Zammın ardından dul ve yetim aylıkları ne kadar oldu?

Hürriyet yazarı Noyan Doğan, en düşük emekli maaşının artırılmasının ardından dul ve yetim aylıklarında nasıl bir değişiklik olduğunu yazdı. Detaylı rakamları paylaştı.

En düşük emekli maaşı 10 bin liradan 12 bin 500 liraya çıkarılmıştı. Bu düzenlemenin ardından dul ve yetim maaşlarında da değişiklikler oldu. Hürriyet Gazetesi yazarı Noyan Doğan, dul ve yetim maaşlarının hangi oranda arttığını ve sistemin nasıl işlediğini detaylı olarak anlattı. Rakamları da paylaşan Doğan, kimin ne kadar maaş alacağını açıkladı.

Dul ve yetim aylıkları değişti

EN düşük emekli aylığının 12.500 liraya yükseltilmesi ile emeklilerin maaş farkları geçen hafta hesaplara yattı. Birkaç gündür de dul ve yetim aylığı alan okuyuculardan sorular geliyor. Kimileri maaşların eksik yattığından şikayet ediyor, kimileri ise kendisine maaş farkı yatmadığından yakınıyor.

Öncelikle şunu belirteyim, 12.500 liraya çıkan en düşük emekli aylığından 4.5 milyonu bulan SSK ve Bağ-Kur’dan dul ve yetim aylığı alanlar da yararlanacak; tabi hisseleri oranında. Malum; ölüm aylığından, vefat eden sigortalının eşi, çocukları ve bazı şartlara göre de anne ve babası yararlanabiliyor. Vefat eden sigortalının dul eşine yüzde 50 oranında aylık bağlanırken, sigortalının çocuğu yoksa ve eşine kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık bağlanmamışsa yüzde 75’i oranında ölüm aylığı bağlanıyor. Çalışmayan ya da kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde de 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlara maaşın yüzde 25 oranında aylık bağlanıyor.

3.125 LİRADAN DÜŞÜK OLMAYACAK

Bu çerçevede dul ve yetim aylığı alanlar 12.500 liraya çıkan en düşük emekli aylığından yüzde 25, yüzde 50 ve yüzde 75 oranında yararlanacaklar. En basit şöyle anlatayım. En düşük emekli aylığının artması ile birlikte; yüzde 25 hisseye göre aylık alanların maaşı ağustos ayından itibaren 3.125 liradan, yüzde 50 hisseye göre 6.250 liradan, yüzde 75 hisseye göre de 9.375 liradan düşük olmayacak.

Peki, maaş farkları hesaplara yattıktan sonra dul ve yetim aylığı alanların kafaları neden karıştı? Emekli maaşlarında olduğu gibi dul ve yetim aylığı alanlarda da kök maaş hesabı var. Bu yılın Ocak ayında en düşük emekli aylığı 10.000 liraya çıkarılmıştı ve bu kapsamda en düşük dul ve yetim aylığı alanların maaşları da artmıştı. 2023 yılının Aralık ayında yüzde 25 hisseye göre 1.500 lira maaş alanların hesabına 2024 Ocak ayından itibaren 2.500 lira yatırıldı. Neden? En düşük emekli aylığı 10.000 liraya çıkarıldığı için yüzde 25 hisseye göre de en düşük aylık 2.500 liradan daha az olmayacağı için. Oysa bu kişilerin kök maaşları 1.500 liraydı.

Temmuz ayında SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin zam oranı yüzde 24.73 oldu. Temmuz ayında da yüzde 24.73’lük zamlı maaşlar hesaplara yatırıldı. Aynı şekilde dul ve yetim aylığı alanların da maaşları yüzde 24.73 zamlandı ve bu hesaba göre zamlı maaşlar hesaplara yatırıldı. Yüzde 25 hisseye göre kök maaşı 1.500 lira olup da en düşük emekli aylığı 2 bin 500 lirayı alanların maaş hesapları 1.500 lira üzerinden yapıldı ve önce yüzde 24.75 zam uygulandı, maaş 1.886 lira çıktı, bunun üzerine yüzde 4 ek ödeme eklendi; böylece temmuz maaşı 1.961 lira oldu ve temmuz ayında da hesaplara bu tutar yatırıldı. En düşük emekli aylığı 12.500 liraya çıktığı için ve yüzde 25 hisseye göre en düşük dul ve yetim aylığı 3.125 liradan az olamayacağı için; 7 Ağustos tarihinde bu kişilere maaş farkı olarak 1.164 lira yatırıldı. Ağustos ayından itibaren de kök maaşı 1.500 olanların hesaplarına 3.125 lira yatırılacak.

Yanlış hesap yapılmasının bir nedeni de ocak-haziran döneminde bankaya yatan maaşlar içinde yüzde 4’lük ek ödemenin olması. Yani, bankaya her ay 5.200 lira yatırılıyorsa, bunun içinde yüzde 4’lük ek ödeme tutarı (200 lira) var. Maaşınız aslında 5.000 lira. Dolayısıyla yüzde 24.73’lük Temmuz zammını 5.000 lira üzerinden hesaplamanız gerekiyor.

EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI ETKİLEDİ

Yüzde 50 hisseye göre dul ve yetim aylığı alanlardan da bir örnek vereyim. Ocak-Temmuz döneminde maaşınız ek ödemesiz 5.000 bin liraysa, Temmuz ayında yüzde 24.73 emekli zammını uygulayacaksınız, üzerine de yüzde 4 ek ödemeyi ekleyeceksiniz; böylece maaşınız 6.485 lira olacak. Yüzde 50’ye göre en düşük emekli aylığı 6.250 lira olduğu için ve sizin maaşınız da bundan 235 lira yüksek olduğu için bu yılın Aralık ayında kadar hesabınıza 6.485 lira yatacak.

Özetle; yüzde 25 hisseye göre kök maaşı 2.400’ün altında olanlar, yüzde 50 hisseye göre kök maaşı 4.800 liranın altında olanlar ve yüzde 75 hisseye göre kök maaşı 7.200 liranın altında olanlar yine hisseleri oranında en düşük emekli maaşından yararlanacaklar.