İklim değişikliği, bitkilerin büyüme yeteneğini nasıl etkiliyor?
Araştırmacılar, bitkilerin büyüme yeteneğinin zamanla zayıfladığını ve bunun nedeninin iklim değişikliği olduğunu buldu.
Bitkiler atmosferdeki karbon emisyonlarının azaltılmasında stratejik bir rol oynuyor; Karbondioksiti emer ve depolar, bu da emisyonların azaltılmasına ve sera gazı yükünün azaltılmasına katkıda bulunur.
Bir bitkinin karbondioksiti emme yeteneği, onun "su kullanım verimliliği" (WUE) ile bağlantılı. Ancak New Hampshire Üniversitesi'nden bir araştırma grubu, su kullanımındaki verimliliğin 2001 yılından bu yana küresel olarak durduğunu tespit etti. Bulgularını Ağustos 2023'te Science dergisinde yayınladılar.
SU KULLANIM VERİMLİLİĞİ
Bir bitki bir birim su tükettiğinde biyokütleye eklenen karbon miktarını ifade eden bir terimdir. Daha yüksek düzeyde su kullanım verimliliği, bitkinin daha az miktarda su tükettiği ve atmosferden daha fazla miktarda karbondioksit emdiği anlamına gelir.
Bitki çok miktarda su tüketiyorsa; bu, su kullanım verimliliğinin düşük olduğunun bir göstergesidir.
Bitkilerin su kullanım verimliliği 1982 ile 2000 yılları arasında arttı, ancak 2001 ile 2016 arasında sabit kaldı. Bu, bitkilerin daha az karbondioksit emdiği ve daha fazla su tükettiği anlamına geliyor. Bunun karbon döngüsü, tarımsal üretim ve su kaynakları ile ilgili birtakım etkileri vardır.
Araştırmacılar uydulardan, mikro meteorolojiden, makine öğreniminden ve yapay zekadan elde edilen verileri kullanarak ormanlar, çalılar, savanlar, otlaklar, tarım arazileri dahil olmak üzere 5 bitki örtüsü bölgesi için 24 model geliştirdi. Bu ekosistemlerin karbondioksiti emmemenin olası nedenlerini araştırdı.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, fotosentez işlemi, yaprak yüzeyinde bulunan minik gözenekler aracılığıyla, bitki ile atmosfer arasındaki gaz alışverişine bağlıdır.
İklim değişikliğinin bir sonucu olarak sıcaklıklar arttıkça, havadaki gerçek su buharı miktarı ile hava suya doyduktan sonraki miktarı arasındaki fark olan “buhar basıncı açığı” (VPD) oranı da arttı.
Buhar basıncı açığı oranı arttıkça bitki yaprağı yüzeyindeki gözenekler birbirine yakınlaşır, bu da fotosentez işleminin verimini azaltır, bitkinin su tüketimi artar ve bitkinin karbondioksiti emme yeteneği azalır. Sonuçta bitkinin büyüme yeteneği zayıflar.
