İBB, KİPTAŞ ve İSBİKE iddialarına açıklık getirdi
İBB, kamuoyuna yansıyan iddiaların gerçeği yansıtmadığını belirterek KİPTAŞ, İSBİKE ve veri kullanımıyla ilgili iddiaları belgelerle yanıtladı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), kamuoyuna yansıyan çeşitli iddialarla ilgili olarak “Yalanlar ve Gerçekler” başlıklı yazılı bir açıklama yayımladı. Açıklamada, paravan şirketten veri güvenliğine, bisiklet paylaşım sisteminden yapay zekâ kullanımına kadar birçok konuda kamuoyunun yanlış bilgilendirildiği ifade edilerek, ilgili iddialar belgelerle yalanlandı.
Kiptaş ihalesi: “Paravan şirket” iddiaları asılsız
Açıklamada, İBB iştiraki KİPTAŞ’ın Ali Nuhoğlu’na ait olduğu iddia edilen bir paravan şirkete 2,1 milyar TL’lik ihale verdiği yönündeki iddialar “asılsız” olarak nitelendirildi. İBB, söz konusu projenin 2018/11406 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla “riskli alan” ilan edilen bölgelerde yürütülen bir kentsel dönüşüm çalışması olduğunu vurguladı.
İhale, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b maddesine uygun şekilde EKAP (Elektronik Kamu Alımları Platformu) üzerinden elektronik ortamda gerçekleştirilmiş olup, en düşük teklifi veren İstcon İnş. Yat. San. ve Tic. A.Ş. ile 13 Şubat 2024’te sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme bedeli KDV hariç 2.100.000.000 TL olarak açıklanırken, projenin 108.561,61 metrekarelik inşaat alanını kapsadığı belirtildi.
Verilen %10 oranındaki avansın banka teminat mektubu karşılığında ödendiği, bugüne kadar 77.395.964,97 TL’lik kısmının yükleniciden kesildiği ve inşaat bedellerinin aylık hak edişlerle ödendiği ifade edildi. 2025 Şubat sonu itibarıyla 13 adet hak ediş düzenlendiği, toplamda 596.725.844,72 TL+KDV tutarında ödeme yapıldığı bildirildi.
İsbike sistemi yenileniyor: Kaybolma iddialarına yanıt
İSBİKE bisikletlerinin kaybolduğu yönündeki iddialar da açıklamada yer aldı. 2017 yılında kurulan ve 300 istasyon ile 2.700 bisikletle hizmet vermeye başlayan İSBİKE’ın bisiklet sayısının zamanla azaldığı, bunun nedeni olarak bisikletlerin ömrünü tamamlaması ve 2019 öncesi yeterli bakım yapılmaması gösterildi.
Bakım ve onarım maliyetlerinin yalnızca mevcut 1.250 bisiklet için 88 milyon TL’ye ulaştığı belirtilirken, kioskların teknolojik olarak yetersiz kaldığı, sistemin güncellenme ihtiyacının ortaya çıktığı ifade edildi. İBB, 2050 yılına kadar karbon nötr hedefi kapsamında elektrik destekli bisikletlerle istasyonsuz yeni bir modelin devreye alınacağını duyurdu. Yeni sistemde, e-skuter örneğinde olduğu gibi lisanslı özel firmalar devreye girecek ve yatırımı onlar üstlenecek.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 12 Mart 2025 tarihli kararıyla onaylanan “Paylaşımlı Bisiklet Yönetmeliği Revizyonu” kapsamında, sistemin 2025’in ilk yarısında devreye alınması ve ilk aşamada 4.000 elektrik destekli bisikletin hizmete sunulması planlanıyor.
İstanbul senin uygulaması: Veriler sadece kamu hizmeti için kullanılıyor
İBB, “İstanbul Senin” mobil uygulaması üzerinden kişisel verilerin toplanıp satıldığı yönündeki iddiaları da yalanladı. 2021 yılında geliştirilen ve vatandaşların İBB hizmetlerine tek bir noktadan ulaşmasını sağlayan süper uygulamada alınan kişisel bilgilerin (ad, soyad, TCKN) yalnızca kamu hizmeti amacıyla alındığı, açık rıza, aydınlatma ve KVKK metinleriyle onay alındığı belirtildi.
Verilerin, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri ile entegre şekilde doğrulandığı, hiçbir kişi ya da kuruma ücretli veya ücretsiz biçimde aktarılmadığı vurgulandı.
Yapay zeka iddiaları: Manipülasyon söz konusu değil
İBB’nin yapay zeka sistemleri aracılığıyla seçmen davranışlarını manipüle ettiği iddiasına da açıklık getirildi. Açıklamada, yapay zeka yazılımlarının yalnızca belediye hizmetlerine ilişkin verileri anlamlandırma, tekilleştirme ve gruplandırma amacıyla kullanıldığı, seçmen davranışlarını etkilemeye yönelik hiçbir analiz yapılmadığı belirtildi.
Bu sistemlerin kamu hizmetlerini geliştirmek, planlama süreçlerini iyileştirmek ve hizmet kalitesini artırmak üzere devreye alındığı vurgulandı.
Veri güvenliği ve yabancı ülkelerle paylaşım iddialarına yanıt
İBB’nin ABD’ye veri sattığı yönündeki iddialar da açıklamada ele alındı. 2019 yılında USTDA (ABD Ticaret ve Kalkınma Ajansı) tarafından verilen 5 milyon dolarlık hibenin sadece yazılım hizmeti karşılığı olduğu, aynı yıl Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın da benzer hibelerden yararlandığı kaydedildi.
Veri analizlerinin İBB bünyesinde yürütüldüğü, tüm sunucuların İBB’ye ait olduğu ve verilerin İstanbul’daki İBB Veri Merkezi’nde saklandığı ifade edildi. Hiçbir kişisel verinin yurtdışına aktarılmadığı net bir dille belirtildi.
Veriler siyasi amaçla kullanılmıyor
Açıklamanın son bölümünde, kişisel verilerin analiz edilerek siyasi hedeflerle kullanıldığı yönündeki iddialar da reddedildi. İBB, verilerin sadece daha iyi kamu hizmeti sunmak amacıyla kullanıldığını; toplu taşıma, afet yönetimi, altyapı planlaması gibi alanlarda karar alma süreçlerinin veriye dayalı olarak yürütüldüğünü kaydetti. Siyasi amaçlarla kişisel verilerin işlenmesinin söz konusu olmadığı açıklandı.
