Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığı sona erer mi? / Al Ain Türkçe Özel
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye ile normalleşme ve F-35 konularında yaptığı açıklamalar gündemde... Uluslararası İlişkiler Uzmanı Haydar Oruç, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığının sona erip ermeyeceğini Al Ain Türkçe’ye anlattı.
NATO Liderler Zirvesi’nin ardından basın toplantısı düzenleyen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye ile normalleşme süreci ve ABD’den savaş uçağı alımına ilişkin önemli açıklamalar yaptı. Suriye ile normalleşme konusunda Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a davetini ilettiğini, konuyla ilgili Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ı görevlendirdiğini dile getirdi. Bu noktada ‘Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığı sona erer mi?’ sorusu gündeme geldi. ABD’den savaş uçağı alımı konusunda ise "Türkiye'ye F-35 satışı ile ilgili Biden'la konuştum. Bana 3-4 haftaya bu sorunun çözüleceğini söyledi" ifadesini kullandı. Bu gelişmeleri Uluslararası İlişkiler Uzmanı Haydar Oruç Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi.
Haydar Oruç’un Al Ain Türkçe’nin sorularına verdiği cevaplar şöyle;
TÜRKİYE’NİN SURİYE’DEKİ ASKERİ VARLIĞI SONA ERER Mİ?
-Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daveti, bu konuda Dışişleri Bakanı Fidan'ı görevlendirmesi Türkiye’nin Suriye politikasındaki değişikliğin yaklaştığını gösteriyor. Türkiye-Suriye normalleşmesi nasıl ilerleyecek, bu normalleşme Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığını nasıl etkiler?
Astana’daki zirve sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan Putin ve Esad’a bir davet göndereceğini söylemişti. Dün gece de ek açıklamalar yaptı. Türkiye’nin normalleşme konusundaki tavrı net. Bundan sonra Esad’dan gelecek haberlere göre süreç ilerleyecek. Putin’in yakın zamanda bir Türkiye ziyareti söz konusu. Son gelişmeler ışığında Putin’in ziyaretine Esad’ın da dahil olup üçlü bir görüşme yapılabileceği görülüyor. Türkiye’nin Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduğu vurgusu oldukça önemli. Suriye’nin bunu anladığını düşünüyorum. Esad da bu süreci ilerletmek ister ve olumlu tavır sergilerse yakın zamanda bu görüşme olabilir ve süreç daha da hızlanabilir.
Bu normalleşmeyi istemeyenlerin tavırları da önemli. Bazı ülkeler ve bölgedeki terör örgütlerinin normalleşmeyi istemediğini biliyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’de, NATO zirvesinde Türkiye’nin tavrını tekrarlaması, kararlılığın bir göstergesi. Sonrasında bölgedeki terör örgütleri konusunda NATO müttefiklerinden Türkiye’ye paralel tavır izlemelerini istemesi de bunun bir parçasıydı.
Türkiye’nin Suriye topraklarında asker bulundurmasının sebebi bölgedeki terör örgütleri... Oradaki askeri varlık, rejimle ilgili değil. Türkiye daha önce de Suriye’nin, bölgeden Türkiye’ye yönelecek saldırıları önlemesinden memnuniyet duyacağını dile getirmişti. Türkiye bunu tekrar hatırlatıyor. Normalleşme kapsamında bu konu da gündeme gelecektir. Bir plan dahilinde bu konuda anlaşma sağlanabilir. Çekilmenin yanı sıra oradaki terör örgütlerinden gelen tehdit tamamen sona erene kadar bir garantör güç olarak da düşünülebilir. Bu karşılıklı uzlaşmaya bağlı bir durum. Ama bölgedeki terör örgütleri konusunda Türkiye’ye garantiler verilirse ve bu garantiler de sıkı şekilde uygulanırsa Türkiye’nin bölgedeki askeri varlığını sonlandırabileceğini düşünüyorum. Bu konuda bir formül bulunacaktır.
SURİYE İLE NORMALLEŞME, TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNİ ETKİLER Mİ?
Türkiye'nin Suriye ile normalleşmesi, ABD-Türkiye ilişkilerinde yeni bir gerilim yaratır mı?
ABD-Türkiye ilişkileri doğrudan etkilenmez ancak ABD içindeki bir kliğin bu normalleşmeyi istemediğini biliyoruz. Bunun nedeni de ABD’nin bölgedeki askeri varlığı. Şu anki durumda oradaki ABD askeri varlığı için iyi bir ortam var. Ancak normalleşme olursa bu ortam bozulacaktır. Trump’ın ABD askerlerinin Suriye’den çekilmesi talimatı uygulanmamıştı. ABD’de seçim var. Biden devam ederse Suriye’de kalmakta ısrarcı olacağını düşünmüyorum. Trump gelirse Suriye’den çekilme konusunda daha güçlü bir emir yayınlayabilir. Az önce bahsettiğimiz ABD içindeki grup, mevcut parçalı yapının devamını istiyor. Normalleşme şu anki durumlarını sıkıntıya sokabilir.
TÜRKİYE F3-35 PROGRAMINA GERİ Mİ DÖNÜYOR?
Biden'ın F-35 satışı için 3-4 hafta içinde çözüm sözü vermesi ne anlama geliyor? Bu durum Türkiye'nin NATO içindeki rolünü değiştirir mi?
Ben açıkçası F-35 sorununun bu kadar kısa sürede çözülebileceğini düşünmüyorum. Bu sözün tutulması konusunda çok ümitli değilim. Çünkü F-35 süreci sona erdirildiği için F-16 süreci başlamıştı. F-16 konusunda bile hala pürüzlerin olduğunu duyuyoruz. Şimdi burada akıllara gelen ilk konu Biden’ın kastı F-16'lardı da yanlışlıkla F-35 mi dedi? Böyle bir ihtimal olabilir. Bir diğer konuşulan konu, Türkiye’nin karşı çıktığı Ukrayna’ya ve İsrail’e yönelik yardımlar karşılığında F-35 programına dönüş ihtimali... Ancak ben bunu gerçekçi bulmuyorum. Türkiye ne karşılığında olursa olsun bu konuya destek vermeyecektir. Türkiye savaşın bitirilmesinden yana ve NATO’nun savaşa dahil olmasını istemiyor. F-35 için Rusya’yı karşısına almayacaktır.
