UNHCR ne zaman kuruldu? Misyonu nedir?
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), II. Dünya Savaşı sonrasında evlerinden kaçan veya evlerini kaybetmiş milyonlarca Avrupalıya yardım etmek amacıyla 1950 yılında kuruldu.
Görev süresinin üç yıl sonra dolması öngörülmüştü ve bu süre zarfında UNHCR’nin çalışmalarını tamamlaması öngörülüyordu.
72 yıl sonra hala yoğun bir şekilde çalışmalarını sürdüren Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, dünya genelinde mültecileri korumaya ve onlara yardım etmeye devam ediyor.
1954 yılında UNHCR, Avrupa’da çığır açan çalışmaları sebebiyle Nobel Barış Ödülünü kazandı. Ancak çok geçmeden bir sonraki büyük çaplı acil durumla karşı karşıya kaldı.
1956 yılında Macar Devrimi sırasında 200 bin kişi, komşu ülke olan Avusturya’ya kaçtı. Macarları varışta ya da grup temelinde statü vermek suretiyle mülteci olarak tanıyan UNHCR, onların üçüncü ülkeye yerleştirilmesine yönelik çalışmalara liderlik etti. Bu ayaklanma ve sonrasındaki gelişmeler, ileriki yıllarda insani yardım kuruluşlarının mülteci krizlerine müdahale etme yöntemini şekillendirmiş oldu.
1960’lı yıllar boyunca, Afrika’nın sömürgeden kurtulup bağımsızlığını kazanma süreci, kıtanın tanıklık edeceği pek çok mülteci krizinin ilkine sebep oldu. Sonraki 20 yılda UNHCR, Asya ve Latin Amerika’da yerinden edilmiş kişilere de yardım etti.
1981 yılında dünya genelinde mültecilere sağlanan yardım sebebiyle, UNHCR ikinci Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.
21. yüzyılın başlarında UNHCR; Afrika, Ortadoğu ve Asya’da yaşanan büyük mülteci krizlerinde yardım sağlamıştır. Aynı zamanda çatışma nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişilere yardım etmek için, deneyim ve birikimini kullanması istendiğinde UNHCR vatansız kişilere yardım etmek suretiyle rol oynadığı alanları genişletmiştir. Mültecilerin Hukuki Statüsüne ilişkin 1951 Sözleşmesi, Afrika ve Latin Amerika gibi dünyanın bazı yerlerinde kabul edilen ek bölgesel ve yasal belgelerle güçlendirilmiştir.
Donör devletler, UNHCR’nin 2022 yılındaki çalışmalarını desteklemek için bugün 1.054 milyar ABD Doları tutarında rekor bir taahhütte bulunarak, UNHCR’nin kaçmak zorunda kalan milyonlarca insan için dünya çapında hayat kurtaran programlara devam etmesini sağlamıştır. 808 milyon ABD Doları da UNHCR’nin 2023 ve sonrasındaki programları için taahhüt edilmiştir.
Gönüllü katkılar, UNHCR’nin finansmanının neredeyse tamamını oluşturmaktadır. Bugün donör devletlerden alınan taahhütlere ek olarak, UNHCR’nin özel sektör Ulusal Ortaklarının temsilcileri, 2022 için 315 milyon ABD Doları ek katkıda bulunmayı taahhüt etmiştir.
UNHCR’nin 2021 bütçesi başlangıçta 8.616 milyar ABD Doları olarak onaylanmış, ancak COVID-19, Afganistan, Etiyopya ve Venezuela için ek mali gereksinimler sonrasında toplam bütçe 9.248 milyar ABD Dolarına yükselmiştir.
