Şeyh Mohammed Bin Zayed'den Angola ziyareti: BAE Afrika kıtasıyla ortaklıklarını güçlendiriyor

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Şeyh Mohammed Bin Zayed Al Nahyan’ın Angola’ya yaptığı tarihi ziyaret, Afrika kıtasıyla ortaklıkların güçlendirilmesi yolunda önemli bir durak olarak görülüyor.

Şeyh Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, Pazar günü Angola’ya resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret sırasında Angola Cumhurbaşkanı João Manuel Gonçalves Lourenço ile iki ülke arasındaki ilişkileri ve özellikle kalkınma ve ekonomi alanlarında işbirliğini geliştirme fırsatlarını ele alacak. Görüşmelerin hedefi, ortak çıkarları gözeterek karşılıklı kalkınma ve refah beklentilerini gerçekleştirmek.

Bu zirve, iki lider arasında gerçekleşen altıncı buluşma niteliğinde. Angola Cumhurbaşkanı Lourenço’nun Eylül 2017’de göreve gelmesinden bu yana Abu Dabi’de yapılan beş zirve ve görüşmenin ardından bu kez temaslar Angola’da gerçekleşiyor. Ziyaretteki müzakereler ise, son üç ay içindeki üçüncü temas. Liderler daha önce 8 Haziran ve 11 Temmuz tarihlerinde telefon görüşmeleri gerçekleştirmişti.

Bu telefon görüşmelerinde, Şeyh Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, BAE’nin Afrika ülkeleriyle kalkınma alanındaki işbirliğini geliştirmeye devam etme konusundaki kararlılığını vurgulamıştı. Bu yaklaşım, BAE’nin ilerleme ve refahı herkes için mümkün kılmayı hedefleyen sağlam bir kalkınma ortaklığı inşa etme stratejisinin parçasıydı.

Son ziyaret ise bu açıklamaların sahadaki yeni bir yansıması olarak görülüyor. Zira Afrika kıtası, geçtiğimiz dönemde bu vizyonun meyvelerine tanık oldu.

Barış ve Kalkınma

Afrika’da her yeni siyasi, diplomatik, ekonomik ya da insani girişimde, Afrikalılar BAE’nin kıtada barış, kalkınma ve istikrarı destekleme yönündeki çabalarını hatırlıyor.

Hâlihazırda BAE, Sudan’daki krizin siyasi çözümü için girişimlerde bulunuyor. Bu çaba, Şeyh Mohammed Bin Zayed Al Nahyan’ın Temmuz 2018’de Afrika’nın en uzun süren çatışması olan Etiyopya-Eritre savaşını sona erdirmek için yaptığı başarılı arabuluculuğun izinden gidiyor.

Birkaç gün önce, BAE ve ABD başta olmak üzere bazı ülkeler, Sudan’daki insani durumun kötüleşmesinden derin endişe duyduklarını açıkladı. Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ne, sivilleri korumak için acil adımlar atmaları ve yardım için güvenli koridorlar açmaları çağrısında bulundular.

Bu çağrı, “Sudan’da Yaşamları ve Barışı Kurtarma Koalisyonu” adıyla bilinen oluşum tarafından yayımlanan ortak bir bildiride yer aldı. Koalisyonda BAE’nin yanı sıra Suudi Arabistan, Mısır, İsviçre, Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler de bulunuyor.

Bildiride, sivillerin ve yardım çalışanlarının korunması, binalarının ve varlıklarının güvenliğinin sağlanması ve insani yardımların hızlı ve engelsiz bir şekilde tüm ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasının, uluslararası insancıl hukuka tam saygının bir gereği olduğu vurgulandı.

BAE’nin insani diplomasisini bozmaya yönelik Sudanlı General Abdulfettah el-Burhan ve çevresinin girişimleri, zaman zaman asılsız suçlamalarla gündem yaratsa da, BAE’nin odağı Sudan halkının güvenliği, istikrarı ve barışı oldu.

BAE ayrıca kıtada barışın sağlanmasına yönelik girişimlerde de aktif rol üstleniyor. 28 Haziran’da yayımlanan bir bildiride, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile Ruanda arasında Washington’da imzalanan barış anlaşmasını memnuniyetle karşıladı. Bu adımın, Afrika’da barış ve güvenliği güçlendireceği vurgulandı.

