"Türkiye, Taliban’ı ilk tanıyanlardan olacaktır"
Akademisyen Hakan Güneş, Taliban’ın Afganistan’da kontrolü hızlı bir şekilde ele geçirmesiyle Türkiye’nin Kabil havalimanı misyonunun rafa kalktığını söyledi.
Türkiye’nin Taliban’ı ilk tanıyacak ülkelerden birisi olabileceği belirten Güneş, Kabil’deki kaos görüntülerinin Batı tarafından hızlıca unutulacağı görüşünde.
Samanyoluhaber sitesinde yer alan habere göre Radikal İslamcı örgüt Taliban, Afganistan’da savaşın bittiğini duyurup başkent Kabil’e bayrağını dikti. Bu durum sonrası binlerce Afgan, Kabil’de havaalanına akın ederek ülkeyi terk etmeye çalışıyor.
ABD ve NATO güçlerinin çekilmeye başlamasıyla birlikte ilerleyen bu süreçte Türkiye, Afganistan’da görev almaya istekli. Kabil’deki havalimanının güvenliğini sağlama niyetinde olan Türkiye, burada ABD’den finans, ağır silah ve istihbarat desteği talep ediyor.
Türkiye’nin bu ‘dileği’ gerçekleşmeyecek gibi görünse de ısrarını sürdürdüğü görülüyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ”Türkiye’nin Taliban’ın inancıyla alakalı ters bir yanı yok. Daha iyi anlaşabileceğimize ihtimal veriyorum” demişti. Erdoğan, Taliban liderini Türkiye’de kabul edip görüşme durumunun olacağını da söylemişti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da bugün, “Şu ana kadar Taliban’ın verdiği mesajları olumlu karşıladığımızı söylemek isteriz” dedi. Çavuşoğlu ayrıca Türkiye’nin Afganistan’da ‘tüm taraflar’la diyaloğu sürdürdüğünü belirtti.
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Doç. Dr. Hakan Güneş, Afganistan’daki hızlı çözülüşü ve Türkiye’nin bölgede kalma ısrarı hakkında açıklamalarda bulundu.
‘Savaş bitmedi’
Taliban, ABD istihbaratının sürekli güncellediği ama tutturamadığı tahminleri de yanıltacak şekilde Kabil’i büyük bir hızla kontrolü altına aldı. Taliban’dan yapılan açıklamada ‘Savaş bitti’ denildi. Peki gerçekten savaş bitti mi? Afgan halkını ne bekliyor bundan sonra?
Savaş bitmedi. Ülkenin pek çok noktasında zaten Taliban’ın da merkezi hükümetin de kontrol etmediği -küçük olsa da- IŞİD sahaları var. Farklı grupları var. Afganistan’ın ünlü kumandanı Ahmet Şah Mesud’un oğlu Ahmet Mesud, Penşir direniş güçlerinin başına geçerek, Taliban’a karşı direniş çağrısı yaptı. Eski kuzey ittifakına benzeyen direniş noktaları oluşabilir. Ama bunun ne ölçüde yaygınlaşacağını bilmiyoruz. Öte yandan Taliban yönetimlerinin ilk günlerinden itibaren kadınlar sokağa çıkıyor. Şimdi Taliban yaratmak istediği imaj için bunlara müdahale etmiyor. Bu durum ne kadar sürer bilmiyoruz. Ancak önümüzdeki günlerde hem demokratik sivil siyaset açısından hem de askeri direniş olarak bunun süreceğini öngörebiliriz. Taliban, Afganistan halkının arzu ettiği bir yönetim değil. Üstüne geçirilmiş bir deli gömleği. Er ya da geç savaşla ya da başka yöntemle tabii ki değişecek. Bu çok zor bir süreç, Afgan halkını korkunç zamanlar bekliyor.
‘Taliban’ın işi kolaylaştı ve Afganistan’da çöküş hızlı oldu’
Taliban bütün tarafların beklediğinden hızlı bir şekilde kontrolü ele aldı. Bunun iki temel nedeni var. Birincisi sanılandan fazla ülkenin dolaylı ya da doğrudan Taliban’ı tanıma yoluna gitmesi. ABD, ‘Batı’ hedeflerine saldırmadığı sürece artık bu örgütle bir sorunu olmadığını söyledi. Taliban ile ülke sınırlarının diğer radikal İslamcı örgütlere kullandırtılmaması kaydıyla bir anlaşmaya varıldı. Bunun devamı olarak Çin, Pakistan’ı desteklediği için ve ayrıca bu yeni yönetimden birtakım yollar ve geçiş kanalları sağlayabileceği için mevcut durumu destekliyor. Suudi Arabistan ve Katar gibi Körfez ülkeleri zaten destekliyor. Türkiye’den de olumlu mesajlar geldi. İran da şaşırtıcı bir şekilde buna ses çıkarmadı ve böylelikle Taliban’ın işi kolaylaştı. Merkezi hükümet, bütün bu dış desteklerin kaybedilmesiyle beraber psikolojik olarak da dağıldı ve çözülüş başladı. Ortada zaten son 20 yıl içerisinde ABD ile işbirliği yapan ama ülkesi için bağımsız bir çizgi izlemeyen bir bürokrasi ordusu vardı. Bu yüzden çöküş hızlı oldu.
