Nevruz nedir? Nevruz Bayramı nasıl kutlanır?
Baharın gelişini müjdeleyen bir Nevruz daha geldi. Kelime anlamı Farsça'da “yeni gün” olan Nevruz, “yılın ilk günü” anlamına geliyor.
3000 yıldan bu yana var olan Nevruz, baharın gelişi olarak bilinmekte ve her yıl 21 Mart'ta kutlanmaktadır. Nevruz, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tataristan, Uygur Bölgesi, Anadolu ve Balkanlarda geleneksel kutlamalarla canlılığını günümüzde de devam ettiriyor.
Anadolu ve Orta Asya kültürlerinde baharın gelişini müjdeleyen Nevruz Bayramı Türkiye’de de 21 Mart’ta kutlanıyor. Öte yandan Nevruz kutlamalarının 21-22-23 Mart günleri olmak üzere üç güne yayılmaktadır.
2010 yılından beri 21 Mart günü, Birleşmiş Milletler tarafından resmi olarak 'Uluslararası Nevruz Günü' olarak kutlanıyor
Nevruz Bayramı’nda ne yapılır?
Orta Asya'dan Balkanlar'a uzanan geniş bir coğrafyada kutlanan Nevruz Bayramı ritüellerinin en çok bilineni, meydanda ateş yakmak ve üzerinden atlamak. Ateşin temizleyici olduğuna inanılan kültürlerde, üç kere ateşten atlayan kişinin hastalıklardan ve kötülüklerden arınarak kendisini iyileştirdiğine inanılıyor.
Ortak birkaç ritüel olsa da bazı ülkeler, kendi kültürlerine göre farklı yöntemlerle Nevruz'u kutluyor.
Özellikle Azerbaycan ve Türkmenistan'da Nevruz öncesinde bazı hazırlıklar yapılıyor. Evler temizleniyor, yiyecekler hazırlanıyor, mezarlıklar ziyaret ediliyor ve son olarak kutlama yapılıyor.
Doğumu ve üretkenliği sembolize eden yumurta boyama ve tokuşturma ise Azerbaycan'ın en bilinen Nevruz ritüellerinden. Yumurta tokuşturmakla birlikte bir dayanışma içinde olmak ve de kavga etmemek anlamına geliyor.
Nevruz, yıllarca Türkiye'de bir gelenek olarak kutlanırken 1995 yılından itibaren bayram olarak kabul edilen bir gün haline geldi.
Nevruz'u geçmişten bu güne kadar kutlayanların başında Anadolu beylikleri, Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı geliyor. Selçuklu ve Osmanlı'da milli bayram olarak kutlanan Nevruz, 'Nevruziye' adlı şenliklerle ziyafet verilerek kutlanıyordu.
Selçuklu ve Osmanlı’da millî bayram olarak kutlanan Nevruz, Nevruziye adlı şiirlere ve şenliklerle ziyafet verilerek kutlanırdı.
Alevi ve Bektaşiler arasında da kimi yörelerde eski takvime atfen Mart Dokuzu adi verilerek kutlanan Nevruz’da özel ayinler yapılırdı, yine Zerdüştler ve Yezidiler’de 21 Mart’ı bayram olarak kabul etmişlerdir. Bu şölende yemekler dağıtılıp oyun oynanır ve baharın ilk günü kutlanır.
