Cumhurbaşkanı değişimi İran’ın iç ve dış politikasını etkiler mi? / Al Ain Türkçe Özel
İran, bir yandan İbrahim Reisi’yi uğurlarken bir yandan da yeni cumhurbaşkanı seçim sürecini başlattı. Peki cumhurbaşkanı değişimi İran’ın iç ve dış politikasını etkileyecek mi? Orta Doğu Uzmanı Haydar Oruç Al Ain Türkçe’ye cevapladı...
İsim ve kabine değişiminden başka İran’da İbrahim Reisi’nin vefatının ardından yeni cumhurbaşkanının seçimi konusunda süreç açıklandı. 28 Haziran’da halk sandık başına gidecek ve yeni cumhurbaşkanını seçecek. Peki yeni cumhurbaşkanı, İran’ın iç ve dış politikasında değişikliğe neden olur mu? Al Ain Türkçe bu soruya cevap aradı. Orta Doğu Uzmanı Haydar Oruç, İran’ın iç ve dış politikasında ciddi bir değişiklik beklemiyor. Değişimin bir isim ve kabine değişiminden ibaret kalacağını düşünüyor. Oruç Al Ain Türkçe’ye özel açıklamalarda bulundu.
İran’da yeni cumhurbaşkanı haziran sonunda seçilecek. Yeni bir isim ülkenin cumhurbaşkanı olacak. Bu değişim, İran’ın iç ve dış politikasında bir değişime sebep olur mu?
Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin vefatından sonra, yerine gelecek ismin seçimi için anayasal süreç başladı. 28 Haziran’da seçimler yapılacak. 3 Haziran’dan itibaren adaylık başvuruları yapılacak. Rejimin uygun göreceği adaylar arasında bir seçim yapılacak.
Yeni Cumhurbaşkanı büyük ihtimalle, Reisi gibi muhafazakar cepheden ve rejimi savunacak biri olacak. Şu ortamda reformu savunan birinin aday gösterilmesi zor görünüyor. Bu da cumhurbaşkanı değişikliğinin İran’ın iç ve dış politikalarında bir değişiklik getirmeyeceğini gösteriyor.
Hamaney görev başında olduğu sürece, cumhurbaşkanı değişse de asli poitikalarda bir değişiklik beklemiyorum. Kim gelirse gelsin, nükleer müzakerelerdeki pozisyonunda, İsrail ve Batı’yla ilişkilerinde değişiklik beklemek gerçekçi olmaz. Aynı şekilde Rusya ve Çin’le ilişkilerinde de değişiklik beklemiyoruz, tam tersine bu süreç İran ile Rusya ve Çin’i daha da yakınlaştırabilir. Dolayısıyla İran’daki seçim, bir isim ve kabine değişikliğinden öte sonuç ortaya çıkarmayacaktır.
Dini lider Hamaney 85 yaşında. Hamaney’den sonra kimin geleceği konusunda isimler tartışılıyor. Bu nokta kritik. İran’da dini liderin kim olacağı son derece önemli. Bu konuda ismi gündeme gelenlerden biri Hamaney’in oğlu... Bu konu belki İran’da bir kırılmaya neden olabilir.
Özetlemek gerekirse, şu anki tabloda cumhurbaşkanlığındaki değişim İran’da çok bir şey değiştirmeyecek gibi görünüyor. Olası toplumsal hareketlerin de rejim tarafından rahatlıkla bastırılabileceği anlaşılıyor.
Bu noktada değişimin İran halkı tarafından nasıl karşılanacağını da düşünmek gerekiyor. Kimileri toplumsal olay riski olduğu görüşünde. Siz İran’da böyle bir hareketlilik bekliyor musunuz?
“Yeni sürecin halk tarafından nasıl karşılanacağı konusunda değişik söylemler var. Halkın bu konuda nasıl tavır takınacağı konusunda seçime katılım oranı merakla beklenecek. Katılımın düşük olması halkın memnuniyetsizliği olarak yorumlanacak. Bir önceki seçimde katılım yüzde 40 seviyelerindeydi.
İşte bu noktada İran'da bir toplumsal karışıklık çıkar mı, rejimini geleceği tartışılır mı sorusu gündeme geliyor. Mevcut rejimin tüm bunları bastıracak mekanizmaları var. Toplumun geniş bir kesimi tarafından desteklendiğini görmek gerekiyor. Rejim toplumun kılcal damarlarına kadar girmiş durumda. Bu nedenle önümüzdeki dönemde ben İran’da toplumsal bir kalkışma öngörmüyorum. Bazı güçler bunun için çaba sarfedebilir ama bunların başarılı olacağını düşünmüyorum.”
