Türkiye’de kredi çekimleri dururken Kredi Kartı borçları patlak veriyor
Parasal sıkılaştırma ve yüksek faizler, bankacılık sektöründe kredi hacminin reel olarak daralmasına yol açtı. Tüketici kredilerinde ve ticari kredilerde ciddi gerilemeler yaşanıyor. Gazeteci Naki BAKIR bu konuyu ele aldı.
Ekonomide uygulanan parasal sıkılaştırma ve yükselen faiz oranları, üretim ve tüketimi baskı altına almaya devam ediyor. Bankacılık sektörünün sağladığı kredilerin hacmi, yüksek faiz oranları nedeniyle enflasyonun altında büyüyerek reel anlamda daraldı.
KREDİ HACMİNDEKİ REEL DARALMA
Reel bazda konut, taşıt ve ihtiyaç gibi tüketici kredilerinin hacmi ciddi şekilde daraldı. Üretim sektörüne verilen ticari kredilerde de benzer bir durum yaşanıyor. Ancak tüketici kredi kartı borçlarındaki büyüme enflasyonun çok üzerinde bir seyir izliyor. Bu durum, özellikle taksitsiz alışverişlerin büyük bir hızla artmasına yol açtı.
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ TOPLAM KREDİ HACMİ
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi 2024'ün ocak-ağustos döneminde yüzde 25,4 artış göstererek 14 trilyon 587,2 milyar liraya ulaştı. Ancak bu artış, yüzde 31,94 oranındaki tüketici fiyat endeksi (TÜFE) bazındaki enflasyonun gerisinde kaldı. Enflasyonla indirgendiğinde bankacılık kredi hacminin ilk sekiz ayda reel olarak yüzde 4,9 oranında daraldığı tespit edildi.
TİCARİ KREDİLERDEKİ DURUM
Ocak-ağustos döneminde ticari ve diğer krediler yüzde 25’lik cari büyüme ile 11 trilyon 204,1 milyar liraya ulaştı. Ancak bu büyüme de enflasyonun altında kaldı ve reel bazda yüzde 5,2 oranında bir daralma yaşandı. Bu, ekonominin üretim ayağındaki kredi kullanımının giderek zayıfladığını gösteriyor.
TÜKETİCİ KREDİLERİNDEKİ DÜŞÜŞ
Tüketici kredileri, yüzde 18,7 oranındaki cari büyümeyle 1 trilyon 797,1 milyar lira olarak kaydedildi. Ancak reel anlamda bu kredilerde yüzde 10 oranında bir daralma meydana geldi. İhtiyaç kredilerinde cari büyüme yüzde 28,4 seviyesinde gerçekleşirken, reel bazda yüzde 2,7 oranında daralma yaşandı. Konut kredilerinde ise cari büyüme sadece yüzde 4,2’de kaldı ve reel bazda yüzde 21’lik bir küçülme görüldü. Taşıt kredilerinde cari büyüme negatif yönde seyrederek yüzde 14,2 oranında daraldı ve 82,2 milyar liraya geriledi. Reel bazda ise taşıt kredilerinde yüzde 35’lik bir daralma kaydedildi.
BİREYSEL KREDİ KARTI BORÇLARINDA BÜYÜME
Bireysel kredi kartı borçları ise ağustos ayı itibarıyla yüzde 37,3 oranında artarak 1 trilyon 586 milyar liraya ulaştı. Reel bazda bu borçlarda yüzde 4,1 oranında bir büyüme gerçekleşti. Taksitsiz alışveriş borçlarındaki artış ise dikkat çekici. Sekiz aylık dönemde peşin kart borçları yüzde 58,9 oranında artarak enflasyonun çok üzerinde bir büyüme kaydetti.
YILLIK BAZDA KREDİ HACMİNDEKİ DEĞİŞİM
Bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi ağustos ayı itibarıyla son bir yılda cari olarak yüzde 40,9 oranında büyüme gösterdi. Ancak bu büyüme, yüzde 51,97 düzeyindeki enflasyonun altında kaldı ve reel bazda yüzde 7,3’lük bir daralma yaşandı. Ticari ve diğer kredilerde ise cari büyüme yüzde 39,6 olarak kaydedildi ve reel bazda yüzde 8,1 oranında bir daralma gözlemlendi. Tüketici kredilerinde yıllık bazda sadece yüzde 25,3 oranında bir artış olurken, reel olarak yüzde 17,5’lik bir daralma görüldü. Konut kredileri yıllık bazda yüzde 32,8, taşıt kredileri yüzde 37,8 ve ihtiyaç kredileri yüzde 8 oranında reel anlamda küçüldü.
PEŞİN KART BORÇLARINDAKİ ARTIŞ
Son bir yılda bireysel kredi kartı borçları cari olarak yüzde 78,2 oranında büyüme kaydetti. Bu büyüme, özellikle peşin kart borçlarındaki hızlı artıştan kaynaklandı. Kartlı alışverişlerde taksit sınırlarının artırılması ve faizlerin yükselmesi, taksitli kart borçlarının büyümesini sınırladı. Ancak taksitsiz kart borçlarındaki artış yüzde 117,1 oranında gerçekleşti ve enflasyonun iki katından fazla bir büyüme yaşandı.
FAİZ ORANLARININ ETKİSİ
Son bir yılda kredi faizlerindeki rekor yükseliş, kredilerdeki reel daralmada belirleyici bir rol oynadı. Ticari kredilerin yıllık basit faizi geçen yılın ağustos ayında yüzde 31,48 iken, bu yıl nisanda yüzde 66,65 seviyesine kadar çıktı. Tüketicilere verilen konut kredilerinde ise faiz oranları geçen yılın aynı dönemine göre artarak yüzde 43,53 seviyesine yükseldi. Taşıt kredilerinde de benzer bir yükseliş kaydedildi ve bu yıl temmuz ayında yüzde 53,74 ile son bir yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
