2024’te insanlığı tehdit eden 8 hastalık ve salgın: Gizemli virüs en tehlikelisi

Koronavirüsünün 4 yıl önce ortaya çıkmasından bu yana dünya çapında onlarca yıldır bilinenler de dahil olmak üzere hastalıklarda bir artış yaşanıyor.

Koronavirüs

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve doktorlar, 2023 yılında bazı ünlü hastalıkların gelişimi konusunda uyarıda bulundu. Ayrıca Covid-19’dan daha tehlikeli yeni bir salgının ortaya çıkacağını tahmin ettiler. 

Yeni yıla girerken DSÖ’nün en çok uyardığı hastalıkları ön plana çıkarıyoruz. Birleşmiş Milletler, bu hastalıkların küresel bir endişe haline geldikten sonra uluslararası alanda da yayılmasını bekliyor. 

1- Koronavirüs varyantı JN.1

Dünya Sağlık Örgütü, "JN.1" olarak bilinen yeni tip koronavirüsün dünya genelinde çok hızlı yayıldığını belirterek, yakından takip ettiğini duyurdu. 

Orijinal BA.2.86 varyantını takip eden JN.1 varyantı ilk olarak Ağustos 2023'te rapor edildi ve şu ana kadar en az 41 ülkeye yayıldı. 

DSÖ’ye göre, şu ana kadar bu yüksek düzeyde mutasyona uğramış varyantın koronavirüsten daha ciddi hastalıklara neden olduğu kanıtlanmadı. Ancak BA.2.86 varyantından daha hızlı yayılıyor. 

2- X hastalığı

Dünya Sağlık Örgütü aylar önce Covid-19’dan daha tehlikeli yeni bir salgının ortaya çıkmasını bekliyordu ve buna “X hastalığı” adını vermişti. DSÖ, bunun zoonotik olduğunu, yani omurgalı hayvanlardan insanlara doğal olarak bulaştığını ve büyük ihtimalle bir RNA virüsü olduğunu tahmin etti. 

Indiatoday web sitesine göre, Birleşik Krallık Aşı Çalışma Grubu eski başkanı Kate Bingham, bir sonraki salgının "Covid-19"dan 20 kat daha ölümcül olabileceğini ve 50 milyona kadar insanı öldürebileceğini öngörüyor. 

X hastalığına veya "gizemli virüs" olarak bilinen hastalığa ilişkin en son tahminler, Londra merkezli hastalık tahmin şirketi Airfinity'den geliyor. Şirket, Covid-19 gibi ölümcül bir salgının olasılığını yüzde 27,5 olarak tahmin ediyor. 

Bu sonuçlar, bulaşıcılık, salgının büyüklüğü, salgının olduğu ülkenin nüfusu ve vaka ölüm oranı açısından farklı potansiyel patojenleri modelleyen 150 bin simülasyona dayanıyor. 

3- Grip

Grip, onlarca yıldır özellikle kış aylarında veya diğer solunum yolu virüsleriyle birleştiğinde insanlar için tehdit oluşturan sağlık sorunlarından biri olmuştur. 

Dünya Sağlık Örgütü, yılda 3 ila 5 milyonu ciddi hastalık olmak üzere yaklaşık bir milyar mevsimsel grip vakasının ortaya çıktığını, yılda 290 bin ila 650 bin arasında ölüme neden olduğunu belirtti. 

Dünya Sağlık Örgütü, özellikle gelişmekte olan ülkelerde beş yaş altı çocuk ölümlerinin yüzde 99'unun gribe bağlı alt solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklandığını açıkladı. 

İnfluenza virüslerinin 4 tipi vardır: A, B, C ve D. İnfluenza A ve B virüsleri mevsimsel hastalık salgınlarına neden olur. 

4- Solunum virüsleri

DSÖ’ye göre, sonbahar ve kış mevsimlerinin gelmesiyle birlikte solunum yolu virüsleri, özellikle de solunum sinsityal virüsü (RSV) enfeksiyonu vakaları artıyor. Geçtiğimiz yılın sonlarında olduğu gibi “Covid-19” ve griple birleşmesi durumunda tehdit oluşturması bekleniyor. 

