Birleşmiş Milletler'den iklime ilişkin tarihi karar
Dünyayı iklim değişikliğinden kurtarmaya yönelik her gün yükselen seslerin ortasında, Birleşmiş Milletler (BM) iklim adaletini sağlamak için tarihi bir karar aldı.
Vanuatu'nun ve Pasifik gençlik inisiyatifinin öncülük ettiği yıllarca süren mücadeleden sonra, tarihi olarak nitelendirilen bir kararla; Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Çarşamba günü oy birliğiyle, Uluslararası Adalet Divanı'ndan, iklim ısınmasıyla mücadelede devletlerin "görevleri" hakkındaki görüşünü belirtmesini isteyen bir kararı kabul etti.
Söz konusu kararın 130'dan fazla ülke tarafından oy birliğiyle kabul edilmesiyle Uluslararası Adalet Divanı, bir bütün olarak "dünyanın karşılaştığı benzeri görülmemiş bir zorluk" oluşturan iklim ısınması nedeniyle, iklim sistemini "şimdiki ve gelecek nesiller için" korumak için "Devletlerin görevleri" konusunda görüş bildirmek zorunda kalacak.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Genel Kurul kürsüsünden yaptığı açıklamada, Uluslararası Adalet Divanı’nın kararı bağlayıcı olmasa bile, gezegen liderlerinin "dünyanın umutsuzca ihtiyaç duyduğu cesur ve en güçlü iklim eylemini gerçekleştirmelerine" yardımcı olabileceğini savunarak, "Birlikte, tarih yazıyorsunuz" dedi.
Agence France Presse’ye göre, yıkıcı kasırgaların yaralarını sarmaya çalışan Büyük Okyanus'taki ada devletlerinden Vanuatu Başbakanı İsmail Kalsako, “alınan karar açık ve güçlü bir mesaj. Bugün Birleşmiş Milletler halkları, farklılıklarını bir kenara bırakmaya ve zamanımızın en büyük zorluğuyla mücadele etmek konusunda birlikte çalışmaya karar verdiler: Bu da iklim değişikliğidir” açıklamasını yaptı.
Vanuatu Hükümeti, iki yıl önce Fiji'deki üniversite öğrencileri tarafından başlatılan bir kampanyanın ardından 2021'de bu "tarihi girişimi" başlattı.
Bir hafta önce, BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ndeki uzmanlar, 2030-2035 yılları arasında ısınmanın sanayi öncesi döneme kıyasla 1,5 santigrat derece eşiğine ulaşacağı konusunda uyardı.
Uzmanlar, insanlık için "uygulanabilir bir gelecek" sağlamak için içinde bulunduğumuz 10 yılda radikal bir şekilde harekete geçmenin ihtiyacının ciddi bir hatırlatıcısı olduğunu söyledi.
Paris Anlaşması, devletlerin sera gazı emisyonlarını azaltmak için bağlayıcı olmayan ulusal taahhütler öngörmesine rağmen, Genel Kurul tarafından kabul edilen karar, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi gibi diğer mekanizmaları da öngörmektedir.
Uzmanlara göre Uluslararası Adalet Divanı'nın görüşleri bağlayıcı olmasa da, önemli bir hukuki ve ahlaki ağırlığa sahip ve ulusal mahkemeler tarafından dikkate alınmaktadır.
Vanuatu ve onu destekleyen taraflar, Mahkeme'nin iki yıl içinde çıkması beklenen görüşünün, hükümetleri kendi inisiyatifleriyle veya dünya çapında hedefli kovuşturmalar yoluyla eylemlerini hızlandırmaya sevk edeceğini umuyor.
Dünyanın en büyük iki sera gazı yayıcısı olan Çin ve ABD'nin karar taslağına yönelik atacakları adımın halen netlik kazanmadığı belirtildi.
Paris iklim anlaşması müzakereleri sırasında Amerikalılar, anlaşmanın "herhangi bir sorumluluk veya tazminat temeli oluşturamayacağını" belirten bir madde ortaya koydu.
Konu, “kayıp-zarar” ve bunun finansmanı tartışmasında temel bir nokta ve bu konuda en az sorumluluğa sahip olan en yoksul ülkeler için temel bir talep.
Genel Kurul kararı, küçük ada devletlerine, şimdiki ve gelecek nesillere karşı ısınmaktan sorumlu ülkelerin "eylemlerine" ve "görevlerine” atıfta bulunuyor.
Kararın kabul edilmesi, girişimin arkasında olan Pasifik'teki gençler için çok heyecanlı bir andı.
