Erdoğan’ın 3’üncü kez cumhurbaşkanı adayı olup olamayacağına hukukçular ne diyor?
Erdoğan’ın 3’üncü kez cumhurbaşkanı adayı olup olamayacağını değerlendiren hukuk profesörleri “seçim normal şartlarda yapılırsa Erdoğan aday olamaz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan aylar öncesinden “ben Cumhur İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayıyım” açıklamasını yapmıştı. Hukukçular ise yasaya göre Erdoğan’ın aday olamayacağını belirtiyordu. Hukukçu Prof. Dr. Metin Günday Anayasa’nın 101. Maddesini hatırlatarak “Meclis erken seçim kararı almazsa Erdoğan aday olamaz” dedi. Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Süheyl Batum ise, Anayasa’daki “cumhurbaşkanı 5 yıl için seçilir iki defadan fazla seçilemez” hükmünü hatırlatarak AK Parti tarafından sunulan gerekçelerin hukuki olmadığını söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2023 seçimleri için üçüncü kez aday olacağını açıklamıştı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Muharrem Akkaya da Erdoğan’ın üçüncü kez aday olup olamayacağı konusuyla ilgili çalışma yaptırdığını belirterek,"Bu konuyu anayasa hukukçusu olan, güvendiğim bir arkadaşımla istişare ettim. Araştırdık. Görüşüm oluştu" demişti.
Hukukçu Prof. Dr. Metin Günday, Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Süheyl Batum ve Yargıtay Onursal Daire Başkanı ve Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Hamdi Yaver Aktan Erdoğan’ın 3’üncü kez cumhurbaşkanı adayı olup olamayacağını Cumhuriyet’e değerlendirdi. Hukukçuların ortak görüşü Erdoğan’ın aday olamayacağı yönünde
'GÖRÜŞ ALDIĞI HUKUKÇULAR KİMLER?’
Hukukçu Prof. Dr. Metin Günday, "Ben Erdoğan'ın seçimlerin normal zamanda yapılması halinde, üçüncü kez aday olamayacağını, buna Anayasa’nın 101. maddesinin açık hükmü karşısında bunun mümkün olmadığını ancak TBMM bir erken seçim kararı alırsa ancak o zaman Erdoğan'ın üçüncü kez aday olabileceğini öteden beri savunan bir insanım" dedi.
Günday şunları söyledi:
"Diyelim ki seçimler normal zamanda yapıldı erken seçim kararı alınmadı, Sayın Erdoğan da adaylığını koydu. Buna karşı bir şikayet bir itiraz söz konusu olduğunda bunu YSK inceleyecek. YSK Başkanı da o kurumun başı. Kendisinin çok güvendiği bir anayasa hukukçusundan görüş aldım diyor. Bir YSK başkanının söyleyeceği bir şey midir bu şimdiden görüş almak, kanaat sahibi olmak. Kendisinin güvendiği görüş aldığı bu anayasa hukukçusu kimlerdir ben de merak ediyorum.”
"SÜREÇ DEĞERLENDİRİLDİ"
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Süheyl Batum ise, "1982 Anayasası’nda Cumhurbaşkanı 7 yıl için seçiliyordu ve bir daha seçilmiyordu. Bu hükmü 2007 yılında AK Parti iktidarı değiştirdi. 5 yıl için seçilir iki defadan fazla seçilemez maddesini getirdi. Bu günden sonra bir daha Anayasa’nın Cumhurbaşkanı’nın görev süresinin ve iki defadan fazla seçilemeyeceğine dair hüküm hiç değişmedi" dedi.
Batum süreci şu şekilde anlattı:
"2007’de değişen bu hükümle ilk önce Abdullah Gül Cumhurbaşkanı seçildi. 2014 yılında görev süresi bittikten sonra Recep Tayyip Erdoğan seçildi. Sonra 2018’de ikinci defa seçildi. 2023 yılına geldiğimizde sorun şu, seçilecek Cumhurbaşkanı üçüncü defa mı seçilecek? Yoksa 2017’de Anayasa’nın bazı hükümleri değiştiği için sıfırdan mı başladı? Yani ikinci defa mı seçilecek? Hukuksal sorun bu. Cumhurbaşkanı Erdoğan 2014 yılında birinci defa seçildi, 2018’de de ikinci kez seçildi. Aynı kişi 2023’de seçilirse üçüncü kez seçilmiş olur."
