Selçuk Geçer: agresif faiz artışı kırılganlığı artırır / Al Ain Türkçe Özel
Piyasalar Merkez Bankası’nın faiz kararına kilitlendi. Beklentiler agresif faiz artışının olabileceği yönünde. Böyle bir karar alınırsa piyasaya nasıl yansır? Olması gereken ne? Ekonomist Selçuk Geçer, Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi.
Dolar/TL kuru haftanın ilk gününde 24 liraya yakın seviyede yatay seyrini korurken piyasalar bu haftaki Merkez Bankası faiz kararına odaklanmış durumda. Piyasa oyuncularının tahmini politika faizinin 11,5 puan artışla yüzde 8,5’ten yüzde 20’ye yükseltileceği yönünde. Bu ihtimali ve piyasaya yansımalarını Ekonomist Selçuk Geçer’le konuştuk.
Tahminler, Merkez Bankası'nın politika faizini yüzde 11,5 puan artışla yüzde 8,5’ten yüzde 20’ye yükselteceği yönünde... Bu tahminler gerçekleşirse Türkiye ekonomisi üzerinde hangi etkileri yapar?
Yüzde 20 seviyesine getirilen bir faiz olursa dövizdeki yükseliş eğilimi bu seviyelerde kalır. Hatta bir miktar geri çekilebilir, 21-22 lira seviyesine düşebilir. Ancak bu keskin bir düşüşe neden olmaz. Faizin yüzde 20’ye çıkarılmasıyla kurların 18-19 lira seviyelerine inmesini beklememek lazım.
Faiz artırımları Türkiye’de normalleşmeyi temsil edecek. Ama bu adımı atarken çok dikkatli davranmak şart. Erken atılmış bir adım sorunları çözmeyeceği gibi aynı şeyleri tekrar yaşamamıza neden olabilir. Faizin yüzde 20’ler seviyesine çıkarılması agresif bir adım olur. İhracatta yavaşlamaya ve durgunluğa neden olur, bu da işsizliği beraberinde getirebilir. Ayrıca sermaye girişinin bu şekilde sağlanamayabilir. Koşullar bu şekilde olduğu sürece yabancı paranın girmesi pek mümkün görünmüyor. Yüzde 20’ye çekilmiş bir faiz sadece dövizi durdurur. Makroekonomik sorunlar devem ederse kırılganlık da devam eder ve sermaye girişi kolay olmaz.
Ben faizlerin yüzde 20’ye yükseltilmesini beklemiyorum. Bir faiz artışı gerçekleşirse ilk etapta yüzde 12 maksimum yüzde 13-14 seviyelerinde olmasını bekliyorum. Sürpriz yapıp pas geçme ihtimalini de gözardı etmiyorum.
Faizlerin tek hamlede yüzde 20'ye çıkılması, ekonomi üzerinde bir belirsizlik yaratır mı? Piyasaların tepkisi ne olur?
Böyle bir hamleyle faizlerin normalleşeceğini beklemek doğru olmaz. Aksine faizleri piyasa faizlerine doğru yükseltmeleri gerekecek. Bu da piyasayı sıkıştırmaya devam edecek. Faiz arıtrımı normalleşmenin bir göstergesi olur. İlk etapta olumlu karşılanır. Ancak üretim ve ihracatın yavaşlaması işsizliği getirince sıkıntılar başlayacak. Bu konu çok ince bir çizgi. Dikkatli olmak gerekiyor, çok dikkatli hareket etmek şart.
Benim tahmin ettiğim gibi faizlerin yüzde 12-13'lere getirilmesi doların dalgalanmasını engeller. Piyasalar faiz artırımı yapıldığı için mutlu olur, bunu bir politika olarak görür. Faiz artırımının devam edeceğini düşünür. Yabancılar ilk etapta gelmese de Türkiye’yi izlemeye alırlar. Sonraki dönemde faizler istediği seviyeye gelirse gelebilirler. Piyasadaki mekanizma daha kırılgan olmaz. Böyle bir adım biraz daha akılcı olur. İzle gör gibi bir durum ortaya çıkar. İrade olarak faiz artırımının yapılacağı ortaya konur. Ancak yüzde 20 seviyelerine birden çıkarmak kırılganlığı artıracaktır.
Hafize Gaye Erkan'ın başkanlık makamına getirilmesinin TCMB politikalarına etkisini ne yönde olabilir?
Bu atama politikaları değiştirecek gibi görünüyor ama şu ana kadar Gaye Hanım’ın bir operasyonu olmadı. 22’sinde alınacak karar belirleyici olacak. Hiçbirimiz Gaye Hanım’ın atacağı adımlar konusunda net bilgiye sahip değiliz. Ama görünen o ki bu işi Mehmet Şimşek’le birlikte yürütecekler. Gaye Hanım’dan gelir gelmez yüklü bir faiz artışı beklemek bence gerçek dışı. Piyasa, Gaye Hanım’ı buna zorluyor, kendi beklentilerinin gerçekleşmesini istiyor. Yabancı bankaların beklentisinin de bu yönde olduğunu görüyoruz.
Günün sonunda Gaye Hanım faiz artırımı yapılabilir ama o gün bu gün değil bence. Önce TL’nin gerçek değerine ulaşması gerekir. Dövizin belli bir noktaya getirilmsi gerekiyor. Bundan sonra faiz artırımlarının yapılması gerekiyor. Ani bir faiz artışıyla dövizi kilitlerse cari açığı da patlatırlar. Ödemeler dengesi ve kur krizini yaşarız, enflasyonu da körükleriz. O yüzden sıralamanın çok iyi ayarlanması gerekiyor. Gaye Hanım’ın bu işi sakin yürütüleceğini düşünüyorum. Sıcak parayı getirmek tek başına ölçek değil. Ayrıca sıcak paranın ani faiz artırımıyla geleceğinin de garantisi yok. Umarım Gaye Hanım sakin ilerler yoksa aynı sorunları tekrar tekrar yaşamaya devam ederiz.
