İsrail-Filistin çatışması: Türk ekonomisine yansımaları Al-Ain Türkçe Özel!

Ekonomist Ramazan Çınar, İsrail-Filistin savaşının Türkiye'nin dış ticaretine nasıl bir darbe vurduğunu Al Ain Türkçe ile paylaştı.

Ortadoğu'da İsrail ve Filistin arasında patlak veren savaş, Türkiye'nin dış ticaretine darbe vurmaya başladı. Savaş bölgesindeki liman faaliyetleri aksarken, bu durum Türkiye'nin İsrail ve Filistin, hatta Suriye ve Ürdün ile olan ticaretini olumsuz etkiliyor. Türkiye'nin bu ülkelerle yaptığı dış ticaretin yüzde 90'dan fazlası denizyoluyla taşınıyor. Navlun fiyatlarının artması ve savaş risk ücretleri, armatörler için ek maliyetler oluşturuyor. Türkiye'nin İsrail ve Filistin ile toplam dış ticaret hacmi yaklaşık 9 milyar doları bulurken, bu durum ticaretin geleceği için endişe yaratıyor. Sektör temsilcileri dün yaptığı açıklamada , petrol fiyatlarındaki olası artışın navlunu daha da yukarı çekebileceğine dikkat çekti.

Ekonomist Ramazan Çınar, Al Ain Türkçe'nin sorularını cevapladı.

İsrail ile Hamas çatışmasının liman faaliyetlerini aksatmaya başlaması, Türkiye'nin İsrail ve Filistin ile olan dış ticaretini nasıl etkiliyor ve bu durum Türkiye ekonomisine ne gibi kısa ve uzun vadeli etkiler yaratabilir?

Bölgesel olarak başlayan savaş ABD ve İran tarafımdan gelen açıklamalar ile farklı bir boyuta bürünebilir. Gerilimin de kısa sürede sonuçlanmasını maalesef beklemiyorum. Bu belirsizlikler risklerin artmasına neden oluyor. Petrol fiyatlarında yaşanan sert yükseliş maliyetlerin artmasına neden oluyor. Bizim gibi enerjide dışa bağımlı ülkeler açısından olumsuz bir durum. Ayrıca ticaretin büyük bir bölümü deniz yolu ile olduğu için hem savaş riski hem de petrol fiyatlarının artması sevkiyatların azalmasına neden oluyor. Bu durum tedarik zincirinin bozulmasına neden oluyor. Ukrayna Rusya savaşı sırasında geçici süre limanlarda problem yaşanmıştı burada da kısa süreli sorunlar yaşanabilir. Savaşın belirli süre devam edeceğini düşünüyorum ama eskisi gibi hem insanlar hem de piyasalar bu uzayan süreyi pek dikkate almıyorlar. Ukrayna Rusya savaşında maalesef bunu gördük.

Filistin ve İsrail arasındaki çatışmaların devam etmesi, Türkiye'nin bu ülkelerle yaptığı ticaretin yanı sıra Suriye, Ürdün ve Asya'nın Türkiye bağlantılı yük taşımacılığına da tehdit oluşturuyor mu?

Savaş farklı ülkeleri de etkilemektedir. Şu an sadece bir bölgede olsa da ABD tarafının savaş gemisi ile bölgeye gelmesi bölgesel riskleri artırıyor. İlk etapta riskler barındırsa da ilerleyen günlerde normalleşme olacaktır. Belirli süre gerginlikten dolayı tedarik süreçleri olumsuz etkilenecektir.

Çatışma kaynaklı petrol fiyat artışının ve sigorta şirketlerinin ekstra savaş risk ücreti almasının, Türkiye'nin denizyolu taşımacılığına ve dış ticaret maliyetlerine etkileri neler olabilir?

Savaş birçok riskleri beraberinde getirmektedir. Zaten piyasa dinamikleri de birbirine bağlı. Petrol fiyatlarının artması lojistik maliyetlerini, üretim maliyetlerinin artmasına neden oluyor. Ayrıca taşımada yaşanan riskler Ukrayna Rusya savaşında olduğu gibi sigorta risk primlerinin artmasına neden oluyor. Enflasyonla boğuşan dünya ekonomisinde maliyetlerin artmasına maalesef neden olacaktır. Savaş ve diğer riskler artık piyasalarda kısa sürede fiyatlanıyor ve etkisi de kısa süre oluyor. Olaylara ve süreçlere çok hızlı adapte oluyoruz.