Hürmüz Boğazı: Stratejik Önemi ve Artan Bölgesel Müdahaleler

Hürmüz Boğazı, dünya enerji ticaretinin kalbinde yer alan stratejik bir geçit olup, bölgesel gerilimlerin ve müdahalelerin odak noktası haline geldi.

Hürmüz Boğazı nerede?

Hürmüz, Basra Körfezi'ni Hint Okyanusu'na bağlar ve kuzeyinde İran ile sınırlandırılmıştır. Yaklaşık 100 mil uzunluğundadır ve en dar noktada 21 mil genişliğindedir. Her iki yönde yalnızca 2 mil genişliğinde gemi geçişi yapılır.

Rolü nedir?

Hürmüz, küresel petrol ticareti için stratejik bir geçittir. 2024'ün ilk çeyreğinde, bu boğazdan günlük 15,5 milyon varil ham petrol ve yoğunlaştırıcı Basra Körfezi ve İran üzerinden geçmiştir. Ayrıca küresel gaz arzının yüzde 20'si de buradan geçmektedir.

Zayıf Nokta

Hürmüz Boğazı'nın sığ derinliği, gemilerin mayınlara maruz kalmasını sağlayan zayıf noktasıdır. Aynı zamanda kara yakınlığı, gemilerin hafif silahlar veya ilkel roketlerle hedef alınmasını ya da küçük teknelerle durdurulmasını kolaylaştırır.

Hürmüz Boğazı'nda İran'ın Hamleleri

- Mayıs 2022:

İran, iki Yunan tankerine el koydu ve altı ay boyunca alıkoydu.

- Nisan 2023: 

İran, Amerika'ya giden bir tankere el koydu, ancak geminin başka bir gemiye çarptığını söyledi.

- Nisan 2024:

 İran, İsrail bağlantılı bir konteyner gemisine el koydu ve mürettebatını Mayıs başında serbest bıraktı.

Boğazın Kapanması

1980-1988 İran-Irak Savaşı sırasında, Irak kuvvetleri Hürmüz Boğazı'nın kuzeybatısındaki Harg Adası'ndaki petrol ihracat tesisine saldırdı. Bu saldırı, İran'ı intikam almaya zorlamak ve Amerika'yı çatışmaya çekmek için yapıldı. İran, boğazı kapatma tehdidinde bulundu.

Tanker Savaşı

Yine İran-Irak Savaşı sırasında, 'Tanker Savaşı' olarak bilinen olayda, her iki taraf da toplamda 451 gemiye saldırdı, bu da sigorta maliyetlerini artırdı ve petrol fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

Hürmüz'ün Korunması

1980'den bu yana, küresel güçler boğazın önemini fark etti ve Amerikan donanması Körfez'deki gemileri izlemeye başladı. 2019'da korumak için uçak gemileri ve B-52 bombardıman uçakları gönderdi. 2023'te ise boğaz ve Kızıldeniz'deki deniz taşımacılığını korumak için uluslararası bir koalisyon kuruldu.

Husi Saldırıları

Husi milisleri, son aylarda boğazdan geçen gemi ve petrol tankerlerine yönelik saldırılarını artırdı. Ancak, bu saldırıların hızı, Tahran'da Husi lideri İsmail Haniye’nin öldürülmesinden sonra nispeten azaldı.

Hürmüz Boğazı'ndaki deniz taşımacılığının geleceği hakkında tahminleriniz nelerdir?