Türkiye'nin doğurganlık hızı en yüksek olan şehir hangisi?
TÜİK'in 2023 verilerine göre, Türkiye'de canlı doğan bebek sayısı 958 bin 408 oldu. Doğurganlık hızı 1,51'e düşerken, en yüksek doğurganlık Şanlıurfa'da, en düşük Bartın'da kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı doğum istatistiklerini kamuoyuna sundu. Türkiye'de 2023 yılında canlı doğan bebek sayısı, toplam 958 bin 408 olarak kaydedildi. Peki, doğum oranları ve doğurganlık hızında nasıl bir değişim yaşandı? Bu rakamlar bize ne anlatıyor?
CANLI DOĞAN BEBEK SAYISI VE CİNSİYET DAĞILIMI
TÜİK verilerine göre, 2023 yılında canlı doğan bebeklerin yüzde 51,3'ü erkek, yüzde 48,7'si kız oldu. Bu oranlar, cinsiyet dağılımında belirgin bir denge olduğunu gösteriyor.
DOĞURGANLIK HIZI NEDEN DÜŞTÜ?
Toplam doğurganlık hızı, bir kadının doğurganlık döneminde (15-49 yaş aralığı) doğurabileceği ortalama çocuk sayısını ifade ediyor. 2001 yılında 2,38 olan bu hız, 2023'te 1,51'e düştü. Nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,1'in altında kalması, Türkiye'de doğurganlık oranlarının azalmakta olduğunu gösteriyor. Bu düşüşün arkasında yatan nedenler nelerdir?
EN YÜKSEK DOĞURGANLIK ŞANLIURFA'DA
Geçen yıl en yüksek toplam doğurganlık hızı, 3,27 çocukla Şanlıurfa'da kaydedildi. Şırnak 2,72 çocukla ikinci, Mardin ise 2,4 çocukla üçüncü sırada yer aldı. En düşük doğurganlık hızı ise 1,13 çocukla Bartın'da görüldü. Bu ilin ardından Zonguldak (1,14) ve Karabük (1,16) geldi.
TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ARASINDAKİ FARK
Avrupa Birliği (AB) üye ülkelerinin toplam doğurganlık hızı ortalaması 2022 yılında 1,46 olarak kaydedildi. En yüksek doğurganlık Fransa'da 1,79 çocuk, en düşük ise Malta'da 1,08 çocuk olarak kayıtlara geçti. Türkiye, 1,63 oranıyla AB üyesi ülkeler arasında beşinci sırada yer aldı. Bu veriler, Türkiye'nin doğurganlık hızının AB ortalamasının üzerinde olduğunu gösteriyor.
KABA DOĞUM HIZI VE İLLERE GÖRE DAĞILIM
Kaba doğum hızı, bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade eder. 2001 yılında binde 20,3 olan bu oran, 2023'te binde 11,2'ye düştü. En yüksek kaba doğum hızı, binde 24,8 ile Şanlıurfa'da görüldü. Şırnak (binde 22) ve Mardin (binde 19,3) onu takip etti. En düşük kaba doğum hızı ise binde 6,9 ile Zonguldak'ta kaydedildi. Bu ili Bartın (binde 7,2) ve Karabük (binde 7,6) izledi.
YAŞA ÖZEL DOĞURGANLIK HIZI
Yaşa özel doğurganlık hızı, belli bir yaş grubundaki bin kadın başına düşen canlı doğan çocuk sayısını ifade eder. 2001 yılında en yüksek yaşa özel doğurganlık hızı, binde 144 ile 20-24 yaş grubunda iken, 2023 yılında bu oran binde 101 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. Bu durum, kadınların daha ileri yaşlarda doğum yapmayı tercih ettiğini gösteriyor.
ADOLESAN DOĞURGANLIK HIZI
Adölesan doğurganlık hızı, 15-19 yaş grubundaki bin kadın başına düşen canlı doğan çocuk sayısını ifade eder. 2001 yılında binde 49 olan bu oran, 2023 yılında binde 11'e geriledi. 2022 yılı verilerine göre, AB üyesi ülkeler arasında en yüksek adölesan doğurganlık hızı binde 37 ile Bulgaristan'da, en düşük ise binde 1 ile Danimarka'da kaydedildi. Türkiye, binde 12 ile AB ortalamasının üzerinde yer aldı.
DOĞUM YAPAN ANNELERİN ORTALAMA YAŞI
2001 yılında doğum yapan annelerin ortalama yaşı 26,7 iken, 2023 yılında 29,2 oldu. İlk doğumunu 2023'te gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 27 olarak belirlendi. İlk doğumdaki ortalama anne yaşı illere göre incelendiğinde, en yüksek yaş Artvin ve Tunceli'de (29), en düşük ise Muş ve Ağrı'da (24,2) görüldü.
ÇOĞUL DOĞUMLAR
2023 yılında doğumların yüzde 3,3'ü çoğul doğum olarak gerçekleşti. Çoğul doğumların yüzde 95,6'sı ikiz, yüzde 4,2'si üçüz, yüzde 0,2'si ise dördüz ve daha fazla bebek olarak kayıtlara geçti.