"AKP’NİN SUNDUĞU TÜM GEREKÇELER HUKUKSUZ"
"AKP tarafı bir takım hukuki gerekçeleri düşünüyor" diyen Batum, "Gerekçelerin hiçbiri hukuki değil. İlk gerekçede, '2017’de yeni bir sistem getirdik, bu sistemin Cumhurbaşkanı da 2018 yılında birince defa seçilmiştir' diyorlar. Ancak uygun değildir. Sadece değiştirdiğiniz hükümler değişmiştir, değiştirmedikleriniz aynı şekilde devam etmektedir. Sıfırdan sistem getirdik demek tamamen hukuka aykırıdır. İkinci gerekçede ise 'Biz Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini arttırdık dolayısıyla o günkü Cumhurbaşkanı ile bu günkü aynı değil' diyorlar. Bu da hukuki değil. Üçüncü savda ise, '2017’de yeni bir sisteme geçtiğimi söyledik. Dolayısıyla her ne kadar bu hükümler değişmediyse de bunlar da değişmiş sayılır. Sistemin adıyla birlikte yeni bir sisteme geçtik' diyorlar" ifadelerini kullandı.
"KARARIN ALTINDA İMZANIZ VAR"
YSK Başkanının açıklamalarına ilişkin konuşan Batum, "Bir yıldır bu tartışmalar sürüyor, YSK hiçbir şeye dahil olmadı. Bu güne kadar yazılı müracatlara rağmen YSK Başkanı da konu İmamoğlu’nun siyasal yasağı olunca bir anda anlatmaya başladı. YSK Başkanı dedi ki: ‘Çok sevdiğim arkadaşlarıma soruyorum rapor hazırlayacağız.’ YSK Başkanı Muharrem Akkaya 2018 seçimlerinde, YSK üyesiydi ve 2018 seçimlerinden sonra bu heyet seçim sonuçlarını açıklarken 952 sayılı kararı aldılar" dedi.
Batum sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Alınan kararda Recep Tayyip Erdoğan 13. Cumhurbaşkanı olduğu yazıyor. Yeni dönemin ilk Cumhurbaşkanı seçildi diye bir ibare yok. Bunun altında imzası olan Muharrem Akkaya şimdi çok sevdiği arkadaşına soruyor. O karara imza atmış bir başkanın ben Anayasa’yı bilmiyormuşum yanlış yapmışım deme lüksü yoktur. Çok güvendiğim anayasacı arkadaşlara yazacağım ona göre rapor yazacağım diyor. Siz orada biliyorsunuz diye varsınız. 952 sayılı karara biliyorsunuz diye imza attınız."
Batum, "Erdoğan istediğini söylesin. Söyledikleri salt siyasal isteklerdir. Eğer Türkiye Cumhuriyeti bir hukuk devletiyse, iki defa seçilmiştir üçüncü defa seçilemez" dedi.
‘BÖYLE BİR AÇIKLAMA YAPMASA DAHA İYİ OLURDU’
Yargıtay Onursal Daire Başkanı ve Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Hamdi Yaver Aktan ise konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı:
"Anayasa’nın 101.maddesinin ikinci fıkrasında ‘Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir’ diye düzenleme var. Bu düzenleme daha sonra yapılan değişikliklerle olsa bile bir değişikliğe uğramadı aynı yerinde duruyor" dedi.
YSK Başkanı’nın açıklamalarına ilişkin konuşan Aktan, "Yüksek Seçim Kurulu'ndaki 5 üyenin ocak ayında görev süreleri bitiyor Yargıtay ve Danıştay’dan yeni üyeler seçilecek. Muhtemelen sayın Başkanın da görev süresi bittiği için o sürece katılmayacaktır. Yeni üyeler seçilene kadar görev sürelerinin devam edileceği bir gerçek dolayısıyla açıklama yapmasaydı belki daha iyi olurdu ama sonuç olarak katılmayacaktır"