Afrikalılar, Şeyh Mohammed Bin Zayed Al Nahyan’ın 2018’de Etiyopya ile Eritre arasındaki savaşın sonlandırılmasına aracılık etmesini, kıtada barış ve istikrarın sağlanmasına yönelik tarihi bir dönüm noktası olarak hatırlıyor.

BAE’nin şehit askerleri de Afrika’da terörle mücadelede kalıcı bir miras bıraktı. 10 Şubat 2024’te Somali’de yaşanan bir terör saldırısında dört BAE askeri, Somali ordusunu eğitmek ve desteklemek için yürüttükleri görev sırasında şehit oldu.

İnsani ve Kalkınma Girişimleri

BAE, Afrika’da insani yardımlar konusunda öncü ülkelerden biri olarak öne çıkıyor. Liderliği, dünyanın acil insani sorunları karşısında küresel dayanışmayı savunuyor ve ihtiyaç sahiplerine yardım için tüm imkanların seferber edilmesini vurguluyor.

Son olarak, BAE, Afrika’da su yatırımlarına olan bağlılığını açıkladı. Bu açıklama, 13–15 Ağustos tarihleri arasında Cape Town’da düzenlenen Afrika Su Yatırım Zirvesi’nde, BAE Devlet Başkanı adına zirveye katılan Şeyh Şahbut bin Nahyan Al Nahyan tarafından yapıldı.

Şeyh Şahbut, şunları söyledi:

“Afrika’da su güvenliğine yapılan yatırım, küresel istikrar, refah ve ortak iklim hedefleri için bir yatırımdır. BAE, 2026 BM Su Konferansı’nda hükümetlerden yatırımcılara tüm tarafları bir araya getirmeyi hedefliyor.”

Şubat 2024’te başlatılan Mohammed Bin Zayed Su Girişimi de bu vizyonun önemli bir parçası. Bu girişim, yenilikçi teknolojiler kullanarak küresel su kıtlığını ele almayı amaçlıyor.

BAE’nin insani katkılarından biri de, 29 Nisan 2024’te kurulan “Başlangıçlar Fonu” oldu. Fon, Sahra Altı Afrika’daki anne ve bebek sağlığını iyileştirmeyi, 2030’a kadar 34 milyon anne ve çocuğu kapsayarak 300.000’den fazla önlenebilir ölümü engellemeyi hedefliyor.

Fonun başlangıç desteği, Mohammed Bin Zayed İnsani Etki Vakfı tarafından sağlandı. Vakıf, bu fon ve ilgili girişimlere 125 milyon dolar katkıda bulunmayı taahhüt etti.

BAE ayrıca, Şubat ayında Çad hükümeti ile Fatma bint Mubarek Hastanesi ve Diyaliz Merkezi’nin başkent Encemine’de inşası için anlaşma imzaladı. Mart ayında ise Güney Sudan’da Sudanlı mültecilere hizmet verecek üçüncü sahra hastanesini açtı. Daha önce Çad’da Um Jaras ve Abeche sahra hastanelerini kurmuştu.

Ocak 2024’te, Angola’ya 25 ambulans ve sağlık ekipmanı gönderilmişti. Bu yardımlar, COP28 kapsamında açıklanan 220 milyon dolarlık küresel sağlık girişiminin parçası. Girişim, Afrika’da daha dayanıklı sağlık sistemleri oluşturmayı hedefliyor.

Ekonomik Ortaklıklar

İnsani yardımların yanı sıra, BAE Afrika ülkelerinin ekonomik kalkınma çabalarına da destek veriyor.

9 Nisan’da Kongo ile kapsamlı ekonomik ortaklık anlaşması imzalayan BAE, 6 Mart’ta da Orta Afrika Cumhuriyeti ile benzer bir anlaşma yaptı. Mauritius ile geçen yıl imzalanan anlaşma 2 Nisan’da yürürlüğe girdi. 14 Ocak’ta Kenya ile de ekonomik ortaklık anlaşması imzalandı.

Şeyh Mohammed Bin Zayed, bu anlaşmaların Afrika ile ekonomik ve ticari bağları güçlendirmeyi ve yeni işbirliği fırsatları yaratmayı amaçladığını belirtti.

BAE, halihazırda Afrika’ya 110 milyar doların üzerinde yatırım yapmış durumda. Ticaret Bakanı Thani bin Ahmed Al Zeyoudi, Şubat ayında yaptığı açıklamada, BAE’nin kıtada uzun vadeli kalkınma ortaklıklarını pekiştirmeye kararlı olduğunu vurguladı.