“Dünya güç mücadelesinde BRICS’in önemi artıyor” Al Ain Türkçe Özel
Güney Afrika’da düzenlenen BRICS Zirvesi, dünyada değişen güç dengeleri için de kritik bir anlam taşıyor. Dış politika uzmanı Arzu Tanbay, BRICS’in yeniden şekillene dünyadaki yerini Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi.
Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde düzenlenen BRICS Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde yeni bir genişleme süreci de yaşandı.
Bir sonraki zirvenin Rusya’nın Kazan kentinde düzenlenmesine yönelik kararın alındığı Zirve’de dolar yerine ulusal para birimlerinin kullanımının ve Birleşmiş Milletler’de daha adil bir ilişkiler bütününün oluşumu başlıkları da öne çıktı.
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika (BRICS) liderleri, bloğu genişletme kararı almıştı. Bu çerçevede Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, İran, Mısır, Arjantin ve Etiyopya katılım daveti aldı.
Zirvede hem Rusya, hem Çin liderleri, hem de Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin konuşmalarında tek kutupluluğun sona erdiğine ilişkin vurgular öne çıktı.
Dış politika uzmanı Arzu Tanbay, söz konusu süreci, “ABD’nin tüm engelleme girişimine rağmen dünyada tek kutupluluk hızlı bir biçimde sona eriyor.” ifadeleri ile tanımladı.
Tanbay, “Ukrayna savaşında hemen her birimiz Rusya’nın işgaline karşı çıksak da, bu durumu tek taraflı ele alma hatasına da düşmemek zorundayız. Ukrayna 8 yıl boyunca Batı eli ile yaşanılamaz, kendi vatandaşlarına karşı savaşa varan boyutta saldırılar ile Rusya’nın kışkırtılması sürecini yaşadı. On binlerce insan Batı’nın, en hafif tabirle, seyirci kalması ile öldürüldü.” ifadelerini kullandı.
“BRICS BİR BAŞKALDIRI HAREKETİ DEĞİL, DAHA EŞİTLİKÇİ BİR DÜNYA TALEBİ”
Tanbay, “Son olarak Afrika’da yaşananları da biliyoruz. Fransa’nın resmi olmayan sömürgeci yaklaşımını, buna kaşı özellikle son 10 yılda yükselen direnci izledik.”
derken, “Afrika’da yaşananlar, yaşlı kıtaya özgü değil. Dünyada mevcut duruma karşı yükselen bir hoşnutsuzluk var. BRICS, bir baş kaldırı değil, ama bir arayış. İlişkilerin daha eşitlikçi yürümesine yönelik bir arayış. ABD ile tarihi olarak sağla ilişkileri olan Hindistan gibi, BAE gibi, Suudi Arabistan gibi ülkelerin de burada konumlanması bunun da göstergesi. Bu ülkeler İran gibi değiller. Yani Batı ile yüksek seviyede gerilimleri olan ülkeler değiller. Ama mevcut düzende geleceklerinin, yükselişlerinin sınırlanacağını ve değişen konjonktürde daha güçlü bir yer almak ister durumdalar” dedi.
Tanbay, “Zirve’de öne çıkan yerel para birimlerinin gücünün artırılması, ABD’nin dolar üzerindeki hegemonyası üzerinden dünya politikasında yarattığı etkiyi sınırlama talebi taşıyor mesela. Bir diğer başlık BM’de yeni bir reformun yapılması.” ifadelerini kullandı. Tanbay, BM’de yaşanan sorunları da, “Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da dile getiriyor zaman zaman, ‘Dünya 5’ten büyük’ diyor. Bunu bireylerin duruşları üzerinden değerlendirmek değil derdim, ama bu ifade pek çok ülkenin, siyasi hareketin de talebi. Daha eşitlikçi bir dünya düzeni isteği çok çok uzun zamandır insanlığın hedeflerinden, arzularından. Ve Özellikle Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından tek kutupluluk o kadar güçlü, baskın ve adaletsizlikle anılır bir noktaya geldi ki, uluslararası hukuka güvenin de ortadan kalkmasına yol açtı bu” ifadeleri ile ortaya koydu.
Tanbay, “Ukrayna ve Afrika başlıklarına değindim ama, önümüzdeki süreçte Asya’da bir yandan Japonya bir yandan da Çin üzerinden gerilimin yükseldiği bir süreç yaşamamız muhtemel. Bu sorunlar dünya siyasetinde gerilimi yükseltecek. Bununla da kalmayacak, tek kutupluluğa karşı konumlanan ülkelerin sayısı artacak. Bu BRICS çatısı altında olur mu, yani yeni bir konsepte geçiş ile birlikte mümkün olabilir. Mevcut hali Batı dünyasının araçları ile mücadele edemez, öyle bir ideolojik gücü yok BRICS’in. Ama bu arayış kendini yeni bir biçime sokarak belli ki devam edecek. Bu durum Türkiye’nin geleceği için de önemli. Türkiye gibi gelişmesi mevcut durumda pek de mümkün olmayan ülkeler için çok önemli.” dedi.