Solunum sinsityal virüsü, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda olmak üzere tüm yaş gruplarında alt solunum yolu enfeksiyonlarının dünya çapında bir nedenidir. İlk enfeksiyon bazen ölümcül olabilen akut bronşite neden olur.

5- Dang humması

Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri, 2023 sonuna kadar rekor sayıda enfeksiyonun ortaya çıkacağı ve hastalığın küresel bir tehdit oluşturabileceğine işaret eden bir dang humması uyarısı yayınladı. Aralık 2023'ün sonlarında küresel DSÖ, yaklaşık 4 milyar insanın dang humması virüsüne yakalanma riski altında olduğu konusunda uyardı. 

DSÖ Acil Durumlar Programı Salgınlara Hazırlık, Salgınlar ve Önleme Bölümü Arbovirüs Ekibi Başkanı Diana Rojas Alvarez, 2023'ün başından bu yana dünya çapında dang hummasına bağlı 5 milyondan fazla vaka ve 5 bin ölümün rapor edildiğini söyledi. 

Newsweek dergisinin haberine göre, DSÖ’den bilim insanları, iklim değişikliğinin neden olduğu küresel ısınmanın etkisinin artması sonucunda hastalığın Avrupa ve Kuzey Amerika dahil olmak üzere dünyanın tropikal olmayan bölgelerine yayılma olasılığı konusunda uyarıda bulundu. 

DSÖ baş bilim insanı Jeremy Farrar, "Dang humması hakkında daha proaktif bir şekilde konuşmalıyız ve ülkeler aynı zamanda gelecekte gelecek ek baskılarla başa çıkmaya da hazırlıklı olmalıdır" dedi. 

6- Maymun çiçeği

Dünya Sağlık Örgütü, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde büyük bir maymun çiçeği salgını konusunda uyardı. 

DSÖ’den yapılan açıklamada, Kongo'da Ocak ile Kasım ortası arasında 13.000'den fazla şüpheli vakanın ve hastalığa bağlı 600'den fazla ölümün meydana geldiğini duyurdu. 

Dünya Sağlık Örgütü uzmanı Rosamond Lewis, hastalığın Demokratik Kongo Cumhuriyeti, komşu ülkeler ve dünya genelindeki vatandaşlar için tehlike oluşturduğunu söyledi. 

Dünya Sağlık Örgütü, test kapasitesini genişletmek ve aşıyı ülkeye getirmek için Kongo'daki yetkililerle birlikte çalışıyor. 

Kongo ile komşu ülkeler arasında çok sayıda sınır kapısı olması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü, hastalığın bölgede yayılmasından endişe duyuyor. 

7- Kızamık

Dünya Sağlık Örgütü, milyonlarca çocuğa aşı yapılmaması nedeniyle dünya çapında kızamık vakalarında artış olduğunu açıklayarak, hastalığın uluslararası salgına karşı uyarıda bulundu. 

Dünya Sağlık Örgütü, son raporlarında, geçen yıl 2022'de kızamık vakalarının yüzde 18 arttığını, ölümlerin ise yüzde 43 arttığını, toplam tahmini enfeksiyon sayısının 9 milyona ulaştığını ve çoğu çocuk olmak üzere 136 bin ölümün gerçekleştiğini bildirdi. 

DSÖ, kızamığın çocuklar için durmaksızın büyüyen bir tehdit oluşturduğunu belirtti. Ayrıca 2021'de 22 ülkeye kıyasla 2022'de 37 ülkede hastalığın büyük bir salgınına tanık olduğunu ekledi.  

8- Antimikrobiyal direnç

Dünya Sağlık Örgütü, antimikrobiyal direncin (AMR) küresel halk sağlığına yönelik on büyük tehditten biri olduğunu ve dünya çapında bu sağlık sorunuyla bağlantılı olarak yılda tahmini 5 milyon ölümün gerçekleştiğini açıkladı. 

Bu ölümlerin yarım milyondan fazlası, Avrupa ve Orta Asya'daki 53 üye ülkeyi kapsayan DSÖ Avrupa Bölgesi'nde meydana geliyor. 

DSÖ, antimikrobiyal direncin 2050 yılına kadar yılda 10 milyon ölüme yol açacağını tahmin ederek sorunun her geçen yıl daha da kötüleşeceği konusunda uyardı.