Altıncı BM İklim Raporu: ‘COP28, sürdürülebilir yaşamın temel dayanağıdır’
Yaklaşık dokuz yıl aradan sonra, Birleşmiş Milletler (BM) iklim uzmanları, bugün, iklim ısınmasıyla ilgili son bilimsel raporu yayınladı.
20 Mart 2023 Pazartesi 13:00 GMT'de Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, altıncı raporunu yayınladı. Rapor, 2014 yılı sonundaki önceki özetinden bu yana yayınlanan 10 bin sayfadan fazla çalışmanın bir özeti niteliğinde.
Altıncı raporun son metni, tüm çalışmaların özetini oluşturan 70 sayfalık bir teknik belge içeriyor. Rapor, 2021 ve 2022'de ısınmanın fiziksel kanıtları, etkileri ve ısınmayı azaltmaya yönelik önlemler hakkında yayınlanan üç ana bölümün yanı sıra, 15 santigrat derece ısınmanın okyanuslar, kriyosferler ve kara kütleleri üzerindeki etkileri hakkında üç özel rapordan oluşuyor.
Yayınlanan son baskı, 2015 yılında başlayan ve sonuçları Ağustos 2021 ile Nisan 2022 arasında açıklanan bir dizi son değerlendirme turu raporun bir sentezi.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, kurulduğu 1988 yılından bu bugüne kadar, bu tür altı değerlendirme raporu yayınladı. Yayınlanan raporlar, insan kaynaklı iklim değişikliğine ilişkin en kapsamlı ve güvenilir kanıtlar olarak kabul edildi.
IPCC, her beş ila yedi yılda bir, iklim değişikliği ile ilgili en son bilgileri özetleyen bir dizi rapor yayınlıyor. Raporlar, iklim değişikliği bilimi, etkileri ve potansiyel çözümlere odaklanan üç farklı çalışma grubunun çalışmalarından oluşuyor.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin bugünkü sentez raporu, oturumun nihai raporu ve üç çalışma grubunun kilit noktalarını vurgulayarak bugüne kadar yayınlanan altı rapordan elde edilen bilgilere dayanıyor.
KÜRESEL ISINMANIN HIZLANMASI
AFP’nin bildirdiğine göre, uzmanlar dokuz yıl içinde insan kaynaklı iklim ısınmasının beklenenden daha hızlı ve güçlü bir şekilde gerçekleştiğini tespit etti.
Konuya ilişkin uzmanlar, önemli ve geri dönüşü olmayan etkilerle eş anlamlı olan "devrilme noktalarına" ulaşma tehlikesini vurguladı.
İsviçre’nin Interlaken kentinde bir hafta süren toplantıların ardından, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli üye devletlerin temsilcileri, Pazar günü bilimin durumunu özetleyen 30 sayfalık "Karar Vericiler için Özet" ve herkes için anlaşılabilir bir formatta olası çözümlerin kapsamlı bir görünümü üzerinde anlaştılar. Bu belge, Komisyonda temsil edilen 195 ülkenin delegeleri tarafından onaylandı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 13 Mart'taki toplantının açılışında yaptığı video mesajında, "Geri dönüşü olmayan, maksimum ısınma eşiği olan 1,5 dereceyi aşma noktasına yaklaşıyoruz. Liderler, doğru kararlar vermek, fosil yakıtları terk etme ve emisyonları azaltma sürecini hızlandırmak için sağlam, samimi ve ayrıntılı bilimsel rehberliğe ihtiyaç duyuyor" diye konuştu.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli Başkanı Hosung Lee de, yeni IPCC raporu hakkında şunları söyledi: "Etkili ve adil iklim eyleminin yaygınlaştırılması yalnızca doğaya ve insanlara verilen kayıpları ve zararları azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda daha geniş faydalar sağlayacaktır.
Bu sentez raporu, daha iddialı eylemlerin aciliyetinin altını çiziyor ve şimdi harekete geçersek, herkes için sürdürülebilir ve yaşanabilir bir geleceği güvence altına almış olacağız."
Panelin altıncı değerlendirmesinin sonuç bölümü olan bu sentez raporunun 93 yazarından biri olan Aditi Mukherjee ise: "İklim adaleti kritiktir, çünkü iklim değişikliğine en az katkıda bulunanlar, orantısız bir şekilde etkileniyor. Dünya nüfusunun neredeyse yarısı, iklim değişikliğine karşı oldukça savunmasız bölgelerde yaşıyor. Son on yılda, son derece savunmasız bölgelerde sel, kuraklık ve fırtınalardan kaynaklanan ölümler 15 kat daha fazla oldu" dedi.
COP28 KÜRESEL DEĞERLENDİRME
Karar Verici Özeti’nin, 30 Kasım-12 Aralık 2023 tarihleri arasında Dubai'de düzenlenecek olan ve ülkelerin Paris İklim Anlaşması'nın hedeflerine ulaşma taahhütlerinin ilk küresel değerlendirmesinin beklendiği Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin (COP28) Taraflar Konferansı'nda belirlenen sivil toplum için kilit bir odak noktası olacağı bekleniyor.
2015'te imzalanan Paris Anlaşması'nda öngörülen sanayi öncesi döneme göre ısınmanın 2 santigrat derecenin altında ve mümkünse 1,5 santigrat derece ile sınırlandırılması, petrol, gaz ve kömürden kaynaklanan sera gazı emisyonlarında hızlı bir düşüş olmadan mümkün görünmüyor.
Dünya şu anda 1,2 santigrat derecelik bir ısınmaya tanık olurken, ilk IPCC özetinin öngördüğü aşırı hava olayları tüm kıtalarda katlanarak artıyor.
2022 yılında Pakistan ve Nijerya'daki yıkıcı seller, Arjantin ve Şili'deki olağanüstü sıcak hava dalgası veya Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kuraklıklar gibi aşırı hava olaylarının şiddeti ve sıklığı üzerinde iklim değişikliğinin etkisi bilimsel olarak Dünya Hava Durumu Atıf ağına göre kanıtlanmıştır.
Bu on yılda, iklim değişikliğine uyum sağlamaya yönelik hızlı eylem, mevcut adaptasyon ile ihtiyaç duyulan şey arasındaki boşluğu kapatmak için çok önemlidir.
Aynı zamanda, ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1,5 santigrat derecede tutmak, tüm sektörlerde sera gazı emisyonlarında derin, hızlı ve sürdürülebilir azalmalar gerektiriyor.
Emisyonlar şu anda azalmalı ve ısınma 1,5 santigrat derece ile sınırlandırılırsa 2030 yılına kadar yaklaşık yarı yarıya düşürülmesi gerekecek.
Raporun yazarlarından biri olan Christopher Tresos, “Refaha ilişkin en büyük kazanımlar, kayıt dışı yerleşimlerde yaşayan insanlar da dahil olmak üzere, düşük gelirli ve marjinalleştirilmiş topluluklar için iklim riskinin azaltılmasına öncelik verilmesinden kaynaklanabilir. Hızlandırılmış iklim eylemi ancak finansmanda üstel bir artış olursa gerçekleşecek. Yetersiz ve tutarsız finansman ilerlemeyi engelliyor” ifadelerini kullandı.
