Türkiye-Rusya-Ukrayna Üçlü Zirvesi İstanbul’da Gerçekleşti
Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen Türkiye-Rusya-Ukrayna Üçlü Toplantısı, Rusya-Ukrayna Savaşı’na çözüm arayışlarını yeniden gündeme taşıdı. Zirveye üst düzey heyetler katılırken, esir takası ve ateşkes konularında önemli adımlar atıldı.
İstanbul’daki Çırağan Sarayı’nda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlığında yapılan toplantıya, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak da katıldı. Rus heyetinde Devlet Başkanı Vladimir Putin’in müşaviri Vladimir Medinskiy, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin ve GRU Başkanı İgor Kostyukov yer aldı. Ukrayna heyetinde ise Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad ve Dış İstihbarat Servisi Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi hazır bulundu.
Bakan Fidan: “Sürdürülebilir Barış Temel Hedef”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, liderler arasındaki temasların sürdüğünü ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hem Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy hem de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile iletişimini sürdürdüğünü vurguladı. Fidan, "İlk toplantıda alınan kararların hayata geçirilmesi için taraflar çok önemli adımlar attı. 1000’er kişilik mübadele kısa sürede tamamlandı. Her iki taraf da ateşkese ve müteakip adımlara yönelik tutumlarını belirledi," dedi.
Bakan Fidan ayrıca, savaş esirlerinin değişimi sürecinde ilerleme sağlanmasının ve liderler toplantısına yönelik hazırlıkların ele alınmasının hedeflendiğini belirtti. Fidan, "Türkiye olarak her türlü kolaylaştırıcı adımı atmaya hazırız," ifadelerini kullandı.
Rusya Heyetinden Açıklamalar
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı Vladimir Medinskiy, İstanbul’daki görüşmelerin ardından basına yaptığı açıklamada, Ukrayna tarafına iki bölümden oluşan bir memorandum taslağı sunduklarını aktardı. Birinci bölümde uzun vadeli barışın koşulları, ikinci bölümde ise olası kapsamlı ateşkes için atılması gereken adımların yer aldığını belirtti.
Medinskiy, "Ukrayna tarafına tek taraflı olarak gelecek hafta 6 bin dondurulan asker cesedini vereceğiz. En büyük çaplı esir takası konusunda mutabık kaldık. Ağır yaralı ve ağır hasta askerlerin tamamı ile 25 yaş altındaki esir askerler takas edilecek. Takas edilecek asker sayısı 1000’den az olmayacak," dedi. Ayrıca, her iki tarafın oluşturacağı sağlık komisyonlarının ağır yaralı askerlerin takasını sürekli hale getirmek üzere çalışacağını açıkladı.
Medinskiy, cephenin belirli bölgelerinde 2 ila 3 günlük somut bir ateşkes teklif ettiklerini ve Ukrayna askerlerinin bu teklifi değerlendireceğini belirtti. Ukraynalı çocukların iadesi konusunun da görüşmelerde ele alındığını söyledi.
Ukrayna Tarafının Değerlendirmeleri
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İstanbul’daki görüşmelerde yeni esir takasları üzerinde anlaşmaya varıldığını açıkladı. Zirve sonrası yapılan basın toplantısında, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Rusya’dan henüz memorandum ile ilgili geri dönüş alınmadığını ve tüm esirler ile Ukraynalı çocukların serbest bırakılmasının talep edildiğini belirtti.
Umerov, ciddi şekilde yaralanmış ve hastalığı olan savaş esirlerinin, ayrıca 18-25 yaş arası genç askerlerin öncelikli kategoriler olarak değerlendirildiğini aktardı. Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ise, Rusya tarafına Ukraynalı çocukların listesinin teslim edildiğini ve çocukların iadesinin barışın ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı.
Ateşkes ve Barış Müzakerelerinde Son Durum
Rusya’nın sunduğu memorandumda, ateşkes için Ukrayna ordusunun bazı bölgelerden çekilmesi, asker konuşlandırmalarının yasaklanması ve yabancı askeri yardımların durdurulması gibi maddeler yer aldı. Ayrıca, Ukrayna’nın tarafsızlığı ve nükleer silah bulundurmaması gibi başlıklar da öne çıktı.
Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, "Görüşmelerimizi somut insani bazı sonuçlar elde edebilecek noktaya getirdik," ifadelerini kullandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın daha önce koşulsuz ateşkes teklif ettiğini, ancak Rusya’nın bunu reddettiğini belirtti.
Esir Takası ve İnsani Gündem
Görüşmelerde taraflar, "herkese karşı herkes" formülüyle ağır yaralı ve hasta savaş esirleri ile genç askerlerin değişimi üzerinde uzlaştı. Ayrıca ölen askerlerin kimlik tespiti ve iadesi, çocukların geri gönderilmesi gibi insani konular öne çıktı.
Ukrayna heyeti, savaş esirlerinin ve Ukraynalı çocukların iadesinin barış süreci için temel öneme sahip olduğunu yineledi. Rusya, çocuk listesini değerlendirmeye aldığını ve bugüne kadar 101 çocuğun iade edildiğini, 22 çocuğun ise Ukrayna tarafından teslim alındığını açıkladı.
