Ukrayna'dan kritik adım! ABD'nin madenlere erişimine izin verdi
Ukrayna dünya genelinde ses getiren bir adım attı ve Amerika ile arasındaki stratejik iş birliğini derinleştirecek anlaşmayı imzalayarak, nadir toprak elementlerine erişim izni verdi.
Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olga Ştefanişina'nın Kiev ve Washington'ın ABD'nin Ukrayna'nın madenlerine erişimini öngören anlaşmanın imzalanmaya yakın olduğunu açıklamasının ardından, beklenen gelişme yaşandı. Ukrayna, maden anlaşmasını kabul etti. Bu anlaşma, Ukrayna ile ABD arasındaki stratejik iş birliğini derinleştirirken, küresel enerji ve nadir toprak elementleri piyasasında büyük bir etki yaratacak.
Ukraynalı yetkililer, Amerika'nın kaynakların işletilmesinden elde edilecek 500 milyar dolarlık potansiyel gelirden hak isteklerini geri çekmesinin ardından, Kiev'in petrol ve gaz da dahil olmak üzere maden kaynaklarının ortaklaşa geliştirilmesine ilişkin anlaşmayı imzalamaya hazır olduğunu duyurdu. Yetkililer, daha önce Trump yönetimi tarafından sunulan ağır şartların hafifletildiğini ve bu anlaşmanın Ukrayna'nın ekonomik toparlanmasına katkı sağlayacağını belirtiyor.
ABD'nin sunduğu ilk anlaşma taslağı, Kiev yönetimi tarafından büyük tepkiyle karşılanmıştı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ABD'nin madenler üzerindeki tam mali kontrol talebini içeren bu metni reddetti. Ancak yapılan müzakereler sonucunda, Ukrayna'nın petrol ve gaz dahil olmak üzere devlete ait maden kaynaklarının gelirlerinin %50’sine katkıda bulunacağı yeni bir fon modeli oluşturuldu. Söz konusu fon, Ukrayna’daki altyapı projelerine yatırım yapacak ve Kiev yönetimine doğrudan ekonomik fayda sağlayacak.
Ukraynalı yetkililer, bu anlaşmayı yalnızca ekonomik bir iş birliği olarak değil, aynı zamanda ABD ile uzun vadeli güvenlik ortaklığı için kritik bir adım olarak görüyor. Ancak anlaşmada ABD’nin Ukrayna’ya güvenlik garantileri sunacağına dair herhangi bir hükmün yer almaması, Kiev’de endişelere neden oluyor.
Ukrayna, Avrupa Birliği'nin "kritik hammaddeler listesinde" yer alan 30 elementin 21'ine sahip. Özellikle nadir toprak elementleri, küresel teknoloji sektöründe stratejik bir önem taşıyor. Bu elementler, elektrikli araç bataryalarından askeri donanımlara, yenilenebilir enerji ekipmanlarından elektronik cihazlara kadar geniş bir kullanım alanına sahip.
Ukrayna'daki maden yataklarının büyük bir kısmı halen Rus işgali altındaki Donetsk, Luhansk ve Dnipropetrovsk bölgelerinde bulunuyor. Ancak Kiev, Vinnitsiya ve Jitomir bölgelerinde de büyük potansiyel taşıyan maden rezervleri tespit edilmiş durumda. Ukrayna hükümeti, bu kaynakların çıkarılmasını hızlandırmak ve küresel pazarda Çin'in tekelini kırmak için ABD ile iş birliğini derinleştirme hedefinde.
ABD, nadir toprak elementleri ve kritik minerallerin üretimi konusunda Çin'e olan bağımlılığını azaltmak amacıyla agresif bir politika izliyor. Küresel piyasada nadir toprak elementlerinin %60 ila 70’ini üreten Çin, bu alandaki en büyük oyuncu konumunda. Pekin yönetimi, bu minerallerin işlenmesi konusunda da %90’lık bir pazar payına sahip.
Washington, Ukrayna'nın zengin nadir toprak elementleri ve lityum rezervleri sayesinde bu bağımlılığı kırmayı ve küresel enerji piyasasında stratejik üstünlük kazanmayı amaçlıyor. Özellikle elektrikli araç endüstrisi ve askeri sanayide kullanılan mineraller, ABD için kritik bir öneme sahip.
Başkan Donald Trump, Ukrayna'nın kaynaklarını ABD ile ortak kullanıma açmasının, Washington’un Ukrayna’ya yaptığı askeri ve mali yardımlara karşı bir ödeme olarak görülmesi gerektiğini savunuyor. İlk aşamada sunulan ağır şartlar, Kiev yönetimi tarafından reddedilirken, yapılan yeni düzenlemelerle daha dengeli bir anlaşma ortaya çıktı. Ancak bu anlaşmanın Ukrayna Parlamentosu tarafından onaylanması gerekiyor ve muhalefet partileri bu sürece ciddi itirazlar getiriyor.
Öte yandan Trump, Avrupalı müttefiklerin Ukrayna'ya desteğini yetersiz bulduğunu belirterek, ABD'nin doğrudan Rusya ile müzakere yoluna gitmesi gerektiğini vurguluyor.
