Türkiye ekonomisinde 2024’te öne çıkan olaylar neler oldu?
Türkiye, ekonomi gündemi açısından hareketli bir yıl geçirdi. Bütün yıl öne çıkan pek çok başlık bulunurken enflasyon ve asgari ücret en çok takip edilen konular arasında ilk sırada yer aldı.
Türkiye, 2024 yılının ocak ayına asgari ücrete yapılan 5 bin 600 liralık zamla başladı. Asgari ücrete yıl ortasında ikinci bir zam yapılmayacak olması öne çıkan gelişmelerden biri oldu. Yıl içerisinde dolar kurunun kısmi yükselişi ve enflasyondaki artış, asgari ücretin erimesine yol açtı.
Yıllık enflasyon mayıs ayında zirveyi gördü. Mayıs ayında yıllık bazda Kasım 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkarak yüzde 75,5 ile zirveye ulaştı. Sıkılaşma ve baz etkisiyle ivme aşağı dönerken haziran ve temmuz aylarında alım gücü düşmeye başladı, gıda enflasyonu sürdü.
Büyüme tarafında ise yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde birbirini izleyen çeyreklik daralmalar öne çıktı. Cari denge verilerinde de toparlanma görüldü. Öte yandan Türkiye ekonomisi 2024 yılının ilk çeyreğinde tüketimin etkisiyle yüzde 5,7 büyüme kaydetti. İkinci çeyrekte ise büyüme para politikasındaki sıkılaşmanın etkisiyle yavaşladı ve yıllık büyüme yüzde 2,5 seviyesinde beklentilerin altında kaldı. İkinci çeyrekte Türkiye ekonomisi çeyreklik bazda salgın yılından sonra ilk ke daraldı.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE İKİNCİ KEZ DARALMA
Üçüncü çeyreğe gelindiğinde ise Türkiye ekonomisi çeyreklik bazda üst üste ikinci kez daraldı. Ekonomi üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 2,1 büyüdü. Üçüncü çeyrek verileri ise pandemi sonrası en düşük yıllık büyüme olarak kaydedildi.
ENFLASYON HAZİRAN AYINDA DÜŞTÜ
Enflasyonun zirve yaptığı mayıs ayının ardından haziranda yıllık enflasyon sekiz ay sonra ilk kez düşüş kaydetti. Temmuz ve ağustos aylarının ardından enflasyonda düşüş ivmesi eylül ayında da düştü. 2024’ün eylül ayında enflasyonda yüzde 50’nin altı görüldü. Ekim ayında ise enflasyon yüzde 48,58’e düştü. Bu oran kasım ayında yüzde 47,09 olarak kaydedildi. Enflasyonla birlikte enflasyon beklentilerinde de aşağı yönlü ivme görüldü.
2024, DIŞ TİCARET AÇIĞIYLA BAŞLADI
2024’te dış ticaret verileri de dikkat çekti. Dış ticaret 2024’e 6,2 milyar dolar açıkla başladı. Nisan ayında artış yaşandı ve dış ticaret açığı 9 milyar 863 milyon dolar oldu. Enflasyonun zirve yaptığı mayıs ayında dış ticaret açığı yüzde 48’e kadar geriledi.
Haziran ayında tekrar artışa geçen dış ticaret açığı, temmuz ve ağustos aylarında tekrar geriledi. İki aylık hızlı daralmanın ardından eylül ayında dış ticaret açığında artış görüldü. Ekim ayında ise 12 aylık dış ticaret açığı iki yılın en düşük seviyesini gördü.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 12 BİN 500 LİRAYA YÜKSELTİLDİ
Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2024 yılını ‘Emekliler yılı’ ilan etti. Haziran ayında enflasyon verilerini açıklanmasının ardından işçi emeklisinin zam oranı yüzde 24,73 olarak hesaplandı. Memur ve memur emeklisi de yüzde 19,30 zam almaya hak kazandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre altı aylık enflasyon yüzde 24,73 olarak gerçekleşti. Böylece işçi emeklisinin alacağı zam yüzde 24,73 oldu. Memur ve memur emeklisinin zammı da yüzde 19,30 olarak hesaplandı.
Yılbaşında 10 bin liraya yükseltilen en düşük emekli aylığı alanların kök aylığına yapılacak zammın bu koşullarda maaşı değiştirmesi mümkün olmayacağı için en düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı.
DÖVİZ REZERVLERİ ARTTI
2024 yılının mart ayında yapılan yerel seçimlerin ardından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) rezervleri artışa geçti. 2024 yılı içerisinde faizlerin yüksek olması ve doların baskılanması sebebiyle vatandaşların Türk Lirası’na yönelimi, rezerv artışında etkili oldu.
NOBEL ÖDÜLÜ DARON ACEMOĞLU’NA VERİLDİ
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Ekonomi Ödülü'nün kazananları açıklandı.
Açıklamada, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Prof. Dr. Simon Johnson ve Prof. Dr. James Robinson'un kazandığı bildirildi.
2023 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesinde görevli Profesör Claudia Goldin kazanmıştı.
