General Omar Tchiani'nin olduğu iddia edildi.
Ordu da destek verdi
Nijer Ordusu bugün ülkede kan dökülmemesi ve Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum ve ailesinin fiziksel bütünlüğünü korumak adına yönetime el koyan Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayına bağlı unsurları desteklediklerini duyurdu.
Arabuluculuk girişimi
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu adına arabulucu olarak görevlendirilen Benin Cumhurbaşkanı Patrice Talon'un gün içinde 2 grupla görüşmesi bekleniyor.
Darbenin Nijer’e ve bölgeye etkisini Afrika Uzmanı Dr. İbrahim Nasser, Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi. Sahel bölgesindeki istikrarsızlığın Nijer’deki darbeyle devam ettiğini belirten Nasser, bunun bölge için oldukça tehlikeli olduğunu söyledi. Nasser, Al Ain Türkçe’nin sorulurını cevapladı.
Nijer'de darbeyi gerçekleştiren Albay Amadou Abdramane ve ekibinin, ekonomik bozulma ve güvenlik sorunlarını gerekçe göstererek hükümete darbe yapması, Batı'dan destek alarak radikal gruplara karşı savaşan Cumhurbaşkanı Bazoum'un politikalarının etkili olup olmadığı konusunu gündeme getirdi. Bu konudaki görüşleriniz nedir?
Nijer’de yaşanan gelişmenin sadece Nijer’e mahsus olduğunu söylemek yanlış olur. Sahil bölgesinde bütün ülkelerde bir askeri darbe dalgası var. Bu Mali’de başladı Sudan’da, Burkina Faso’da devam etti. Bir domino etkisi oldu. Bölge ülkelerindeki güvenlik sıkıntılarının aynı anda arttığını görüyoruz. Sadece güvenlik değil ekonomik sıkıntılar da benzer şekilde artıyor.
Bazoum iktidara gelirken ılımlı bir atmosfer yaratma sözü vermişti. Bu sözü tutup tutamadığı tartışılıyordu. 2021’de bir darbe olmuştu. Bu darbenin şartları sağlanamadığı için dün ikinci dalgası gerçekleşti ve Bazoum iktidardan indirildi.
Aslında Nijer’de Eski Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou oldukça etkiliydi. Bu Bazoum’u rahatsız eden bir durumdu. Darbe yapan Muhafız birliği Mahamadou Issoufou taraftarıydı. Bazoum muhafız birliğini değiştirmeye çalışınca darbe yaptılar ve iktidardan indirdiler.
Bazoum etnik olarak Libyalıydı. Nijer’deki diğer etnik gruplar tarafından yeterince kabul görmemişti.
Batı'nın Bazoum'a verdiği destek göz önünde bulundurulduğunda, Nijer'deki bu darbenin uluslararası ilişkilere ve bölgedeki radikal grupların etkinliğine olası etkisi nedir?
Afrikaya yönelik politikalarda Batı kendi içinde bir çatışma yaşıyor. Örnek verecek olursak; Çad’da Fransa ile İtalya arasında ciddi bir çatışma var... Nijer’de de bu yaşandı. Bazı ülkelerin çıkark çatışması darbenin başarılı olmasında etkili oldu. Fransa Bazoum’a yeterli ekonomik destek vermedi, darbeye de kayıtsız kaldı.
Fransa ile ABD arasında da Nijer’de stratejik bir çatışma var. Fransa’nın 4 üssü var. Aynı şekilde ABD de o bölgeye önem vermeye başladı. Bir yanda Fransa bir yanda da ABD olunca bu sonuç ortaya çıktı.
Bölgedeki radikal gruplara gelirsek... Son dönemde Afrika, uluslararası ilişkiler açısından bir çatışma sahası haline geldi. Batı, teorik olarak teröre karşı tek blok olsa da bazen terörle mücadele adı altında kendi nüfuzlarını pekiştirmeye çalışıyor. Bu da zaman zaman Rusya’ya alan açıyor.
Sadece terör grupları değil isyancı gruplar da batı ülkeleriyle temas halinde. Nijerdeki darbe hem terör örgütleri hem isyancı gruplara alan sağlayacaktır. Bunun önüne geçecek en önemli konu Nijer’de kısa sürede istikrarın sağlanması olacaktır.
Nijer'deki son darbe girişimi, radikal grupların faaliyet gösterdiği ve sık sık politik istikrarsızlıkların yaşandığı Afrika coğrafyasında ne tür bir etki yaratır ve komşu ülkelerin güvenlik politikalarını nasıl şekillendirir?
Bu darbe domino etkisinin bir sonucu demiştik. Bölge ülkelerinde benzer olayları görüyoruz. Bu havza etkileşim halinde. Hem sosyal hem jeopolitik anlamda bu böyle... Darbenin bölgeye önemli etkisi olacaktır. Radikal grupların alan kazanmasını sağlayacaktır. İstikrarsızlığın yayılmasına neden olacaktır. Dış aktörler çıkarlarını korumak için çatışmak yerine ülkede istikrarın sağlanması için çalışırsa bölge ülkeleri için önemli bir nokta olur.
Ülkede parçalanma olursa diğer ülkelerde de benzer durumları görebiliriz. Bu işin bir an önce sükunetle sonuçlandırılması lazım. Yoksa istikrarsızlık tüm bölgeye yayılacaktır. Hatta bu yayılımın dozu artacak ve daha da şiddetlenecektir.
