Türkiye-BAE normalleşmesi Orta Doğu için dönüm noktası / Al Ain Türkçe Özel
Cumhurbaşkanı Erdoğan önümüzdeki hafta Birleşik Arap Emirlikleri’ne kritik bir ziyaret gerçekleştirecek. Ziyareti, Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Nuri Salık, Al Ain Türkçe için değerlendirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 11-12 Temmuz'daki NATO Liderler Zirvesi'nin ardından Birleşik Arap Emirlikleri'ne kritik bir ziyaret gerçekleştirecek. BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan ile görüşecek. Ziyarette önemli anlaşmaların da imzalanması bekleniyor. Ziyaretin önemini ve olası sonuçlarını Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi, Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Nuri Salık’la konuştuk.
Erdoğan’ın ziyaretinin, Türkiye ile BAE arasında son dönemlerde artan ilişkilere katkısı nasıl olur?
Türkiye ile BAE arasındaki ilişkiler Arap Baharının başlamasıyla birlikte bozulmuştu. Bu süreçte iki ülke farklı görüşler ortaya koymuştu. Bu ayrışma Libya ve Mısır konularında da kendini göstermişti. Bu süreçte Orta Doğu’da iki blok ortaya çıktı. 2021 yılının başlarına kadar ilişkiler bozuk seyretti.
Burada en önemli kırılma noktalarından biri ABD’deki başkan değişimi oldu. Biden’in seçilmesiyle birlikte hem Türkiye hem BAE, dış politikalarında bir takım düzenlememelere gitti. Bu da ilişkilerin normalleşmesinin önünü açtı.
2021 Kasım ayında BAE Lideri Şeyh Muhammed Bin Zayed Al Nahyan’ın Türkiye’ye ziyareti, olumlu anlamda çok önemli bir kırılma noktası oldu. İmzalanan anlaşmalar oldukça kritikti. Mesela biri Merkez Bankaları arasındaki mutabakattı. Yine Abu Dabi borsasıyla Borsa İstanbul arasında anlaşma yapıldı. Bu anlaşmalar çok çeşitli geniş bir alanı kapsıyordu.
Ardından Erdoğan’ın ziyareti geldi. Bu ziyarette de önemli anlaşmalar imzalandı. Özellikle ekonomi bu anlaşmalarda en öndeydi. Ekonomik ilişkilerin kapsamlı olarak geliştirilmesi, ticaret hacminin artması kararlaştırıldı.
Şampiyonlar ligi finali için yapılan ziyaret ve onun öncesinde deprem felaketinde BAE’nin Türkiye’ye desteği ve yaptığı yardımlar normalleşmeyi iyice görünür hale getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önümüzdeki hafta yapacağı ziyaret, 2021’de başlayan normalleşmeyi oldukça ivmelendirecek bir gelişme olacak. Ziyaretin odak noktası yine ekonomi olacak.
Olaya bölgesel perspektifte baktığımızda normalleşmeyi, Orta Doğu Bölgesel Güvenlik Kompleksi’nin dönüşümü açısından önemli bir dönüm noktası olarak görüyorum. Çünkü Arap Baharı sonrasında oluşan bloklaşma arasında da bir normalleşmeye tanık oluyoruz. Gelişmeler, Orta Doğu’da artık rekabetten güvenliğe bir geçişin olduğunu gösteriyor. Türkiye ile Mısır’ın büyükelçi ataması kararı da bu normalleşmenin en önemli adımlarından biri. Bunu BAE ziyareti takip edecek. Kutuplaşmanın yerini artık bölgesel işbirliği alıyor diyebiliriz. Bunun da Libya ve Suriye’de yaşanan krizlerin çözümü açısından çok önemli bir gelişme olduğunun altını çizmemiz gerekir.
BAE'nin muhtemel Türkiye'ye yatırımları Türk ekonomisine ne düzeyde katkı sağlar?
BAE körfez bölgesinin en önde gelen ekonomik güçlerinden biri. Türki’ye ile BAE ve diğer körfez ülkeleri arasındaki yakınlaşmanın en önemli sacayağından biri ekonomi. Son gelişmeleri Türkiye’nin batıyla ilişkilerini yeniden tanımlama açısından da okuyabiliriz. Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na atanmasının ardından ilk ziyaretini Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’la birlikte BAE’ye gerçekleştirdi. Bu, Türkiye’nin yeni ekonomi politikalarının hayata geçirilmesinde BAE’nin kilit rol oynayacağını gösteriyor.
Türkiye BAE’den doğrudan ve dolaylı fon yatırımı almak istiyor. Şu an Türkiye’nin en büyük problemi döviz. Dışarıdan yatırım ve döviz girdisi gerekiyor. Türkiye’nin kronik döviz sorununu çözme noktasında BAE ile ilişkilerini derinleştirmesi çok önemli. Yeni ekonomi yönetiminin rasyonel politikalara dönüş meselesinde BAE’nin ciddi bir sacayağı olacağını düşünüyorum.
Erdoğan’ın BAE ziyareti Türkiye piyasalarında nasıl karşılık bulur?
Türkiye piyasaları Erdoğan’ın BAE ziyaretine olumlu tepki verecektir. Dövizde ciddi bir düşüş beklemiyorum. Çünkü Türkiye ihracatı önceleyen bir yol takip ediyor. Bu yüzden TL’nin değerli olması ihracatı olumsuz etkiliyor. Ancak doların stabilizasyonu oldukça önemli. BAE’den gelecek yatırım ve fonlar doların stabilizasyonunun sağlanmasında kritik bir rol üstlenecektir.
Borsada daha büyük bir etki görmemiz muhtemel... Çünkü yıl başından bu yana Borsa İstanbul dolar bazında zarar ediyor. Dolar bazında hisseler çok ucuz. BAE’den gelecek fonların borsaya girmesi önemli bir etki yapacaktır.
Yatırım fonları gibi Türk ekonomisinin kalıcı yatırımlara ihtiyacı var. Yeni ekonomi yönetiminin, hem fon, hem kalıcı yatırımlarla ikili ilişkileri derinleştirme amacında olacağını düşünüyorum.
