AYM’den kritik Türkiye Varlık Fonu kararı: TBMM denetimi geri geliyor
AYM, Türkiye Varlık Fonu ve bağlı şirketleri Meclis denetimi dışına çıkaran hükümleri iptal etti.
Anayasa Mahkemesi, Türkiye Varlık Fonu (TVF) ile fonun kurduğu veya kontrol ettiği şirketleri TBMM denetiminin dışına alan düzenlemeleri iptal etti. Resmî Gazete’de yayımlanan kararla, TVF’nin yıllardır tartışma konusu olan muafiyet alanı daraltıldı ve fonun tüm faaliyetlerinin Meclis denetimi kapsamına girmesi gerektiği vurgulandı.
Muafiyet hükmüne iptal*
AYM, 6741 sayılı Kanun’un “Muafiyet ve istisnalar” bölümünde yer alan ve TVF şirketlerini kamu kurumlarına uygulanan mevzuat ve sınırlamalardan muaf tutan hükmü anayasaya aykırı bularak kaldırdı.
Kararda, demokratik devlet ilkesine dikkat çekilerek şu değerlendirme yapıldı:
> “Kamu kaynaklarının şeffaf ve denetlenebilir biçimde yönetilmesi, demokratik devletin temel gereklerinden biridir.”
Mahkeme, TVF’ye bağlı şirketler için net bir mevzuat çerçevesi oluşturulmadığını, bu durumun belirlilik ve öngörülebilirlik ilkesini zedelediğini belirtti. Böylece, TVF'nin kontrol ettiği şirketler yeniden KİT mevzuatına tabi hale geliyor.
TBMM denetiminden muafiyet kaldırıldı
AYM, 2022’de yapılan ve TVF’nin çoğunluk hissedarı olduğu şirketleri Sayıştay denetimi dahil 18 kanundan muaf tutan düzenlemeyi de iptal etti.
Mahkeme, Anayasa’nın 165’inci maddesini hatırlatarak devletin pay sahibi olduğu tüm kuruluşların TBMM tarafından denetlenmesinin zorunlu olduğunu vurguladı.
Etkin denetim sistemi kurulmalı
Kararda, söz konusu şirketler için nasıl bir denetim mekanizması uygulanacağına dair hiçbir hüküm bulunmadığına işaret edilerek, Meclis’in bu boşluğu doldurması gerektiği belirtildi.
TMSF için de iptal
AYM ayrıca, TMSF’nin kayyım olarak devraldığı şirketlerde ortakların rızası aranmadan yeni şirket kurmasına imkan veren düzenlemeyi de kaldırdı. Bu hükmün mülkiyet hakkı ve hukuk güvenliği bakımından sorunlu olduğu ifade edildi.
