Türkiye'de kripto varlıklara ilginin artışı ve potansiyel sonuçları! Al Ain Türkçe Özel

Türkiye'de kripto varlıklara ilgi artıyor. Ekonomist Evren Devrim Zelyut, kripto paraların somut değerlere karşı eksikliklerini vurgulayarak, etkin bir şekilde kullanılabilmesinin zorluğuna dikkat çekti.

Kripto varlıklar, özellikle son zamanlarda Türkiye'deki kullanım yükselişleriyle dikkat çekiyor. Geleceği merak konusu olsa da bu trend, Türkiye'yi kripto varlıklara en çok ilgi gösteren ülkelerden biri haline getiriyor.

Borsa İstanbul'un en önemli rakiplerinden biri olarak görülen kripto para piyasaları, uzmanlar arasında dikkat çeken bir konu.

Özellikle 2021 yılından sonra vatandaşların kripto varlıklara olan ilgisi arttı. Artan enflasyonla birlikte, sanal para, vatandaşlar için “bir mali sığınak olabilir mi”, sorusunu gündeme getiriyor.

Ekonomist Evren Devrim Zelyut, vatandaşların kripto paralara karşı mesafeli olduklarını, ancak sermaye piyasalarını etkin kullanmadıkları için enflasyona karşı tasarruflarını koruma ve artırma çabasında olduklarını belirtiyor.

Al Ain Türkçe'den Merve Öney’e konuşan Devrim Zelyut, dijital paraların geleceğinin, reel bir mal ve hizmet karşılığı olabilmelerine bağlı olduğunu vurguluyor.

Zelyut, kripto paranın somut bir karşılığı olmamasını, hatta güvensiz bir ekonomiye kıyasla bile kripto paranın daha az güvenli olduğunu belirtiyor.

Zelyut, kripto paraların elle tutulamayan, gözle görülemeyen ve reel dünyada başkalarına aktarılamayan varlıklar olduğunu belirtiyor.

Zelyut, bu durumu, "Örneğin hisse senedi alındığında şirket bilinir, altın alındığında altına dokunulabilir, dolar alındığında cebinizde taşınabilir, arsa alındığında bir taşınmaz sahibi olunur. Aynı durum konut için de geçerlidir. Bu elle tutulur, gözle görülür ve reel dünyada başkalarına rahatlıkla devredilebilir varlıklar karşısında kripto paraların değeri azdır." ifadeleriyle açıklıyor.

Ekonomist Zelyut kripto varlıklar hakkında merak edilenleri şöyle yanıtladı:

Vatandaşlar kripto varlıklara neden yöneliyor?

Vatandaş, kriptoya sermaye piyasalarını çok iyi kullanmayı bilmediği için ve enflasyon altında da ezildikleri için haliyle tasarruflarını enflasyona karşı korumak ve arttırmak çabasıyla kriptoya yöneliyorlar.

Özellikle 2 yıl kadar önce Bitcoinin 60 bin dolara çıkışı çok etkili oldu. Bu furyada vatandaşta bir şekilde yararlanmak istedi ama tabii ki bu paralara netice itibarıyla orijin olmayan kimin çıkardığı belli olmayan somut bir varlığa dayalı olmayan öğeler. O yüzden zaten başından beri mesafeli yaklaştım ki benim tüm tahminlerim tuttu kripto para konusunda. Başta Çin ve diğer bütün büyük ülkelerin kendi milli paraları ve kendi dijital paralarını çıkartacaklarını söylemiştim iki yıl önce.

Bir de paranın özünde senyoraj hakkı vardır ki o da ülkedeki parayı yetkili çıkaranlara o ülkede mal ve hizmetlerden ücretsiz bir şekilde alma hakkını verir. Dolayısıyla bu kripto paraları çıkartanlar aslında bu senyoraj hakkına ulaşmaya çalıştılar ama 2021 -22 bir furyaydı, 2023’e doğru büyük merkez bankaları buna uyandı ve kendi dijital paralarının hazırlığına giriştiler.

Önümüzdeki dönemde bir merkez bankasına bağlı olmayan dijital paraların kalma şansınız az olduğunu düşünüyorum. Ya da arkasında kuvvetli bir proje ve reel dünyada mal ve hizmet takasına yardımcı olabilecekse kalabilecek.

Ama şimdi TCMB’nin bir hazırlığı var dolayısıyla para dediğiniz şey arkasında bir devlet organizasyonu, bir silahlı kuvvetler, bir bürokratik organizasyon ve bir halkla oluşuyor. Tek başına oluşmadığı için para satın alma gücünü buluyor.

Sanal bir öğenin bence reel dünyada çok fazla bir yeri olmayacağını düşünüyorum.

Kripto varlıklara olan ilgide ekonomiye olan güvensizliğin boyutu nedir?

Güvensiz ekonominin bile kriptodan çok daha güvenli olduğunu düşünüyorum ben. Mesela hisse senedi alındığında şirket belli, altın alındığında o altına dokunuluyor, dolar alındığında cebinizde taşınıyor, arsa alındığında bir taşınmaz sahibi olunuyor. Keza konut için aynısı. Dolayısıyla gözle görülür, elle tutulur ve gerçek dünyada başkalarına da rahatlıkla devredebileceğiniz kıymetler karşısında bunların pek hükmü yok. Elbette ki yani güven sorunu olduğu zaman ekonomiye, bunlar seçilebilir ama daha çok, bu paraların modası bir saadet zincirinde soluksuz yükselişlerine bağlıydı. Şimdi o saadet zinciri kırıldığı için yükselemiyorlar karşılarında devletler var. Merkez bankası blokaj koydu.

Dijital paralara karşı değilim, dijital paraların merkez bankaları tarafından çıkartıldığı zaman işe yarayacak bir anlam ifade edebileceğini düşünüyorum.